Η 17η Δεκεμβρίου ίσως μείνει στην ιστορία ως ημέρα καμπής για τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Φεβρουάριο του 2022.
Κι αυτό διότι η δολοφονία του Ρώσου στρατηγού Κιρίλοφ, για την οποία η Ουκρανία ανέλαβε την ευθύνη, έλαβε χώρα όχι στο μέτωπο του πολέμου αλλά μέσα στη Μόσχα. Είναι ένα γεγονός που δείχνει αν μη τι άλλο πως η ουκρανική πλευρά μπορεί να καταφέρει σοβαρά πλήγματα στο στρατόπεδο του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Σε μια περίοδο που η Δύση, ειδικά μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές, δείχνει να αναζητεί έναν οδικό χάρτη για τη λήξη του πολέμου, οι Ουκρανοί πέτυχαν ένα σημαντικό χτύπημα, το οποίο μάλιστα υποστηρίζουν ως απόλυτα θεμιτό στο πλαίσιο του πολέμου.
Μόλις μία ημέρα πριν από τη δολοφονία του Ρώσου στρατηγού Ιγκόρ Κιρίλοφ στη Μόσχα, η Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφάλειας της Ουκρανίας (SBU) είχε κατηγορήσει τον Κιρίλοφ, και επικεφαλής των ρωσικών Δυνάμεων Άμυνας κατά των Πυρηνικών, Βιολογικών και Χημικών Όπλων (NBC), για τη «μαζική χρήση» απαγορευμένων χημικών όπλων στην Ουκρανία.
Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει πως θεωρούσαν υπεύθυνο τον Κιρίλοφ για 4.800 περιστατικά χρήσης χημικών όπλων εναντίον των δυνάμεών τους από την αρχή του πολέμου, σύμφωνα με τον Economist. Ισχυρίζονται ότι πάνω από 2.000 στρατιώτες έχουν νοσηλευθεί εξαιτίας αυτών των επιθέσεων και τρεις έχουν πεθάνει.
Μεταξύ των άλλων χημικών παραγόντων αναφέρεται και η χλωροπικρίνη, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Πρόκειται για ουσία απαγορευμένη από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) στο πεδίο της μάχης. Η χλωροπικρίνη είναι ένα αμυδρά κίτρινο υγρό που, όταν απελευθερώνεται κοντά σε ανθρώπους, προκαλεί πνιγμό, ζάλη, έντονο πόνο στα μάτια, ερεθισμό του δέρματος, έμετο, ακόμη και θάνατο.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε: «Η χρήση τέτοιων χημικών ουσιών δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό και πιθανώς οφείλεται στην επιθυμία των ρωσικών δυνάμεων να εκτοπίσουν τις ουκρανικές δυνάμεις από οχυρωμένες θέσεις για να επιτύχουν τακτικά κέρδη στο πεδίο της μάχης». Στη συνέχεια ανακοίνωσε κυρώσεις κατά της ρωσικής μονάδας RKhBZ.
Τον περασμένο Οκτώβριο το Ηνωμένο Βασίλειο είχε πάει ένα βήμα παρακάτω. Ο Ντέιβιντ Λάμι, υπουργός Εξωτερικών, και ο Τζον Χάλεϊ, υπουργός Άμυνας, κατηγόρησαν τη Ρωσία για παραβίαση της σύμβασης για τα χημικά όπλα και επέβαλαν κυρώσεις τόσο στη μονάδα όσο και στον ίδιο τον Κιρίλοφ.
«Οι σκληρές και απάνθρωπες τακτικές της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης είναι αποκρουστικές» είχε πει ο Λάμι, λέγοντας ότι η χλωροπικρίνη ήταν μεταξύ των χημικών παραγόντων που χρησιμοποιήθηκαν.
Μελέτη του Kyiv Independent που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο, βασισμένη σε στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από Ουκρανούς αξιωματούχους, έδειξε ότι η χρήση χημικών παραγόντων στο πεδίο της μάχης αυξήθηκε το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Ανέφερε ότι υπήρξαν 81 περιστατικά τον Δεκέμβριο του 2023, που αυξήθηκαν στα 715 τον Μάιο, για να μειωθούν ξανά καθώς πλησίαζε ο χειμώνας, φτάνοντας τα 166 κρούσματα.
Η Ρωσία είχε αρνηθεί τη χρήση χημικών όπλων στην Ουκρανία, ο ίδιος ο Κιρίλοφ μάλιστα είχε διαψεύσει τις αναφορές. «Η Ρωσία κατέστρεψε όλα τα αποθέματα χημικών όπλων τον Σεπτέμβριο του 2017», είχε πει τον Φεβρουάριο. Είχε ισχυριστεί επίσης ότι η Ρωσία βρήκε ένα εργαστήριο χημικών όπλων κοντά στην Αβντίικα στην Ουκρανία, χωρίς ωστόσο να έχει επαληθευθεί ποτέ ο συγκεκριμένος ισχυρισμός.
Όσο για τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW), που θεωρείται ο αρμόδιος ουδέτερος φορέας, δεν έχει αποδείξει ότι όντως είχε γίνει χρήση χλωροπικρίνης. Πρέπει βέβαια να σημειωθεί πως οι επίσημες έρευνες και από τις δύο πλευρές ήταν περιορισμένες, καθώς για να δράσει ο διεθνής οργανισμός πρέπει να κληθεί από κάποιο από τα δύο στρατόπεδα.
Ωστόσο τον περασμένο μήνα, μετά από επίσκεψη στην Ουκρανία, ελεγκτής του OPCW είπε ότι υπήρχαν στοιχεία για τη χρήση ενός τύπου δακρυγόνων.
«Οι αναλύσεις από τα εργαστήρια του OPCW, που διεξάγονται χωριστά και ανεξάρτητα, επιβεβαιώνουν ότι τα δείγματα που συλλέχθηκαν από την τάφρο περιέχουν τον παράγοντα 2-χλωροβενζυλιδενομαλονονιτρίλιο, γνωστό ως CS», ανέφερε η έκθεση.
Η αντίδραση της Μόσχας στη δολοφονία του Ιγκόρ Κιρίλοφ είναι ενδεικτική της στρατηγικής που θα ακολουθήσει. «Όλοι όσοι επικροτούν αυτές τις επιθέσεις ή τις αποσιωπούν σκόπιμα είναι συνένοχοι» δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, κατηγορώντας τους συμμάχους του Κιέβου ότι «εγκρίνουν τα εγκλήματα πολέμου».
Είχε προηγηθεί η δήλωση του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην προέδρου της Ρωσίας και αντιπροέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, ότι η ουκρανική ηγεσία θα υποστεί αντίποινα για τη δολοφονία του Ρώσου στρατηγού.
Πάντως, οι ΗΠΑ δήλωσαν σήμερα ότι δεν είχαν καμιά ανάμειξη στην επίθεση κατά την οποία σκοτώθηκε ο Ρώσος στρατηγός Κιρίλοφ στη Μόσχα.
«Μπορώ να σας πω ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων, γι’ αυτό και δεν έχουν καμιά σχέση» δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μάθιου Μίλερ.
Ο Μάθιου Μίλερ επισήμανε ότι ο Κιρίλοφ «ήταν ένας στρατηγός που είχε εμπλακεί σε μια σειρά από ωμότητες, είχε εμπλακεί και στη χρήση χημικών όπλων κατά του ουκρανικού στρατού».