Το επιχείρημα υπέρ της ελευθερίας του Τύπου ήταν πάντα ισχυρό. Οταν οι δημοσιογράφοι μπορούν να εργάζονται απρόσκοπτα, εκπληρώνουν βασικές δημοκρατικές λειτουργίες, καθιστώντας υπόλογους τους έχοντες την εξουσία, ελέγχοντας εξονυχιστικά τις κυβερνητικές επιδόσεις και αναδεικνύοντας ιστορίες και οπτικές που έχουν μείνει αφανείς.
Ωστόσο, η ελευθερία του Τύπου απειλείται όσο ποτέ άλλοτε και οι δημοσιογράφοι ανά τον κόσμο βρίσκονται αντιμέτωποι με όλο και πιο σύνθετες και ραγδαία μεταβαλλόμενες πιέσεις, οι οποίες είναι συχνά τόσο οικονομικές και τεχνολογικές, όσο και πολιτικές.
Οι δημοκρατικές κυβερνήσεις οφείλουν συνεπώς να είναι σταθερές στην υπεράσπιση και στην προώθηση της ελευθεροτυπίας στο εσωτερικό των χωρών τους και στο εξωτερικό. Μελέτη, που δημοσιεύθηκε από τον Συνασπισμό για την Ελευθερία των ΜΜΕ (Media Freedom Coalition) – μια σύμπραξη 51 χωρών από έξι ηπείρους – αναδεικνύει τα ευρύτερα κοινωνικά οφέλη της ελευθερίας του Τύπου.
Για παράδειγμα, η ελευθερία των ΜΜΕ είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία της δημοκρατίας και της οικονομίας. Ετερη μελέτη καταδεικνύει ότι οι δημοσιογράφοι είναι αποτελεσματικοί – συχνά περισσότερο από τις οικονομικές ρυθμιστικές Αρχές – στην αποκάλυψη εταιρικής απάτης.
Ενας άλλος βασικός τομέας στον οποίο τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης έχουν αποδείξει την τεράστια αξία τους είναι η υγεία. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, τα υψηλής ποιότητας MME διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη διάδοση ακριβούς πληροφόρησης και στην αποκάλυψη της παραπληροφόρησης σχετικά με τον ιό. Επιπλέον, η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να συμβάλει στο να δοθεί η δέουσα προσοχή σε θέματα υγείας, που φέρουν κοινωνικό στίγμα, ώστε να ενταχθούν στην πολιτική ατζέντα.
Οι ερευνητές δημοσιογράφοι έχουν αποκαλύψει εδώ και καιρό περιβαλλοντικά εγκλήματα και συνεχίζουν να φέρνουν στο φως σημαντικές ιστορίες για την κλιματική αλλαγή και συναφή θέματα, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και η παράνομη αλιεία.
Η ελευθερία των ΜΜΕ αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την ασφάλεια, όπως καταγράφει έκθεση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), αποτυπώνοντας, για παράδειγμα, τη σημασία ενός ανεξάρτητου Τύπου στην αποκάλυψη ψευδών ισχυρισμών που θα μπορούσαν να παραπλανήσουν τον κόσμο υπέρ της υποστήριξης μιας σύγκρουσης, καθώς και στην ειρηνική επίλυση διαφορών.
Φυσικά, ένας ελεύθερος Τύπος είναι από μόνος του πολύτιμος, δεδομένου ότι η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που αναμφισβήτητα ενισχύει όλα τα άλλα.
Ο Συνασπισμός για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης εργάζεται ακριβώς γι’ αυτό. Οι συμπροεδρεύουσες Εσθονία και Γερμανία, μαζί με συναδέλφους σε κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών, τα μέσα ενημέρωσης και τον νομικό τομέα, καθώς και με πολυμερείς οργανισμούς όπως η UNESCO, εργάζονται επί παρεμβάσεων για τη στήριξη δημοσιογράφων που διατρέχουν κίνδυνο και την προώθηση πολιτικών που προστατεύουν το δικαίωμά τους να ενημερώνουν, καθώς και για τη δημιουργία κανόνων γύρω από αναδυόμενες προκλήσεις, όπως η διακρατική καταστολή.
Ως πρεσβευτής της Εσθονίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Μετανάστευση, έχω δει πώς οι πρεσβείες αποτελούν πολύτιμο εργαλείο, μέσω του οποίου οι κυβερνήσεις μπορούν να προωθήσουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.
Οι διπλωμάτες είναι σε θέση να συνηγορούν υπέρ της ελευθεροτυπίας, τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά, και να υποστηρίζουν τις κυβερνήσεις, καθώς εφαρμόζουν σχετικές μεταρρυθμίσεις. Αλλά η αποτελεσματική διπλωματία πρέπει να υποστηρίζεται από συγκεκριμένες δράσεις. Αυτή μπορεί να λάβει πολλές μορφές, όπως η αύξηση της χρηματοδότησης για τη στήριξη των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, η μεταρρύθμιση της εγχώριας νομοθεσίας για την ενίσχυση της ελευθερίας του Τύπου ή η παροχή βίζας έκτακτης ανάγκης και ασφαλούς καταφυγίου σε δημοσιογράφους που κινδυνεύουν – κάτι που η Εσθονία, η οποία κατατάσσεται στην έκτη θέση του τελευταίου Παγκόσμιου Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου, είναι υπερήφανη που το πράττει.
Η καταπίεση της ελευθερίας του Τύπου υπονομεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και εμποδίζει κοινωνίες να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Αλλά η επιχειρηματολογία για προστασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης δεν ήταν ποτέ ισχυρότερη. Εναπόκειται τώρα σε εμάς – τα δημοκρατικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Συνασπισμού για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης – να κάνουμε αυτό το επιχείρημα πιο ισχυρό από ποτέ.
Η Κατρίν Κίβι είναι πρεσβευτής της Εσθονίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Μετανάστευση