Αδιανόητη είναι η τραγωδία στην Ισπανία, με τον αριθμό των θυμάτων από τις καταστροφικές πλημμύρες να έχει ανέβει δραματικά, φτάνοντας τα 155 στην ανατολική χώρα, όπως μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων EFE.
Επιχειρήσεις διάσωσης συνεχίζονται σήμερα από νωρίς το πρωί, με τη συνδρομή της στρατιωτικής μονάδας έκτακτης ανάγκης με δυναμικό 1.000 ατόμων, καθώς και χιλιάδων άλλων μελών των σωστικών συνεργείων της πολιτικής προστασίας, πυροσβεστών και αστυνομικών. Από την πλευρά της, η ιατροδικαστική υπηρεσία της Βαλένθια έχει κινητοποιήσει εννέα ομάδες για να υποστηρίξουν το έργο της ανάσυρσης των νεκρών.
Μέχρι σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούν να μην έχουν ρεύμα στα σπίτια τους και οι υλικές ζημιές είναι ανυπολόγιστες. Σύμφωνα με ισπανικά μέσα ενημέρωσης, η σφοδρή κακοκαιρία έχει επηρεάσει περισσότερους από 150.000 πολίτες.
Αμέτρητα βίντεο που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο δείχνουν ανθρώπους που αναγκάστηκαν να περάσουν τη νύχτα πάνω σε φορτηγά, αυτοκίνητα, στέγες σπιτιών, ακόμη και δέντρα για να μπορέσουν να σωθούν από τη φυσική καταστροφή και τα ορμητικά νερά που μετέτρεψαν τους δρόμους σε ποτάμια.
Οι δε φθορές σε ιδιωτική και δημόσια περιουσία είναι αδύνατο να υπολογιστούν, καθώς τα πλημμυρισμένα σπίτια, τα παρασυρμένα οχήματα αλλά και οι δρόμοι και οι γέφυρες που έχουν υποχωρήσει από την πίεση των υδάτων σε μία ευρεία γεωγραφική περιοχή θα χρειαστούν μέρες για να καταγραφούν.
Παραλείψεις των αρχών
Το κόστος της καταστροφής σε ανθρώπινες ζωές έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις παραλείψεις των υπευθύνων.
Σύμφωνα με το BBC, η πολιτική προστασία καθυστέρησε δύο ώρες να στείλει μήνυμα στους κατοίκους της περιοχής προειδοποιώντας τους για το μέγεθος της καταστροφής που πλησιάζει.
«Υπάρχουν κυβερνήσεις που ιδιωτικοποιούν και διαλύουν τα πάντα όταν καταφέρουν να εκλεγούν και μάλιστα είναι περήφανες γι’ αυτό», δήλωσε δηκτικά ο Γκαμπριέλ Ρουφιάν, της Καταλανικής Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς (ERC) αναφερόμενος στη συντηρητική διοίκηση του Κάρλος Μαθόν, ο οποίος κατήργησε τη Μονάδα Εκτακτης Ανάγκης της Βαλένθια (UVE) με την ανάληψη των καθηκόντων του το 2023, υποστηρίζοντας ότι ήταν αναποτελεσματική και απορροφούσε άσκοπα δημόσιο χρήμα.
Μιλώντας στο ραδιόφωνο, ο Μαθόν υπερασπίστηκε τον χειρισμό της κυβέρνησής του στην παρούσα κρίση, λέγοντας ότι «οι ειδικοί μιλούν για μια απολύτως άνευ προηγουμένου κατάσταση». Απάντησε επίσης στους ισχυρισμούς ότι οι προειδοποιήσεις για τις πλημμύρες δεν ήταν αρκετά ισχυρές, λέγοντας ότι αυτές έγιναν «με τον σωστό τρόπο» και πως το ξαφνικό γεγονός και το μέγεθος της βροχής έπιασαν τους πάντες εξαπίνης.
Η υπουργός Αμυνας της Ισπανίας Μαργαρίτα Ρόμπλες δήλωσε επίσης ότι οι πλημμύρες σε όλη την περιοχή ήταν «ένα φαινόμενο άνευ προηγουμένου», ενώ πρόσθεσε πως «κατά τη διάρκεια της νύχτας οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ήταν στην περιοχή, όμως ο όγκος της βροχής ήταν απερίγραπτα μεγάλος». Η κρατική μετεωρολογική υπηρεσία περιέγραψε επίσης την καταιγίδα ως «αναπάντεχη», σχολιάζοντας χαρακτηριστικά πως η μικρή πόλη Τσίβα δέχθηκε σε λίγες ώρες την ποσότητα βροχής που λαμβάνει συνήθως σε διάστημα ενός έτους.
Η απορροή και η τοπογραφία στις πλημμύρες στη Βαλένθια
Μετεωρολόγοι και υδρολόγοι, όπως γράφει ο Θοδωρής Κολυδάς, γνωρίζουν ότι η ξαφνική πλημμύρα (Flash Flood) είναι το αποτέλεσμα ατμοσφαιρικών διαταραχών, που συνοδεύονται από ραγδαίες βροχοπτώσεις, με μεγάλα ποσά βροχής σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Πολλοί παράγοντες συνηγορούν σε μία ξαφνική πλημμύρα, όπως: η ένταση της βροχής και η διάρκεια της, η τοπογραφία, οι συνθήκες του εδάφους, η φυτοκάλυψη, η καταστροφή των δασών καθώς και η αστικοποίηση. Οι ξαφνικές πλημμύρες εμφανίζονται σε μικρό χρονικό διάστημα λίγων ωρών ή λιγότερο και έχουν σαν αποτέλεσμα ταχεία ύψωση νερού, το οποίο στο πέρασμα του μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε κατασκευές, όπως κτίρια, γέφυρες κλπ, να παρασύρει αυτοκίνητα, να ξεριζώσει δέντρα κ.α. Οι πλημμύρες, που έχουν σαν αίτιο τις βροχοπτώσεις, μπορεί να προκαλέσουν καταστροφικές κατολισθήσεις εδαφών (λασποροές-mud slides). Τα περισσότερα θύματα εξαιτίας πλημμυρών προέρχονται από τις ξαφνικές πλημμύρες.
Οι πλημμύρες που προέρχονται από ορεινά τοπία διασχίζουν πολύπλοκη τοπογραφία και αλληλεπιδρούν με τις χαράδρες, τα φαράγγια και τις κοιλάδες, αποτελούν παράγοντες με έντονη υδραυλική ροή που οδηγεί σε γεωμορφικές αλλαγές και επηρεάζει ανθρώπους και υποδομές.
Τα στοιχεία για σύγχρονες και τις παλαιότερες πλημμύρες στην Ισπανία και ειδικότερα στην περιοχή της Valencia είναι πολλά και έχουν ληφθεί υπόψιν για τον σχεδιασμό για διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας ή/και στη μείωση των πιθανοτήτων επέλευσης πλημμύρας.
Η πλημμύρα της Βαλένθια του 1957 ήταν μια φυσική καταστροφή ανάλογης της φετινής που συνέβη στις 14 Οκτωβρίου 1957 όπου προκάλεσε σημαντικές υλικές ζημιές και προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 81 ανθρώπων. H πλημμύρα της Βαλένθια, πλημμύρισε μεγάλα τμήματα της πόλης της Βαλένθια και προκάλεσε μεγάλες ζημιές τόσο σε ζωές όσο και σε περιουσίες. Για να μην συμβεί αυτό στο μέλλον, επινοήθηκε ένα έργο εκτροπής (Pla Sud στη Βαλένθια· Plan Sur στα Ισπανικά), που ολοκληρώθηκε το 1969 και ο ποταμός χωρίστηκε στα δύο στα δυτικά όρια της πόλης κοντά στο Quart de Poblet.
Κατά τη διάρκεια των πλημμυρών, το μεγαλύτερο μέρος του νερού εκτρέπεται προς τα νότια κατά μήκος μιας νέας πορείας που περιβάλλει την πόλη, μέχρι να συναντήσει τη Μεσόγειο και η παλιά διαδρομή του ποταμού έχει μετατραπεί σε κεντρικό χώρο πρασίνου για την πόλη, ένα πολιτιστικό αξιοθέατο γνωστό ως Κήπος της Τουρίας. Παρά τα μεγάλα έργα υποδομών οι καταστροφικές πλημμύρες δεν αποφεύχθηκαν στα νότια της Βαλένθια.
Γιατί πλημμύρισε η Βαλένθια και οι γύρω περιοχές
Η ροή στη χαράδρα del Poyo και το φαινόμενο «χοάνης» σε ορισμένες περιοχές της μητροπολιτικής περιοχής της Βαλένθια είναι δύο από τα κλειδιά που εξηγούν τις σοβαρές επιπτώσεις του φαινομένου και αυτό που έκανε πόλεις όπως η Paiporta, η Picanya, η Sedaví, η Alfafar, η Massanassa και η Catarroja να καταστραφούν από την υπερχείλιση της χαράδρας Poyo σύμφωνα με τις δηλώσεις ειδικών υδρολόγων και μελετητών.
Στην Chiva (δήμο της Hoya de Buñol), τα ύψη βροχής έφθασαν τα 491 λίτρα ανά τετραγωνικό μέτρο και λίγο νοτιότερα στο Alfafar υπήρχε έλλειψη χωρητικότητας της χαράδρας που διοχετεύεται προς την Catarroja.
Με άλλα λόγια το νερό που συνέχιζε να ρέει δεν μπορούσε να απομακρυνθεί από την περιοχή. Εφόσον στην περιοχή Paiporta η ροή έφτανε τα 2.300 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο και το κανάλι στη χαράδρα Catarroja χωρούσε μόνο 1.800 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο, τα υπόλοιπα ήταν είναι φυσικό να ξεχειλίζουν και να απλωθούν σε όλη την περιοχή σύμφωνα με το παραπάνω γράφημα.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την κατασκευή και την παρουσία υποδομών νοτιότερα όπως της πίστα Silla η οποία έκοβε τη φυσική έξοδο του υδάτινου ρεύματος προς την Albufera. Αυτό το φαινόμενο του φραγμού φάνηκε μέσα απο τις εικόνες που τραβήχτηκαν χθες, όπου τα αυτοκίνητα συσσωρεύτηκαν στο δρόμο που έφευγε από τη Βαλένθια , όπου εκεί συγκεντρώνονται οι βιομηχανικές περιοχές όλων των δήμων.
Μάλιστα, αυτή η κατεύθυνση παρέμενε κλειστή και μόνο οι λωρίδες εισόδου στην πόλη της Βαλένθια είχαν ανοίξει στην κυκλοφορία. Στην περίπτωση της Ισπανίας αλλά και σε πιθανό σενάριο για την χώρα μας η πλημμύρα αυτή μας έδειξε ότι χρειάζεται να γίνουν < αναθεωρήσεις υποδομών με μακροχρόνιο ορίζοντα και να δημιουργηθούν οι δίοδοι διαφυγής καθώς το 60% των θανάτων σχετίζεται με οχήματα. Οι άνθρωποι έχουν αυτοπεποίθηση γιατί πιστεύουν ότι το αυτοκίνητο δεν θα παρασυρθεί και κατευθύνονται εκεί που δεν πρέπει ή μένουν ακινητοποιημένοι καθώς η στάθμη του νερού ανεβαίνει.
Πάντως πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να εξαλείψουμε το φυσικό φαινόμενο, αλλά αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να μειώσουμε τον κίνδυνο που σχετίζεται με πλημμύρες, είτε μέσω μείωσης του κινδύνου είτε, ταυτόχρονα, μείωσης της ευπάθειας σε επικίνδυνες περιοχές. Τέλος ας γνωρίζουμε όλοι ότι τα σχέδια γίνονται και υπάρχουν, αλλά αλλά δεν υπάρχει πάντοτε η βούληση και η οικονομική δύναμη να γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις που συνδέονται με τις πλημμύρες.
Διαβάστε περισσότερα σε αυτόν τον σύνδεσμο του Θοδωρή Κολυδά
⚠️H ΑΠΟΡΡΟΗ ΚΑΙ Η ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΙΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΤΗΣ VALENCIA
✅Η ροή στη χαράδρα del Poyo και το φαινόμενο «χοάνης» σε ορισμένες περιοχές της μητροπολιτικής περιοχής της Βαλένθια είναι δύο από τα κλειδιά που εξηγούν τις σοβαρές επιπτώσεις της μεγάλης πλημμύρας. Του φαινομένου, το… pic.twitter.com/uaD39ACgSP
— Theodoros Kolydas (@KolydasT) October 31, 2024
Τη δραματική διάσταση των συνεπειών των σφοδρών βροχοπτώσεων και πλημμυρών στην περιοχή της Βαλένθια δείχνουν δορυφορικές εικόνες που έδωσε στη δημοσιότητα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA).
Η σύγκριση γίνεται μέσα από δύο εικόνες, την πρώτη που τραβήχτηκε στις 8 Οκτωβρίου και τη δεύτερη μόλις χθες, Τετάρτη.
Οι εικόνες, που ελήφθησαν από τον αμερικανικό δορυφόρο Landsat-8 «απεικονίζουν με γλαφυρό τρόπο την κλίμακα της καταστροφής» και τη «δραματική μεταμόρφωση του τοπίου».
Συγκλονιστικά βίντεο από drone
Συγκλονίζουν, την ίδια στιγμή, οι εικόνες από drone που έρχονται στο φως της δημοσιότητας και αποκαλύπτουν το μέγεθος της καταστροφής.
Γέφυρες έχουν ισοπεδωθεί, αυτοκίνητα έχουν παρασυρθεί από τα ορμητικά νερά και έχουν γίνει ένας σωρός και οι δρόμοι έχουν μετατραπεί σε ποτάμια από λάσπες.
Νέα προειδοποίηση για κακοκαιρία στη Βαλένθια
Στο μεταξύ, οι ισπανικές αρχές εξέδωσαν σήμερα νέα προειδοποίηση για καταιγίδα σε τμήμα της περιφέρειας της Βαλένθια, στην ανατολική Ισπανία, όπου τα συνεργεία διάσωσης συνεχίζουν τις έρευνές τους για τον εντοπισμό των αγνοουμένων από τις χειρότερες πλημμύρες που έχει αντιμετωπίσει η χώρα εδώ και πάνω από πενήντα χρόνια.
Σχεδόν χίλιοι στρατιωτικοί έχουν αναπτυχθεί στο πεδίο, κυρίως στην περιφέρεια της Βαλένθια, στο πλευρό πυροσβεστών, αστυνομικών και διασωστών που ψάχνουν για να εντοπίσουν επιζώντες και αγωνίζονται για να καθαρίσουν τις πληγείσες περιοχές από τα συντρίμμια.
Βίντεο από την ισπανική αστυνομία καταγράφει τις προσπάθειες των σωστικών συνεργιών:
Tριήμερο εθνικό πένθος
Σε σύντομο τηλεοπτικό του διάγγελμα χθες, ο Σάντσεθ βεβαίωσε ότι η κυβέρνηση δεν θα αφήσει «μόνους» τους πληγέντες, και κάλεσε ταυτοχρόνως τους κατοίκους της περιοχής να παραμείνουν σε επαγρύπνηση.
Οι επιχειρήσεις διάσωσης εφεξής «περνούν στο δεύτερο στάδιο», το οποίο συνίσταται στον εντοπισμό των αγνοουμένων, σημείωσε χθες το βράδυ η υπουργός Άμυνας Μαργκαρίτα Ρόμπλες, επισημαίνοντας ότι ο αριθμός τους παραμένει «άγνωστος». «Δεν είμαι αισιόδοξη», σχετικά με τον αριθμό πρόσθεσε.
Mi solidaridad y oración por los fallecidos y damnificados por las lluvias torrenciales en Valencia España 🇪🇸. pic.twitter.com/2gJaXyTMJn
— Padre Eduardo Hayen Cuarón 🇲🇽🇪🇸🇺🇸 (@padrehayen) October 30, 2024
Σήμερα ο καιρός ήταν ήπιος στις χειρότερα πληγείσες περιοχές γύρω από την πόλη Βαλένθια, την τρίτη μεγαλύτερη στην Ισπανία, αλλά η μετεωρολογική υπηρεσία Aemet εξέδωσε το ύψιστο επίπεδο συναγερμού για την επαρχία της Καστίλλης. Βορειότερα στην Καταλονία, εκδόθηκε «πορτοκαλί συναγερμός» για την πόλη της Ταραγόνα.
«Υπάρχουν ήδη πολύ ισχυρές καταιγίδες στην περιοχή, ιδιαίτερα στη βόρεια Καστίλλη», αναφέρει σε ανάρτησή της στον λογαριασμό της στο X η Aemet. «Η κακοκαιρία συνεχίζεται! Προσέχετε!», προσθέτει, καλώντας τον κόσμο να αποφεύγει τις μετακινήσεις στην περιοχή αυτήν.
Οι πλημμύρες στην Βαλένθια προκάλεσαν εξάλλου τεράστιες καταστροφές στις υποδομές της περιφέρειας, παρασύροντας γέφυρες, δρόμους, σιδηροτροχιές και βυθίζοντας κτίρια στο νερό μετά την υπερχείλιση ποταμών.
Σήμερα την αυγή χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούσαν να μην έχουν ηλεκτρικό ρεύμα στην περιφέρεια, σύμφωνα με τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Πολλοί δρόμοι παρέμεναν επίσης αποκλεισμένοι, ενώ αμέτρητα κατεστραμμένα αυτοκίνητα που παρασύρθηκαν από τα νερά βρίσκονταν σε δρόμους που ήταν γεμάτοι λάσπη και συντρίμμια.
«Δεν πίστευα ποτέ ότι θα ζήσω κάτι τέτοιο», δήλωσε στο AFP ο Ελίου Σάντσεθ, ένας κάτοικος της Σεντάβι, κοινότητας 10.000 κατοίκων που σάρωσαν οι πλημμύρες, περιγράφοντας μια εφιαλτική νύχτα.
«Είδαμε έναν νεαρό άνδρα στη μέση του πουθενά που είχε καταφύγει στην οροφή του αυτοκινήτου του», διηγείται ο 32χρονος ηλεκτρολόγος. «Προσπάθησε να πηδήξει» πάνω σε ένα άλλο αυτοκίνητο, αλλά «τον πήρε» το ρεύμα.
Σύμφωνα με τις αρχές, μια από τις χειρότερα πληγείσες περιοχές είναι η Παϊπόρτα, στα νότια προάστια της Βαλένθια, όπου γύρω στους σαράντα ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους μια μητέρα και το τριών μηνών μωρό της, έχασαν τη ζωή τους όταν παρασύρθηκαν από το ρεύμα.
Ο επικεφαλής της περιφέρειας της Βαλένθια Κάρλος Μανθόν δήλωσε χθες το βράδυ ότι τα συνεργεία διάσωσης πραγματοποίησαν στη διάρκεια της ημέρας «200 χερσαίες επιχειρήσεις διάσωσης και 70 αεροπορικές» με ελικόπτερα.
Επίσης διευκρίνισε ότι οι υπηρεσίες διάσωσης κατάφεραν να φτάσουν στο σύνολο των περιοχών που επλήγησαν, μολονότι πολλά χωριά παρέμεναν αποκομμένα από την υπόλοιπη χώρα για μεγάλο μέρος της χθεσινής ημέρας.
Πάνω από 300 λίτρα νερού ανά τετραγωνικό μέτρο έπεσαν τη νύχτα της Τρίτης
Σύμφωνα με την μετεωρολογική υπηρεσία Aemet, πάνω από 300 λίτρα νερού ανά τετραγωνικό μέτρο έπεσαν τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη σε πολλές πόλεις της περιφέρειας Βαλένθια, με αποκορύφωμα τα 491 λίτρα στο μικρό χωριό Τσίβα. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί «σε βροχές ενός χρόνου», διευκρίνισε.
Ο ισπανικός Τύπος, που χαρακτηρίζει «πλημμύρες του αιώνα» την κακοκαιρία αυτή, άρχισε να αμφισβητεί την αντίδραση των αρχών: το προειδοποιητικό μήνυμα της υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας στους κατοίκους εστάλη την Τρίτη μετά τις 20:00 τοπική ώρα, ενώ η μετεωρολογική υπηρεσία Aemet είχε εκδώσει «κόκκινο συναγερμό» ήδη από το πρωί.
Η περιοχή της Βαλένθια και η ισπανική ακτή στη Μεσόγειο υφίστανται εν γένει συχνά το φθινόπωρο το καιρικό φαινόμενο του «γκότα φρία» (ψυχρή σταγόνα), που προκαλεί ξαφνικές και εξαιρετικά σφοδρές βροχές, ορισμένες φορές για αρκετές ημέρες.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και χρόνια ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως τα κύματα καύσωνα και οι καταιγίδες, γίνονται εντονότερα και εμφανίζονται συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής.
«Οι ξαφνικές αυτές πλημμύρες στην Ισπανία είναι μια νέα τρομερή υπενθύμιση της κλιματικής αλλαγής και του χαοτικού χαρακτήρα της», υπογράμμισε ο Τζες Νόιμαν, καθηγητής υδρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στη Βρετανία.