Η εξόντωση του ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, χαιρετίστηκε και χαρακτηρίστηκε από Ισραηλινούς και άλλους ως η “στιγμή Οσάμα μπιν Λάντεν”, καθώς φέρεται να είχε ηγετικό ρόλο στις επιθέσεις της οργάνωσης την 7η Οκτωβρίου του 2023.
Αν και οι ισραηλινοί δέχθηκαν με πανηγυρισμούς την εξολόθρευση του Γιαχία Σινουάρ -όπως έχει αποδείξει η ιστορία τουλάχιστον- δεν σηματοδοτεί τη λήξη του πολέμου.
Πολλοί στο Ισραήλ τον θεωρούν υπεύθυνο για τη σφαγή 1.200 ανθρώπων, κυρίως αμάχων, όμως οι ειδικοί σε θέματα τρομοκρατίας συνεχίζουν να διαφωνούν για το εάν η εξάλειψη ηγετών εξτρεμιστικών ομάδων φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μάλιστα, αρκετοί υποστηρίζουν ότι τέτοιες τακτικές μπορεί να είναι ακόμη και αντιπαραγωγικές.
Η πραγματικότητα είναι πως κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η δολοφονία ενός ηγέτη είχε θετικό αντίκτυπο, όπως όταν η Μοσάντ εξόντωσε τον Wadie Haddad, ηγέτη μιας αποσχισθείσας φράξιας του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, που ευθυνόταν για πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις στη δεκαετία του ’70. Η οργάνωσή του διαλύθηκε μετά τη δολοφονία του, πιθανότατα με δηλητηριασμένες σοκολάτες. Ωστόσο, άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις συνέχισαν να γίνονται από άλλες ομάδες.
Από την άλλη, η περίπτωση του Velupillai Prabhakaran, ηγέτη των Τίγρεων του Ταμίλ στο Σρι Λάνκα, που σκοτώθηκε το 2009 σε μάχη με κυβερνητικές δυνάμεις, έθεσε τέλος σε έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο που κράτησε δεκαετίες. Αν και οι απώλειες αμάχων ήταν σημαντικές, δεν συγκρίνονται με τον αριθμό των θυμάτων στη Γάζα.
Οι στοχευμένες δολοφονίες αποτέλεσαν βασικό εργαλείο της αμερικανικής στρατηγικής κατά την “Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας” μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Οι ΗΠΑ σκότωσαν αρκετούς ηγέτες των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, όμως αυτό δεν άλλαξε την ισορροπία δυνάμεων. Παρά τις απώλειές τους, οι Ταλιμπάν ανέκτησαν την εξουσία το 2021.
Στο Ιράκ, η εξόντωση του Abu Musab al-Zarqawi, ηγέτη της Αλ Κάιντα εκεί, άνοιξε τον δρόμο για τον Abu Bakr al-Baghdadi, ο οποίος δημιούργησε το Ισλαμικό Κράτος. Ο Baghdadi σκοτώθηκε το 2019, όμως οι διάδοχοί του δεν είχαν το ίδιο προφίλ.
Ακόμα και η εξόντωση του Osama bin Laden από τις αμερικανικές δυνάμεις το 2011, αν και συμβολική, δεν οδήγησε στην κατάρρευση της Αλ Κάιντα, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει, παρότι πλέον δεν αποτελεί την ίδια διεθνή απειλή.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη Χαμάς. Παρά τις συνεχείς δολοφονίες ηγετών και κορυφαίων στελεχών της από το Ισραήλ τα τελευταία 20 χρόνια, η οργάνωση κατάφερε να προσαρμοστεί και να συνεχίσει τη δράση της. Κάθε θάνατος φέρνει αλλαγές, αλλά σπάνια τις αναμενόμενες.
Η ιστορία των στρατηγικών αποκεφαλισμού μας διδάσκει ότι είναι σχεδόν αδύνατο να προβλέψουμε τι θα συμβεί μετά τη δολοφονία ενός ηγέτη. Αυτό ίσως να μην έχει σημασία για όσους διατάζουν τέτοιες επιθέσεις ή για εκείνους που πανηγυρίζουν για τη δολοφονία. Όμως, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.
Ο θάνατος του Σινουάρ μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος του πολέμου στη Γάζα, όπως υποστηρίζει ο Νετανιάχου, αλλά η ιστορία δείχνει ότι μια οριστική νίκη ίσως να παραμένει άπιαστη.
Πώς διαμορφώνεται το τοπίο στη Μέση Ανατολή μετά τον θάνατο Σινουάρ
Η Χαμάς κατέστησε σαφές πως οι όμηροι που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας δεν πρόκειται να αφεθούν ελεύθεροι όσο το Ισραήλ δεν βάζει τέλος στην επίθεσή του, παρά τον θάνατο του ηγέτη της Γιαχία Σινουάρ, που χαρακτηρίζεται βαρύ χτύπημα για το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα.
Σε πόλεμο σε δυο μέτωπα, το Ισραήλ ανακοίνωσε την Πέμπτη τον θάνατο του Γιαχία Σινουάρ, που σκοτώθηκε την προηγουμένη σε επιχείρηση σε νότιο τομέα της Λωρίδας της Γάζας, ενώ συνεχίζει στον Λίβανο την επίθεσή του εναντίον της Χεζμπολάχ, συμμάχου της Χαμάς – και τα δυο κινήματα χαρακτηρίζονται υποστηριζόμενα από το Ιράν.
Η Χαμάς, στην εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, που θεωρείται εξασθενημένη έπειτα από έναν χρόνο και πλέον πολέμου, επιβεβαίωσε χθες τον θάνατο του ηγέτη της, που το Ισραήλ θεωρεί πως ήταν ο αρχιτέκτονας της άνευ προηγουμένου επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023 εναντίον νότιων τομέων της επικράτειάς του.
Η Χαμάς διαβεβαίωσε πως ο θάνατός του θα “ενισχύσει” το κίνημα, ενώ επέμεινε πως οι όμηροι που κρατούνται στον παλαιστινιακό θύλακο δεν πρόκειται να απελευθερωθούν προτού “σταματήσει η επίθεση εναντίον της Λωρίδας της Γάζας”.
Ο στρατιωτικός βραχίονάς της τόνισε πως η μάχη θα συνεχιστεί “ως την απελευθέρωση της Παλαιστίνης”, ενώ η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) απηύθυνε έκκληση για «ενότητα» των παλαιστινιακών παρατάξεων.
Ο Νετανιάχου δήλωσε πως ο θάνατος του Γιαχία Σινουάρ σηματοδοτεί την «αρχή του τέλους» του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ δυτικοί ηγέτες πρόβαλαν την ελπίδα τους πως θα ανοίξει τον δρόμο για να κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός.
Ο Τζο Μπάιντεν είδε ευκαιρία να ανοίξει “δρόμος προς την ειρήνη” στην Εγγύς Ανατολή και “καλύτερο μέλλον στη Γάζα χωρίς τη Χαμάς”.
Ο θάνατός του καθιστά “πιο εύκολη” την ειρήνη στην Εγγύς Ανατολή, έκρινε από την πλευρά του ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος για τον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ.
Σε κοινή ανακοίνωσή τους, ο κ. Μπάιντεν και οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας τόνισαν την “άμεση ανάγκη να επιστρέψουν οι όμηροι στις οικογένειές τους, να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα και να υπάρξουν εγγυήσεις ότι θα φθάσει στους αμάχους ανθρωπιστική βοήθεια”.