“Όπως λέμε οι οικοδόμοι μεταξύ μας, αν σου έχει τύχει μία φορά να περάσει η επιθεώρηση εργασίας από το γιαπί και μία το ΙΚΑ, τότε στην ζωή σου τα έχεις δει όλα”.
Πάνω από 115 εργατικά δυστυχήματα καταγράφονται στην χώρα μας το 2024. Πού οφείλεται η αύξηση των τελευταίων ετών και τι ζητούν οι εργαζόμενοι
Με την φράση αυτή ο Γιάννης Τασιούλας, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, περιγράφει την απουσία ελέγχων στους χώρους εργασίας του κλάδου του. Έλεγχοι, που αν πραγματοποιούνταν στην έκταση που χρειάζεται, ίσως και ο κλάδος να μην μετρούσε 26 θανάτους εργατών μέσα στο 2024.
Δεν είναι όμως μόνο η οικοδομή. Την τελευταία τριετία, παρατηρείται μία ανησυχητικά αυξητική τάση των ατυχημάτων στους χώρους εργασίας.
Όπως καταγράφεται στην Έκθεση Απολογισμού της Επιθεώρησης Εργασίας, από 11.957 το 2021, εκτοξεύτηκαν σε 14.388 το 2022 και σε 14.920 το 2023. Σχετικά με το 2024, η Επιθεώρηση Εργασίας, μέχρι τις 25 Ιουνίου είχε καταγράψει 7.800 ατυχήματα, δηλαδή 44 την ημερα!
Σε αυτό το πλαίσιο, αντίστοιχη είναι και η αύξηση των ατυχημάτων εκείνων που αποβαίνουν μοιραία για την ζωή των εργατών.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, το 2022 μετρήσαμε 104 νεκρούς σε εργατικά δυστυχήματα, αριθμός που ανήλθε στους 179 την αμέσως επόμενη χρονιά. Ήδη, μέσα στην χρονιά που διανύουμε, περισσότεροι από 115 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί εκτελώντας τα εργασιακά τους καθήκοντα, ενώ ενδεικτικό της ολοένα δυσχερέστερης κατάστασης είναι το γεγονός ότι μόνο το εξαήμερο από 5 έως 10 Οκτωβρίου, σκοτώθηκαν εν ώρα εργασίας 8 άνθρωποι.
Και η πραγματικότητα μπορεί να είναι πολύ χειρότερη, αφού τους 180 ξεπερνούν οι σοβαρά τραυματίες, χωρίς να είναι πάντα εφικτή η παρακολούθηση της κατάστασής τους, όπως αναφέρει στο News 24/7 ο Ανδρέας Στοϊμενίδης, πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία. “Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους έχουν καταλήξει από τα τραύματά τους”.
Μάλιστα, όπως τονίζει, μηδενική είναι και η καταγραφή των θανάτων από επαγγελματικές ασθένειες, που σύμφωνα με Διαρκή Ευρωπαϊκή Έρευνα του EU-OSHA, στην χώρα μας υπολογίζονται σε περίπου 2.500 ετησίως.
Θεμελιώδες ζήτημα για την ασφάλεια των εργαζομένων είναι η πρόληψη. Όπως όμως καταγγέλλει ο κ. Τασσιούλας, δεν πραγματοποιούνται οι απαραίτητοι έλεγχοι που θα την διασφάλιζαν. “Δεν υπάρχει ουσιαστικός προληπτικός έλεγχος, λόγω μη διαθεσιμότητας της Επιθεώρησης Εργασίας. Κάποτε, λειτουργούσαν οι Μικτές Επιτροπές, με τη συμμετοχή ενός ατόμου από την Επιθεώρηση Εργασίας, ενός από το Τεχνικό Επιμελητήριο και ενός εργαζόμενου. Μέσα στα μνημόνια σταμάτησε η λειτουργία τους για λόγους κόστους”, εξηγεί.
“Θα πρέπει να ελέγχονται τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Να γίνονται τεχνικοί έλεγχοι, έλεγχοι κατάρτισης των εργαζομένων, έλεγχοι για την τήρηση των πρωτοκόλλων συντήρησης των μηχανημάτων, της κατάλληλης πιστοποίησης των μηχανημάτων, των μέτρων ατομικής προστασίας”, αναφέρει ο πρόεδρος των οικοδόμων και υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης της Επιθεώρησης Εργασίας με προσωπικό και της στήριξής της με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, ώστε οι απαραίτητοι έλεγχοι να είναι εφικτοί.
Επίσης, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που καθιστά ακόμη πιο επικίνδυνη την εργασία -των οικοδόμων και όχι μόνο- είναι η εντατικοποίησή της.. “Φοβερά ωράρια, αφού μπορεί κάποιος να δουλεύει και δώδεκα ώρες. Ο άνθρωπος δεν είναι μηχανή. Αν κάποιος δουλεύει από την ανατολή έως την δύση του ήλιου, πώς θα είναι σε θέση να προσέξει την επόμενη; Σύμφωνα με την λογική, ένας άνθρωπος 60-62 χρονών, δεν θα έπρεπε να ανεβαίνει στις σκαλωσιές. Όταν όμως λες σε ένα συνταξιούχο να πάει να δουλέψει, πρακτικά, τον στέλνεις σε μία αρένα θανάτου”.
“Τα τελευταία χρόνια, τα πράγματα γίνονται πιο σκληρά, οι συνθήκες εργασίας πιο δύσκολες. Η νομοθεσία καθιστά την εργασία δυσκολότερη και πιο ανθυγιεινή, προωθώντας την εντατικοποίηση και την ελαστικοποίησή της”, αναφέρει από την πλευρά του ο Ανδρέας Στοϊμενίδης.
Όπως λέει, “μετά την μετατροπή της σε ανεξάρτητη αρχή, η Επιθεώρηση Εργασίας, είναι απορρυθμισμένη και υποστελεχωμένη. Δεν συνεργάζεται με άλλους φορείς και δεν υπάρχει καμία διαδικασία ελέγχου από τους κοινωνικούς εταίρους”, τονίζοντας και αυτός την ανάγκη για λειτουργία της σε προληπτικό επίεδο, για ενίσχυση της και για επαναφορά της στο υπουργείο Εργασίας.
Για το υπουργείο Εργασίας, παρά την διαρκή αύξηση των εργατικών δυστυχημάτων, φαίνεται πως η ασφάλεια των εργαζομένων εξακολουθεί να μην αποτελεί προτεραιότητα. Είναι ενδεικτική η, για μεγάλο χρονικό διάστημα, απουσία οποιασδήποτε σχετικής με την ασφάλεια των εργαζομένων επίσημης ανακοίνωσης ή ενημέρωσης, πλην αυτών που αφορούσαν τον καύσωνα και τις πυρκαγιές το περασμένο καλοκαίρι.
“Σαφώς η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία δεν αποτελούν πολιτική προτεραιότητα“, τονίζει ο κ. Στοϊμενίδης προσθέτοντας πως η πλήρης διατάραξη της εργασιακής ισορροπίας που προκάλεσαν τα μνημόνια, δεν έχει αποκατασταθεί, ενώ πολλά σημεία που προβλέπονται από την Εθνική Στρατηγική για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία, που ψηφίστηκε το 2022, δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί.
Συγκεκριμένα, όπως είναι σαφές, δεν υπάρχει ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός αναγγελίας και καταγραφής των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, όπως προβλέπει η ΕΣΥΑΕ, ενώ παρά τις εξαγγελίες από την προηγούμενη διοίκηση του υπουργείου, δεν έχει υπάρξει ακόμη καμία εξέλιξη στο ζήτημα της δημιουργίας ενός Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου.
“Πρόκειται για ένα φορέα, που λειτουργεί ως ταμείο για την αποζημίωση θυμάτων εργατικών ατυχημάτων και η συμμετοχή των εργοδοτών αυξάνεται ανάλογα με την τήρηση από πλευράς τους των προβλεπόμενων μέτρων”, εξηγεί ο κ. Στοϊμενίδης. Το NEWS 24/7 απηύθυνε στο υπουργείο Εργασίας ερωτήματα σχετικά με την προώθηση των παραπάνω πολιτικών, όμως μέχρι αυτή την ώρα, δεν λάβαμε κάποια απάντηση.
Σε δύο ακόμη σημεία στέκονται οι εκπρόσωποι των εργαζομένων όσον αφορά στην ασφάλεια κατά την εργασία. Το ένα είναι ο διάλογος ή μάλλον η απουσία αυτού, όπως ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ΕΣΥΑΕ, μεταξύ εργοδοτών, εργαζομένων και κυβέρνησης.
“Σε εθνικό επίπεδο δεν υπάρχει ανοιχτός διάλογος”, αναφέρει ο κ. Στοϊμενίδης. “Δεν έχουν κληθεί να τοποθετηθούν τα συνδικάτα, την στιγμή που όπως ξέρουμε πως η κυβέρνηση συζητά με τους εργοδότες”.
Τέλος, τόσο ο κ. Στοϊμενίδης, όσο και ο κ. Τασιούλας υπογράμμισαν την σημασία των Συλλογικών Συμβάσεων στην ασφάλεια των εργαζομένων. Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας θεωρούνται θεμελιώδεις, καθώς διασφαλίζουν όχι μόνο την νομική προστασία των εργαζομένων αλλά και τις συνθήκες στις οποίες αυτοί δουλεύουν.
Όπως λέει ο κ. Στοϊμενίδης, στην Ελλάδα μόνο το 25% των εργαζομένων καλύπτονται από ΣΣΕ, την στιγμή που ο ευρωπαϊκός στόχος είναι το 85% και ο αντίστοιχος Μέσος Όρος φτάνει το 45%.
Τα αιτήματα των εργαζομένων θα τεθούν και στην απεργία που έχει προκηρύξει η ΓΣΕΕ για την 6η Νοεμβρίου, ενώ την ίδια ημέρα απεργούν και οι οικοδόμοι. Μεταξύ των αιτημάτων των εργαζομένων οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, η ενίσχυση των μέτρων για την υγεία και την ασφάλεια στους χώρους εργασίας και η πάταξη της ακρίβειας.