«Δεν υπήρξε ποτέ “αγία οικογένεια”, το σπίτι είναι πεδίο συγκρούσεων»: Η διακεκριμένη καθηγήτρια Εγκληματολογίας ερμηνεύει τη σειρά φαινόμενο Adolescence, που έχει σοκάρει την κοινωνία και εξηγεί πώς η οργή γίνεται εγκληματική πράξη
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Σκηνή 1η: Κακοποιημένοι άντρες
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΑΝΙΚΑΣ: Αν δεν κάνω λάθος, είστε η πρώτη που ασχολήθηκε με την ενδοοικογενειακή βία.
ΒΑΣΩ ΑΡΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ: Σωστά. Ημουν η πρώτη που στη διδακτορική διατριβή μου είχα θέμα την ενδοοικογενειακή βία. Η πρώτη έρευνα που έγινε στην Ελλάδα.
Δ.Δ.: Πού σπουδάσατε;
Β.Α.: Στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το διδακτορικό μου για ένα διάστημα στο Université Catholique de Louvain-la-Neuve στο Βέλγιο. Και ήμουν η πρώτη καθηγήτρια που εκλέχτηκα σε ελληνικό πανεπιστήμιο με γνωστικό αντικείμενο Εγκληματολογία με έμφαση στην ενδοοικογενειακή βία.
Δ.Δ.: Τα θύματα κυρίως είναι γυναίκες, έτσι;
Β.Α.: Συνήθως.
Δ.Δ.: Για τι ποσοστό μιλάμε, 9 στα 10;
Β.Α.: Οχι, τα τελευταία χρόνια έχουμε μία αυξητική τάση και στους άνδρες που καταγγέλλουν. Γιατί παλαιότερα αν κάποιος άνδρας ήταν θύμα υπήρχε το ταμπού, δεν μπορούσε εύκολα να πάει να το καταγγείλει. Πιστεύω ότι αυτές οι ενδοοικογενειακές συγκρούσεις έχουν κάπως μη αμιγείς ρόλους. Δηλαδή αυτό που βλέπουμε σήμερα να είναι το θύμα μπορεί αύριο να κάνει μία έκρηξη και να γίνει ο δράστης. Αλλά οι γυναίκες είναι πάντα πιο ευάλωτες λόγω των πατριαρχικών δομών.
Δ.Δ.: Πώς μπορεί ένας άντρας να χτυπήσει μια γυναίκα;
Β.Α.: Περισσότερο έχει να κάνει με τα στερεότυπα. Η βία έχει συνδεθεί με τον ανδρισμό, με το αρσενικό φύλο και τα παλαιότερα χρόνια λόγω πατριαρχικών δομών η γυναίκα θεωρούνταν ότι είναι κτήμα του άντρα.
Δ.Δ.: Εγώ πιστεύω ότι η κοινωνία είναι περισσότερο μητριαρχική παρά πατριαρχική.
Β.Α.: Υπάρχει μια ερμηνεία γι’ αυτό· ότι οι γυναίκες, ακριβώς λόγω της καταπίεσής τους, έχουν αναπτύξει πάρα πολλά soft skills. Δηλαδή, έχουν μάθει να διαχειρίζονται καταστάσεις, να καλλιεργούν την πειθώ, τον διάλογο, την παρέμβασή τους μέσα από άλλους τρόπους και όχι από βία.
Δ.Δ.: Ο άντρας πάντως είναι εξαρτημένος από τη γυναίκα. Είναι ημιτελής, ενώ η γυναίκα ολοκληρωμένος οργανισμός. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει ζωή.
Β.Α.: Δεν υπάρχουν νόρμες και κλισέ. Σήμερα τα αγόρια είναι πολύ εξαρτημένα από τα κορίτσια. Αλλο τι συνέβαινε πριν από 30-40 χρόνια, άλλο τι συμβαίνει σήμερα. Οι ρόλοι δεν είναι πάντα ξεκάθαροι.
Σκηνή 2η: Εγκληματικές συμπεριφορές
Δ.Δ.: Να περάσουμε τώρα στο επίκαιρο θέμα της βίας στους εφήβους.
Β.Α.: Τι σημαίνει βία; Είναι σωματική, ψυχολογική, λεκτική; Αν δούμε αυτές τις μορφές απομονωμένες από το κοινωνικό περιβάλλον, θα διαπιστώσουμε ότι πάντοτε υπήρχαν. Τι έχει αλλάξει από το παρελθόν έως σήμερα; Η νοηματοδότηση και το πρόσημο που βάζουμε. Δηλαδή πριν από 30 χρόνια, η ενδοοικογενειακή βία ήταν μια συνηθισμένη έως προσδοκώμενη συμπεριφορά. Γιατί λοιπόν συζητάμε τώρα για τις ίδιες συμπεριφορές; Γιατί έχει αλλάξει το πρόσημο, τώρα είναι αρνητικό. Είναι εγκληματικές συμπεριφορές. Εχουμε νόμους, ορίσαμε την ενδοοικογενειακή βία ως έγκλημα. Υπήρχε πάρα πολλή βία στο μεγάλωμα των εφήβων και των παιδιών όταν έπαιζαν στις αλάνες και τις γειτονιές, τώρα αυτό ονομάζεται μπούλινγκ, ονομάζεται βία μεταξύ των ανηλίκων. Οι συμπεριφορές είναι οι ίδιες, αλλά άλλαξε ο τρόπος που τις αξιολογούμε. Η κοινωνία, ορθώς, ορίζει αυτές τις συμπεριφορές ως απαξιωτικές, ως αδίκημα, ως έγκλημα.
Δ.Δ.: Και φτάνουμε έτσι στη σειρά «Εφηβεία». Πώς ένα παιδί μεγαλωμένο σε τόσο καλή οικογένεια σφάζει με εφτά μαχαιριές τη συμμαθήτριά του;
Β.Α.: Εδώ παίζει ρόλο και η προσωπικότητα, παίζει ρόλο και το χάσμα που υπάρχει όχι μεταξύ γονέων και παιδιών, αλλά και μεταξύ αδελφών. Παλαιότερα δεν σήμαινε τίποτα αν τα αδέλφια είχαν μια διαφορά τεσσάρων, πέντε ετών. Τώρα, με την ταχύτητα που τρέχουν η τεχνολογία και οι κοινωνίες, δεν προλαβαίνουν να αφομοιώσουν αυτές τις εξελίξεις. Επομένως, δημιουργείται χάσμα μεταξύ των αδελφών, ενώ μέχρι τώρα μιλούσαμε μόνο για χάσμα μεταξύ γενεών.
Δ.Δ.: Δεν υπήρχε πάντα αυτό;
Β.Α.: Οχι στον βαθμό που υπάρχει σήμερα, με το Διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες.
Δ.Δ.: Επίσης, το παιδί αυτό στη σειρά είναι και εξαιρετικός μαθητής. Δηλαδή έχει όλα τα θετικά πρόσημα, καλός μαθητής, καλοί γονείς, καλό σπίτι. Ποιο είναι το πρόβλημά του;
Β.Α.: Να σας πω ότι αν ως ειδικός είχα ένα ερωτηματολόγιο και έπρεπε να τικάρω κουτάκια, στο πρώτο επεισόδιο της σειράς, με την Αστυνομία, θα τίκαρα όλα τα κουτάκια με «ν», σωστά τα έκαναν όλα. Είναι το πρότυπο της φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης, όπου τα παιδιά όταν κατηγορούνται πρέπει να έχουν έναν δικό τους άνθρωπο δίπλα και πρόσβαση σε δικηγόρο. Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ήταν ταχείες, δεν ταλαιπώρησαν το παιδί να το πάνε από τη μία υπηρεσία στην άλλη. Η μεταχείριση του ανήλικου κατηγορούμενου ήταν σύμφωνη με αυτά που λένε τα ευρωπαϊκά και διεθνή κείμενα.
Δ.Δ.: Αμφιβάλλω αν γίνεται στην Ελλάδα έτσι…
Β.Α.: Οχι, αυτό είναι άλλο θέμα. Τι παρατηρεί κανείς; Παρατηρεί το σοκ του γονιού, απόλυτα φυσιολογικό, κατά τη γνώμη μου. Την αδυναμία από πλευράς του παιδιού να ομολογήσει – παρόλο που του δείχνουν το οπτικό ντοκουμέντο. Αλλά εγώ στέκομαι στο τι κάνει η κοινωνία, πώς τον αντιμετώπισε. Και τον αντιμετώπισε πάρα πολύ σωστά. Ούτε είδαμε κάποιο χάσμα στην μεταχείριση του πατέρα προς το παιδί. Του έδειξε εμπιστοσύνη. Αυτό είναι σοκαριστικό, ξέρετε. Γιατί βλέπουμε ότι όλα λειτουργούν πολύ καλά. Στο δεύτερο επεισόδιο βλέπουμε το εκπαιδευτικό σύστημα, μια διευθύντρια που είναι τόσο καλή, τόσο δοτική, να τους βοηθήσει πέραν του ωραρίου της, πέραν των καθηκόντων της. Αν είχα το ερωτηματολόγιο που σας είπα πριν, πάλι θα τίκαρα: καλές υποδομές, ανθρώπινη διεύθυνση, καλές σχέσεις.
Σκηνή 3η: Σύμβολα μίσους
Δ.Δ.: Ολα τέλεια λοιπόν. Η Αστυνομία τέλεια, η κοινωνία τέλεια, το σχολείο τέλειο, ο πατέρας τέλειος; Πώς γίνεται αυτό;
Β.Α.: Αυτό προσπαθώ να σας πω. Οτι στο σχολείο μέσα, παρά τις υποδομές και την επιφανειακή καλή λειτουργία, γίνεται χαμός στις σχέσεις μεταξύ των συμμαθητών. Υπάρχει διαδικτυακό μπούλινγκ, υπάρχουν όλα αυτά με τη γλώσσα και τα σύμβολα του Διαδικτύου, όπου κανείς δεν έχει αγγίξει για να τα αποκωδικοποιήσει και να τα ερμηνεύσει. Αρα υπάρχει ένα τρομερό έλλειμμα επικοινωνίας, κατά τη γνώμη μου, που φαίνεται στο ότι άλλα πράγματα αξιολογούμε ως προς το εκπαιδευτικό σύστημα απ’ αυτά που πραγματικά συμβαίνουν και δεν μπορούμε να τα διανοηθούμε. Αυτό είναι το μεγάλο gap. Το πώς συνομιλούν τα παιδιά. Αυτή η αποκάλυψη. Ο γιος του αστυνομικού τού μιλάει για τα σύμβολα και τα quotes και «μένει» ο άνθρωπος.
Δ.Δ.: Η μοβ καρδούλα, η πράσινη καρδούλα, όλα αυτά.
Β.Α.: Υπάρχει έλλειμμα επικοινωνίας σε όλα τα επίπεδα. Το σύστημα λειτουργεί, αλλά τα υποκείμενα μέσα είναι ο Αγνωστος Χ. Δεν μπορούμε να τα προσεγγίσουμε. Τα παιδιά έχουν φτιάξει μια δική τους γλώσσα την οποία δεν μπορούμε να την προσεγγίσουμε, δεν την ξέρουμε και δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε. Οπως λέει ο πατέρας στο πρώτο επεισόδιο, «ήταν σπίτι, κλεινόταν στο δωμάτιό του, νόμιζα ότι είναι ασφαλής». Το τι γίνεται πίσω από την κλειστή πόρτα με το Διαδίκτυο, το τι γίνεται στο σχολείο με την επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου, αδυνατούμε να προσεγγίσουμε. Εκεί είναι το πρόβλημα.
Δ.Δ.: Και τι θα κάνουμε;
Β.Α.: Πρέπει πρώτα απ’ όλα να πούμε ότι στην Ελλάδα αυτή η προσέγγιση και αυτά τα σύμβολα δεν είναι εκτεταμένα. Οσα παιδιά είδαν τη σειρά δεν τα γνώριζαν. Το έχω συζητήσει και με τους φοιτητές μου και με 13χρονους. Υπάρχει επικοινωνία προφανώς μέσω του Διαδικτύου, χρησιμοποιούν τα σύμβολα, αλλά αυτό το πολύ τραβηγμένο που είδαμε στη σειρά δεν υπάρχει στην Ελλάδα.
Σκηνή 4η: Ολα εντάξει (;)
Δ.Δ.: Τα παιδιά ζουν σε έναν δικό τους κόσμο. Μήπως ο πραγματικός κόσμος, και όχι ο ψηφιακός, τους έχει απογοητεύσει; Διάχυτη η βία στον κόσμο, με τους πολέμους, με τον ανταγωνισμό που έχει κορυφωθεί. Μήπως όλα αυτά τα ενσωματώνονται και επηρεάζουν τα παιδιά;
Β.Α.: Ναι, αλλά πόσες γενιές πριν από εμάς μεγάλωσαν μέσα στον πόλεμο; Με βία, με απαξία της ανθρώπινης ζωής, με πολύ χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής, με ασθένειες; Βία πάντοτε υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Καμία κοινωνία δεν ζει χωρίς βία και έγκλημα. Είναι ένα ουτοπικό σχήμα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να την περιορίσουμε. Αυτή η σειρά μάς έχει δώσει πάρα πολλά μηνύματα. Βλέπει κανείς ότι οι ενήλικοι προσπαθούν, η οικογένεια προσπαθεί, πηγαίνει σε σύμβουλο. Ο πατέρας λέει ότι «επειδή ήμουν θύμα σωματικής βίας από τον πατέρα μου, θέλω να γίνω καλύτερος και δεν έχω ασκήσει ποτέ βία στα παιδιά μου». Αρα δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις ότι δεν προσπαθεί.
Δ.Δ.: Τότε;
Β.Α.: Τι αποκαλύπτεται; Ενα τεράστιο έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ των μελών αυτής της καλής οικογένειας. Δεν υπάρχει αγκαλιά, δεν υπάρχει μια εκδήλωση τρυφερότητας και αγάπης. Αυτό νομίζω ότι είναι το πολύ ουσιαστικό στοιχείο. Οπως και στο σχολείο. Φαινομενικά όλα είναι καλά, αλλά επί της ουσίας αυτό που λέμε εκδήλωση του συναισθήματος, με χειρονομίες, αγάπη, επικοινωνία, να είμαστε δίπλα στον άλλον, δεν υπάρχει. Αυτό είναι το πρόβλημα.
Δ.Δ.: Ο καθένας μόνος του.
Β.Α.: Τύποις έχουμε τους ρόλους πατέρας, μητέρα. Αλλά ουσιαστικό δέσιμο στην οικογένεια δεν υπάρχει. Επικοινωνία, να μοιραστείς το πρόβλημά σου. Ο μικρός δεν εκφράστηκε ποτέ για το ψηφιακό μπούλινγκ που υφίστατο στο σχολείο, δεν το είπε ποτέ.
Δ.Δ.: Επομένως, ο φόνος ήταν μια έκρηξη.
Β.Α.: Ακριβώς, πέρασε στο έγκλημα. Και προσπέρασε όλα τα προηγούμενα στάδια. Να μοιραστεί την οργή, την αγωνία, τον θυμό με τη μαμά, τον μπαμπά, την αδελφή. Ακόμα και οι φίλοι, ο ρόλος τους εξαντλήθηκε στην ανακάλυψη του φονικού οργάνου. Επικοινωνία δεν υπήρχε, δεν τον επισκέφτηκε κανένας. Αρα νομίζω ότι αυτό που αναδεικνύει σε μεγάλο βαθμό η σειρά -και γι’ αυτό μας έχει σοκάρει όλους- είναι ότι τύποις είναι όλα εντάξει, επί της ουσίας υπάρχουν τεράστια ελλείμματα στις διαπροσωπικές σχέσεις και στην ανθρώπινη επικοινωνία. Είτε μιλάμε για οικογένεια, είτε για σχολείο, είτε για κοινωνία. Αυτό το έλλειμμα δεν υπήρχε παλιά. Δηλαδή αν παθαίνατε κάτι, αν κάποιος σας χτυπούσε, θα το μοιραζόσασταν με τους φίλους. Τώρα δεν υπάρχει αυτό. Δηλαδή καλούνται τα παιδιά και οι έφηβοι να διαχειριστούν καταστάσεις και συναισθήματα που δεν γνωρίζουν πώς να τα διαχειριστούν, πώς να τα μοιραστούν και πώς να ζητήσουν βοήθεια.
Σκηνή 5η: Παγωμένη καρδιά
Δ.Δ.: Και αισθάνονται ανυπεράσπιστα τα παιδιά αυτά.
Β.Α.: Μοναχικά, ανοχύρωτα.
Δ.Δ.: Και αυτή είναι μια άμυνα που καταλήγει σε επιθετικότητα. Σκοτώνει μια κοπέλα όμως, όχι ένα αγόρι.
Β.Α.: Σκοτώνει την κοπέλα, η οποία του είχε ασκήσει διαδικτυακό εκφοβισμό. Ηξερε ότι ως αγόρι δεν έχει πιθανότητες με βάση αυτόν τον εκφοβισμό που είχε υποστεί, να κερδίσει την κοπέλα. Αισθανόταν αποτυχημένος. Αντέδρασε με ένα έγκλημα το οποίο είναι κατεξοχήν ανδρικό και έδειχνε αρρενωπότητα, τοξικότητα. Οταν εκείνη τον κατηγορούσε ότι είναι incel, ότι δεν είναι τόσο αρρενωπός όσο πρέπει και δεν έχει καμία πιθανότητα να κερδίσει γυναίκα με βάση το 80/20, ε, κάποια στιγμή εκείνος είπε «θα σου δείξω εγώ ποιος είμαι».
Δ.Δ.: Και ενώ είναι νόστιμος.
Β.Α.: Μα το παιδί είναι καταπληκτικό. Και τα κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά που δείχνει η σειρά είναι επίσης σημαντικά. Δεν είναι αποκλεισμένοι, είναι μια μέση λευκή οικογένεια. Το παιδί αντιδρά στο μπούλινγκ της κοπέλας με την πιο αρχέγονη μορφή, που είναι το πέρασμα στην εγκληματική πράξη. Και θέλω να σταθώ στο τρίτο επεισόδιο, το οποίο ήταν καταπληκτικό. Δύο πράγματα με εξέπληξαν σε αυτό. Το πρώτο είναι το πώς ανοίγεται σαν ενήλικας. Η εφηβεία, ως στάδιο αναπτυξιακό και ηλικιακό, είναι μια μετάβαση. Αφήνεις πίσω σου το παιδί, και προσανατολίζεσαι. Αυτό έδειχναν οι εναλλαγές στον λόγο του, οι εκρήξεις του – και αυτό μας σόκαρε. Δηλαδή από τη μία ήταν παιδί, έλεγε «είμαι 13 ετών», και από την άλλη η αντίδρασή του, ο λόγος του -μέχρι και τα σεξουαλικά υπονοούμενα που άφηνε- ήταν λόγος ενηλίκου.
Σκηνή 6η: «Ο μύθος των ειδικών»
Δ.Δ.: Γιατί το κάνει όμως αυτό; Για να αποδείξει στη νεκρή κοπέλα και σε όλους τους άλλους ότι αυτός είναι ο κυρίαρχος, ότι είναι σπουδαίος, ότι έχει ωριμότητα, ότι είναι καλλιεργημένος.
Β.Α.: Βγάζει έναν ναρκισσισμό. Και το δεύτερο στοιχείο που με εντυπωσίασε είναι ότι αποκαλύπτεται ο πεπερασμένος λόγος των ειδικών.
Δ.Δ.: Ναι, τελείωσαν αυτοί.
Β.Α.: Αυτή η ψυχολόγος είναι ειδική. Θα καταθέσει στο δικαστήριο, έχει εμπειρία. Εχει τα εργαλεία της: του φέρνει τη σοκολάτα να τον καλοπιάσει, του δίνει το μισό τοστ που αποκλείεται να το φάει ένα παιδί γιατί έχει πίκλες – το κάνει επίτηδες. Εχει τα εργαλεία της για να δει τις αντιδράσεις. Αλλά φαίνεται πόσο πεπερασμένος είναι και ο λόγος των ειδικών και τα εργαλεία τους μπροστά στην ανθρώπινη ψυχή.
Δ.Δ.: Ο δολοφόνος είναι χαρισματικός, προσέξτε αυτή την αντίφαση. Είναι χαρισματικό άτομο, γεννημένος για σπουδαία πράγματα, και κατάντησε εκεί. What a Waste! Χαραμίστηκε.
Β.Α.: Ακριβώς, όταν μετουσιώνονται όλα αυτά τα συναισθήματα σε θετικό πρόσημο, αυτοί οι άνθρωποι μεγαλουργούν. Αν για κάτι είναι σημαντική αυτή η σειρά, είναι επειδή μας καταρρίπτει μύθους. Συνέχεια, κάθε λεπτό. Οπως ο μύθος των ειδικών.
Δ.Δ.: Μα κι εσείς ειδικός είστε.
Β.Α.: Χρειάζονται, δεν λέω ότι δεν χρειάζονται. Αλλά θεωρούμε ότι ο ειδικός μπορεί να ερμηνεύσει τα πάντα. Εκεί λοιπόν φάνηκε το πεπερασμένο της γνώσης και των εργαλείων. Γιατί όταν έχεις απέναντί σου έναν 13χρονο όπως είναι το παιδί αυτό, που σε ξεπερνάει, δεν μπορείς πάντα να το ερμηνεύσεις. Ή δεν μπορείς μόνος σου.
Δ.Δ.: Και ο δεύτερος μύθος που καταρρίπτει είναι το σχολείο;
Β.Α.: Ο δεύτερος μύθος που καταρρίπτει είναι το σχολείο, ότι ακόμα και να τα έχουμε όλα τέλεια σε επίπεδο υποδομών και επάρκειας εκπαιδευτικών, πρέπει να καλλιεργήσεις την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών, μεταξύ των εκπαιδευτικών και των μαθητών, και αυτό που λέμε «σχολικό κλίμα». Την ατμόσφαιρα μέσα στην τάξη, τα συναισθήματα, τη συνεργασία.
Σκηνή 7η: «Στην Ελλάδα είμαστε καλά»
Δ.Δ.: Εχετε ασχοληθεί με αυτό, σας έχουν προσεγγίσει από το υπουργείο;
Β.Α.: Το 2012, επί οικουμενικής κυβέρνησης, στο υπουργείο Παιδείας είχε αναλάβει υφυπουργός ένας καλός φίλος και συνάδελφος καθηγητής Εγκληματολογίας, ο Θόδωρος Παπαθεοδώρου. Ηξερε τη δραστηριότητά μου και μου λέει «έλα να κάνουμε κάτι» και φτιάξαμε το πρώτο εθνικό παρατηρητήριο.
Δ.Δ.: Και έκτοτε;
Β.Α.: Ασχολήθηκα με το θέμα πολλά χρόνια. Εκπαιδεύσαμε εκπαιδευτικούς, έχουμε κάνει έρευνα. Αν δούμε τις στατιστικές της Αστυνομίας για τους ανήλικους κατηγορούμενους, η Ελλάδα είναι κάτω από τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε πράγματα. Αλλά αδικαιολόγητος όλος αυτός ο πανικός! Ναι, έχουμε βία, η βία έχει γίνει πιο σοβαρή, έχουμε ποιοτική μετάλλαξη της βίας. Σε επίπεδο όμως συχνότητας και έκτασης, συγκριτικά με άλλες χώρες, δεν είμαστε τόσο δραματικά.
Δ.Δ.: Τι θα συνιστούσατε στους γονείς; Μεγαλύτερη επικοινωνία με τα παιδιά τους;
Β.Α.: Θα σας πω για τους γονείς. Πέρσι τέτοια εποχή ο πρωθυπουργός έκανε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων, με εμένα πρόεδρο. Κάλεσε επτά πολύ καλούς ερευνητές και ειδικούς από διάφορα επιστημονικά πεδία και μας έδωσε μια εντολή: «Δώστε μου μια εθνική στρατηγική, τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία για την πρόληψη της βίας κατά των παιδιών». Βγήκε ένα ΦΕΚ. Οι αρμοδιότητές μας, πάρα πολλές. Πλήρης πρόσβαση σε ερευνητικά στοιχεία, επαφές και συντονισμός με τους υπουργούς και τα συναρμόδια υπουργεία. Να κάνουμε έρευνα, να ζητήσουμε στοιχεία, ό,τι θέλουμε.
Εμείς κάναμε μια σειρά από φόκους γκρουπ. Θέλαμε να ακούσουμε τους επαγγελματίες. Ηθελα να ακούσω τους αστυνομικούς, τους δικαστές, τους επιμελητές ανηλίκων, τους δάσκαλους, τους ψυχολόγους που είναι στα σχολεία, τους κοινωνικούς λειτουργούς, τα ίδια τα παιδιά. Κάναμε ακροάσεις στην επιτροπή, πήγαμε, είδαμε, κάναμε αυτοψίες. Γιατί θέλαμε οι προτάσεις μας να στηρίζονται στην πραγματικότητα. Τώρα είμαστε στο στάδιο που έχουμε ολοκληρώσει την εθνική στρατηγική, θα την παρουσιάσουμε πολύ σύντομα.
Επίλογος: Πεδίο συγκρούσεων
Δ.Δ.: Επομένως, πρέπει να εκπαιδεύσουμε τους γονείς και όχι τόσο τα παιδιά.
Β.Α.: Στον ρόλο του γονιού όλοι πάμε ψάχνοντας, ερασιτεχνικά. Εδώ θέλουμε και νέα ζευγάρια, που θα γίνουν γονείς, να είναι ενημερωμένα για τα γονεϊκά τους καθήκοντα και για το πώς πρέπει να αντιδράσουν σε μια κρίση, σε μια σύγκρουση. Η οικογένεια είναι ένα συγκρουσιακό περιβάλλον. Οι εξιδανικευμένες οικογένειες είναι μια ιδεολογική κατασκευή. Για μένα ποτέ δεν υπήρξε η «αγία οικογένεια». Η οικογένεια είναι πεδίο συγκρούσεων καθημερινών. Και μαθαίνουμε πώς να διαχειριζόμαστε αυτές τις συγκρούσεις και να είμαστε εποικοδομητικοί. Η σύγκρουση ως ευκαιρία. Οταν σου λέει το παιδί ότι θέλει να πάρει μια μάρκα παπουτσιών που εσύ δεν μπορείς να του την πάρεις, δεν κάνεις διαπραγμάτευση; Αυτό δεν ήταν πάντα η οικογένεια; Μια διαρκής διαπραγμάτευση. Αρα πρέπει να μάθουμε τους γονείς πώς να διαχειρίζονται τις καθημερινές συγκρούσεις και πώς να καλλιεργούν τα θετικά, την επικοινωνία. Στη σειρά είδαμε ότι δεν μιλάει κανένας με τον άλλον, ο καθένας είναι μόνος του.
Δ.Δ.: Ποιο το ποσοστό των προβληματικών οικογενειών;
Β.Α.: Εξαρτάται. Αν πάρουμε τους ανήλικους που συλλαμβάνονται -γιατί πίσω από κάθε ανήλικο υπάρχει και μια οικογένεια-, βλέπουμε αυξημένα ποσοστά, 23%-24%. Αν πάμε σε άλλες κατηγορίες παιδιών ανηλίκων που χρησιμοποιούν ουσίες, αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Γι’ αυτό σας λέω ότι ο στόχος είναι να δώσουμε εργαλεία και να προλάβουμε. Γιατί όταν έρχεται ο γονιός μετά και λέει ότι το παιδί του έχει πρόβλημα εθισμού σε ουσίες, προφανώς πρέπει να υπάρχουν συμβουλευτικά κέντρα για να του πουν πώς θα λειτουργήσει στο σπίτι – αλλά είναι ήδη αργά. Γι’ αυτό μιλάμε για θετική γονεϊκότητα, ακόμα και σε υποψήφιους γονείς, σε νεαρά ζευγάρια.
Φεύγοντας άφησε πίσω της το χαμόγελό της. Τόσο πηγαίο, τόσο αυθεντικό. Και καθώς την ασπάστηκα τρεις φορές στα μάγουλα, αλά γαλλικά, εκείνη πρόσθεσε: «Ξέρετε, έχω μια υπέροχη οικογένεια. Εναν υποστηρικτικό σύζυγο και δύο μεγάλα παιδιά που σπουδάζουν».
Και εγώ σκέφτηκα για τον σύζυγο: «Ηρωας ο άνθρωπος, ο θρίαμβος της μητριαρχίας, σάμπως κι εγώ με τέτοιο καθεστώς δεν μεγάλωσα;».
Συνεχίζοντας σε αυτό τον ιστότοπο αποδέχεστε την χρήση των cookies στη συσκευή σας όπως περιγράφεται στην πολιτική cookies
Μάθετε περισσότερα εδώ
Αποδοχή