Σημαντικές συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν στην πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα, μεταξύ του επικεφαλής της ισραηλινής Μοσάντ και του διευθυντή της CIA, σηματοδοτώντας την πρώτη επαφή υψηλού επιπέδου μετά την αποτυχία των προσπαθειών κατάπαυσης πυρός για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα τον Αύγουστο.
Ο διευθυντής της CIA Μπερνς πρότεινε συμφωνία που προβλέπει κατάπαυση του πυρός διάρκειας 28 ημερών και απελευθέρωση ομήρων, σύμφωνα με ρεπορτάζ του αμερικανικού ειδησεογραφικού ιστότοπου Axios
Ο Ντέιβιντ Μπαρνέα και ο Γουίλιαμ Μπερνς συναντήθηκαν με τον Πρωθυπουργό του Κατάρ, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν μπιν Τζασίμ Αλ Θάνι, σε μια προσπάθεια να αναζωογονήσουν τις συνομιλίες μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, στις 16 Οκτωβρίου.
Οι οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων εντείνουν την πίεση στην κυβέρνηση του Ισραήλ να συνάψει συμφωνία για την απελευθέρωση των συγγενών τους.
Σχεδόν 100 όμηροι παραμένουν στη Γάζα, ενώ ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει αρνηθεί τις συνομιλίες και κλιμακώνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει εδώ και μήνες διαδηλώσεις που ζητούν συμφωνία για την επιστροφή των αιχμαλώτων.
Την Κυριακή, Ισραηλινοί διαδηλωτές τον διέκοψαν, φωνάζοντας «ντροπή σου», την ώρα που μιλούσε σε μνημόσυνο για τα θύματα των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου 2023, που οδήγησαν σε τουλάχιστον 1.100 θανάτους και είχαν την ηγεσία της Χαμάς.
Περισσότερες πιθανότητες για εκεχειρία “βλέπει” ο Νετανιάχου
Το γραφείο του Ισραηλινού Πρωθυπουργού ανέφερε σε δήλωσή του στο X ότι ο επικεφαλής της Μοσάντ επέστρεψε από τις συνομιλίες.
«Τις επόμενες ημέρες, θα συνεχιστούν οι συζητήσεις μεταξύ των μεσολαβητών και της Χαμάς για την αξιολόγηση της δυνατότητας διαπραγματεύσεων και την περαιτέρω προώθηση των προσπαθειών για επίτευξη συμφωνίας», ανέφερε στη δήλωσή του που πραγματοποίησε τη Δευτέρα.
«Το Ισραήλ προσπαθεί να καταλήξει σε συμφωνία όπου μερικοί όμηροι θα επιστραφούν σε αντάλλαγμα για μια σύντομη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, σύμφωνα με πρόταση που παρουσίασε η Αίγυπτος την Κυριακή», δήλωσε ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου σε συνάντηση με τα μέλη του κόμματός του, Λικούντ, στη Βουλή τη Δευτέρα, όπως σημειώνει η Haaretz.
«Τώρα που ο Σινουάρ δεν υπάρχει, αυτό μπορεί να έχει περισσότερες πιθανότητες», πρόσθεσε, αναφερόμενος στον Γιαχία Σινουάρ, τον πρώην ηγέτη της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, τον οποίο το Ισραήλ σκότωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Στη συνάντηση της Δευτέρας με τα μέλη του Λικούντ, ο Νετανιάχου ανέφερε ότι, εάν εξαρτιόταν από τον ίδιο, θα αποδεχόταν αμέσως την αιγυπτιακή πρόταση, αλλά η Χαμάς αρνείται για ακόμη μία φορά.
Ο πρωθυπουργός του Κατάρ δήλωσε ότι η χώρα του έχει πρόσφατα «επανέλθει» σε επαφή με τους ηγέτες της Χαμάς στη Ντόχα μετά τη δολοφονία του Σινουάρ. Το Ισραήλ είχε επίσης σκοτώσει τον βασικό διαπραγματευτή της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, τον Ιούλιο κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Τεχεράνη.
Οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός έχουν επανειλημμένα παγώσει μέσα σε περισσότερο από έναν χρόνο πολέμου, που έχει προκαλέσει σχεδόν 43.000 θανάτους Παλαιστινίων.
Η Χαμάς επιδιώκει μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός και την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων στο πλαίσιο μιας πιθανής συμφωνίας. Ωστόσο, ο Νετανιάχου επιθυμεί στρατιωτικό έλεγχο σε ορισμένες περιοχές της Γάζας.
«Όσο το Ισραήλ εμμένει στον ορισμό του για την επιτυχία, δεν θα υπάρξει ειρηνική απελευθέρωση ομήρων», δήλωσε ο Σουλτάν Μπαρακάτ, καθηγητής δημόσιας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Χαμάντ Μπιν Χαλίφα του Ιδρύματος Κατάρ και επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Γιορκ.
«Η προσεκτική διαχείριση της κατάστασης έχει, δυστυχώς, μετατοπιστεί στο να αποφεύγεται η εξάπλωση μιας περιφερειακής σύγκρουσης λόγω της αντιπαράθεσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν και όχι στο να τερματιστεί η γενοκτονία».
Πρόταση των ΗΠΑ για εκεχειρία 28 ημερών και απελευθέρωση ομήρων
Την Κυριακή, ο Ισραηλινός Υπουργός Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, δήλωσε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν επαρκούν από μόνες τους για την επίτευξη των πολεμικών στόχων της χώρας.
«Για να εκπληρώσουμε το ηθικό μας καθήκον και να επιστρέψουμε τους ομήρους στα σπίτια τους, απαιτούνται οδυνηροί συμβιβασμοί», ανέφερε σε κρατική τελετή για τους στρατιώτες που σκοτώθηκαν στη σύγκρουση.
Ο διευθυντής της CIA Μπιλ Μπερνς πρότεινε, σύμφωνα με το Axios συμφωνία η οποία προβλέπει κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς για 28 ημέρες, την απελευθέρωση τουλάχιστον οκτώ ομήρων —γυναικών ή ανδρών άνω των 50— που κρατά το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα στη Λωρίδα της Γάζας και παράλληλα δεκάδων Παλαιστινίων που βρίσκονται στις φυλακές του Ισραήλ, σύμφωνα με ρεπορτάζ του αμερικανικού ειδησεογραφικού ιστότοπου Axios, ο οποίος επικαλέστηκε τρεις πηγές του προσκείμενες στην ισραηλινή κυβέρνηση.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών φέρεται να έριξε την ιδέα προχθές Κυριακή κατά τη συνάντησή του με αντιπροσώπους του Ισραήλ και του Κατάρ, ανέφερε η ίδια πηγή.
Σύμφωνα με ισραηλινά μέσα, ο Μπαρνέα, ο επικεφαλής της Μοσάντ, ταξιδεύει με πρόθεση «καλής θέλησης», χωρίς όμως εξουσιοδότηση για αλλαγή της κατάστασης ελέγχου των ισραηλινών δυνάμεων στους διαδρόμους Φιλαδέλφεια και Νετζαρίμ στη Γάζα. Ο Νετανιάχου επιδιώκει τον έλεγχο αυτών των δύο διαδρόμων – αυτού της Φιλαδέλφεια στα σύνορα με την Αίγυπτο και του Νετζαρίμ, που διαχωρίζει τη βόρεια και νότια Γάζα.
Πηγές της Χαμάς ανέφεραν ότι οι απαιτήσεις της παραμένουν σταθερές: πλήρης αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας, απελευθέρωση των Παλαιστίνιων κρατουμένων σε φυλακές του Ισραήλ, παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλη τη Γάζα και τερματισμός του πολέμου.
Ο Λουτσιάνο Ζακάρα, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν στο Κατάρ, δήλωσε ότι δεν είναι «αισιόδοξος για μια σημαντική πρόοδο».
«Παρόλο που η ισραηλινή αντιπροσωπεία βρίσκεται εδώ, επιτέθηκαν στο Ιράν. Αυτό δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν καμία παραχώρηση προς κανέναν από τους εχθρούς τους. Το Ισραήλ έχει αποφασίσει να επιδιώξει μια οριστική στρατιωτική λύση κατά της Χαμάς», ανέφερε σε δηλώσεις του στο Al Jazeera.
Η Αίγυπτος και το Κατάρ έχουν αναλάβει τον ρόλο μεσολαβητών μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, καταφέρνοντας να επιτύχουν το μοναδικό ουσιαστικό αποτέλεσμα τον Νοέμβριο, όταν η συμφωνία ανταλλαγής αιχμαλώτων οδήγησε στην απελευθέρωση περίπου 100 Ισραηλινών αιχμαλώτων με αντάλλαγμα 240 Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Σύμφωνα με αναλυτές, ο τρέχων γύρος συνομιλιών πιθανότατα θα οδηγήσει σε προσωρινή στασιμότητα, λίγες μόλις ημέρες πριν από τις αμερικανικές εκλογές.
Εκτός από το πολυσυζητημένο σχέδιο που παρουσίασε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, τον Μάιο, συζητείται επίσης μια νέα πρόταση, η οποία περιλαμβάνει προσωρινή κατάπαυση του πυρός και αποστολές βοήθειας, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση ορισμένων Ισραηλινών αιχμαλώτων στη Γάζα.
Ο επικεφαλής της ισραηλινής υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας, Σιν Μπετ, Ρόνεν Μπαρ, είχε ήδη ταξιδέψει στο Κάιρο την περασμένη εβδομάδα για να συζητήσει την πρόταση με Αιγύπτιους αξιωματούχους.
Την Κυριακή, η Αίγυπτος πρότεινε διήμερη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, που θα περιλαμβάνει την ανταλλαγή τεσσάρων Ισραηλινών αιχμαλώτων με κάποιους Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Ο Πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι δήλωσε την Κυριακή ότι οι συνομιλίες πρέπει να επαναληφθούν μέσα σε δέκα ημέρες από την εφαρμογή της προσωρινής κατάπαυσης του πυρός, με στόχο την επίτευξη μόνιμης ειρήνης.
Ο νέος επικεφαλής της Αιγυπτιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Χασάν Μαχμούντ Ρασάντ, έχει ήδη πραγματοποιήσει συνάντηση στο Κάιρο με τον αναπληρωτή ηγέτη της Χαμάς, Χαλίλ αλ-Χάγια.
Πριν από την έναρξη των συνομιλιών, υπήρξε ήδη αντίθεση από τον Ισραηλινό Υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβίρ και τον Υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς. Οι ηγέτες της ακροδεξιάς χαρακτήρισαν τις προσωρινές προτάσεις «δώρο προς τη Χαμάς, ενώ το Ισραήλ βρίσκεται σε περίοδο δυναμικής».
Ωστόσο, υπάρχουν υποστηρικτές της πρότασης καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται για πάνω από έναν χρόνο και η πίεση από τις οικογένειες των αιχμαλώτων εντείνεται.
Μεταξύ των υποστηρικτών μιας συμφωνίας για την απελευθέρωση κάποιων αιχμαλώτων είναι ο Υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ, η Υπουργός Μεταφορών Μίρι Ρεγκέβ, ο Υπουργός Εξωτερικών Ισραήλ Κατζ και ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γιαρίβ Λεβίν.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Χαμάς που επισκέφθηκαν πρόσφατα τη Μόσχα, εάν επιτευχθεί συμφωνία, δύο Ισραηλινοί αιχμάλωτοι με διπλή υπηκοότητα, και Ρώσοι πολίτες, θα είναι από τους πρώτους που θα απελευθερωθούν. Όμως, όλα εξαρτώνται από τη διάθεση του Ισραήλ να σταματήσει προσωρινά τις επιθέσεις του.
Η κατάσταση στον Λίβανο μετά από ισραηλινές επιδρομές και βομβαρδισμούς αναμένεται επίσης να απασχολήσει τις συνομιλίες, ωστόσο ξεχωριστές διαπραγματεύσεις διεξάγονται για τον τερματισμό αυτής της σύγκρουσης. Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, συναντήθηκε με τον εν ενεργεία Πρωθυπουργό του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, στο Λονδίνο την Παρασκευή και ζήτησε την προστασία των ζωών των πολιτών, αποφεύγοντας όμως να κάνει σαφή έκκληση για κατάπαυση του πυρός. Έχει δώσει έμφαση στην επίτευξη συμφωνιών για τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ.
Σύμφωνα με ισραηλινά μέσα, ο επικεφαλής της Μοσάντ ενημέρωσε ήδη τον διευθυντή της CIA αυτή την εβδομάδα ότι οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει συμφωνία για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων στη Γάζα.
Ο Νουρεντίν Μιλάδι, καθηγητής Μέσων και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ, δήλωσε ότι οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις, είτε στο Κατάρ είτε στο Κάιρο, είναι απίθανο να οδηγήσουν σε ουσιαστικά αποτελέσματα.
«Κατά την άποψή μου, πρόκειται κυρίως για μια επικοινωνιακή άσκηση χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα που να ανακουφίζουν τους Παλαιστίνιους ή να οδηγούν στην απελευθέρωση των ομήρων», ανέφερε σε δηλώσεις του στο Al Jazeera.
«Όλες αυτές οι συνομιλίες για επίδειξη είναι ανούσιες. Τα πράγματα στο πεδίο κατευθύνονται προς μία κατεύθυνση: τον πλήρη έλεγχο της Γάζας από το Ισραήλ και την ίδρυση οικισμών» στο παλαιστινιακό έδαφος.