“Εχεις δει τα νέα, προφ;” χτυπάει μήνυμα στο whatsapp απο τον φοιτητή μου. Τα μάτια μου κολλάνε στην οθόνη για κάμποση ώρα, σαν να αρνούνται να προχωρήσουν στην επόμενη κίνηση. Να δω τα νέα. Ένας κόμπος αρχίζει και σχηματίζεται ήδη στην μέση του λαιμού μου.
Ο καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού Νικόλας Κοσματόπουλος γράφει για τις σκηνές αποκάλυψης στο Λίβανο μετά τις επιθέσεις και για το απίστευτο κουράγιο των Λιβανέζων.
Το μυαλό μου γυρνάει χίλιες στροφές- σαν ξεχαρβαλωμένη ταινία από σούπερ 8 φιλμ πετάει γνωστές εικόνες από βομβαρδισμένα κτίρια, διαμελισμένα παιδιά, άθαφτα πτώματα, στρατιώτες χαμογελαστούς με γυναικεία εσώρουχα μέσα στα χαλάσματα. Δεν θέλω να δω τα νέα, επειδή ξέρω ότι αυτός ο σύντομος τρόπος ερώτησης σημαίνει μόνο ένα πράγμα – θάνατο, πόνο και σπαραγμό.
Ανοίγω τουίτερ. “Περιμένετε να δούμε τι έχει γίνει πριν διαδώσετε οτιδήποτε” γράφει μια γενικά ψύχραιμη φωνή, φιλική προς την αντίσταση. Σκρολάρω πιο κάτω – ένας δημοσιογράφος από τον Νότο αναφέρει δεκάδες θύματα από ανατινασσόμενες συσκευές. Λίγα τουί πιο κάτω, μια άλλη δημοσιογράφος – και μητέρα στο σχολείο με τις κόρες μου – τον διορθώνει: εκατοντάδες.
Γύρω μου ήδη ουρλιάζουν ασθενοφόρα με αλλοπρόσαλλες σειρήνες, κάποιες βιαστικές, άλλες μάλλον παρατημένες. Όλες όμως ανεξαιρέτως γεμίζουν τον αέρα με τη μυρωδιά του αίματος. Τρέχουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, φαντάζομαι ήδη τα νοσοκομεία της περιοχής να γεμίζουν με τραυματίες και τους δικούς τους να συρρέουν από έξω.
Κι αν εξερράγησαν και μέσα στα νοσοκομεία; Ο βομβητής είναι βασικό αξεσουάρ των γιατρών εδώ. Θυμάμαι να το χρησιμοποιούν κατα κόρον στην μεγάλη έκρηξη στο λιμάνι τον Αυγουστο 2020, την τρίτη μεγαλύτερη ανθρωπογενή έκρηξη μετά τις δυο πυρηνικές βόμβες στην Ιαπωνία.
Λιβανάκος. Ψηλά σε όλες τις λίστες με τα πιο απάνθρωπα εγκλήματα, τα πιο καταστροφικά γεγονότα. Πολλά από αυτά από το αποικιακό παρανοϊκό αστακό με το θανατηφόρο (για τους άλλους) σύμπλεγμα θυματοποίησης στα νότια νώτα του.
Ο Λιβανάκος όμως θα ήταν πολύ ψηλά σε κάθε παγκόσμια λίστα αξιοπρέπειας, αντίστασης, ανθρωπιάς. Τα καλέσματα της κυβέρνησης για αιμοδοσία βρίσκουν αμέσως απόκριση από χιλιάδες. “Δεν θέλουμε άλλο αίμα, ευχαριστούμε” μου απαντάει κοφτά η γραμμή αιμοδοσίας στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο μας (american university hospital). Όχι άλλο αίμα, πόσο δίκιο, πόσο ουτοπικό συνάμα.
Η αυλή του νοσοκομείου έχει πνιγεί από κόσμο. Το βλέμμα μου σταματάει σε μια νεαρή γυναίκα τυλιγμένη σε μαύρο τσαντόρ στη μέση του χαμού. Όλα κι όλοι κινούνται γύρω της, αυτή ακλόνητη σαν αιώνιος βράχος μέσα σε μια πρόσκαιρη καταιγίδα. Τα μάτια της κολλημένα στην είσοδο του νοσοκομείου, ασάλευτα, βαθιά, ικετευτικά. Είναι αδιανόητος ο ηρωισμός αυτών των ανθρώπων. Μπροστά τους νιώθω αμελητέος, δίπλα τους τυχερός.
Μαθαίνουμε τις λεπτομέρειες της επίθεσης. Εξερράγησαν οι βομβητές με τρόπο που να σκοτώνει ακαριαία ή τουλάχιστον να τυφλώνει και ακρωτηριάζει όποιον απάντησε στην κλήση. Δυο μικρά παιδιά, γιατροί, και πολλοί από το δίκτυο της χεζμπολάχ – όλοι πολίτες – χάνουν ζωές, μάτια, δάχτυλα. Πόσο σατανικό.
Οργή και πόνος. Μάτια – ακόμα και τα τυφλωμένα – γεμάτα δάκρυα και καρτερικότητα. Ψυχές γεμάτες αποφασιστικότητα, γεμάτες γνώση και υπομονή. Άλλο ένα χτύπημα, άλλη μια στάση προς τον θάνατο.
Ο εμφύλιος από το 75 μέχρι το 1990, η ισραηλινή κατοχή μέχρι το 2000, ο ισραηλινός πόλεμος και η καταστροφή του Νότου το 2006, ο μίνι εμφύλιος ξανά το 2008, η καταστροφή της Συρίας το 2011-2017, η οικονομική κατάρρευση και η “επανάσταση” το 2019, η έκρηξη στο λιμάνι το 2020, ο κόβιντ, η πείνα, η μετανάστευση.
Καμία άλλη χώρα δεν θα είχε αντέξει χωρίς να γίνει τέρας. Σίγουρα όχι καμία από τις δυτικές που στέλνουν ειδικούς να μάθουν στους λιβανέζους “ρεζιλίενς”, οι ρεζιλισμένοι. Σκέφτομαι ότι μόνο ανάποδα έχει νόημα αυτή η ανταλλαγή. Οι λιβανέζοι και οι άραβες γενικά να διδάξουν στους δυτικούς λιγότερη έπαρση και λίγη αλληλεγγύη.
Και πάνω από όλα την ικανότητα για χιούμορ – όχι για να ξεχάσουν τον πόνο αλλά για να μην γίνει αυτός λίπασμα εύκολου μίσους και αυτο-απανθρωποποίησης. Ενα meme δείχνει μια παλιά τηλεφωνική συσκευή φορεμένη στην ζώνη σαν βομβιστης. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι – από τον Παγκόσμιο Νότο ειδικά – το αγκαλιάζουν αμέσως. Είναι ο τρόπος τους να μοιραστούν τον πόνο αλλά και τη δύναμη να σηκωθείς. Να μην δώσεις στον απανθρωποποιητή εχθρό την ικανοποίηση να γίνεις τέρας – σαν κι αυτόν.
Ο Λίβανος δέχεται απανωτά χτυπήματα από έναν εχθρό χωρίς κόκκινες γραμμές. Πολίτες, παιδιά, γυναίκες στο βωμό της θυσίας για το “δικαίωμα στην αυτοάμυνα του Ισραηλ”. Τυφλά χτυπήματα στον αστικό ιστό από ένα κράτος που καυχιέται για τα όπλα ακριβείας του. Συνωμοσίες παγκόσμιας εμβέλειας για να δολοφονήσουν πολίτες.
Αεροπλανοφόρα, διπλωματική κάλυψη και πακτωλός χρημάτων από την υπερδύναμη. Αψηφισμός του διεθνές δικαίου, απονομιμοποίηση του ΟΗΕ, ένοχες σιωπές από τη δυτική αριστερά. Ολα αυτά για να γονατίσουν έναν λαό χωρίς αεροπλάνα ή στρατό, με τους πιο πολλούς πρόσφυγες στον πλανήτη, και την οικονομία στα τάρταρα. Κι ακόμα στέκεται αγέρωχος κι ακατάβλητος, σαν την μαυροφορεμένη γυναίκα μέσα στην κοσμοσυρροή και το θανατικό.
Οι Λιβανέζοι έχασαν μάτια, χέρια, αγαπημένους, αλλά έχουν ήδη κερδίσει το δικαίωμα να στέκονται αγέρωχοι και αγέρωχες απέναντι στη βαρβαρότητα. Κι όπως μας διδάσκει η ιστορία των αντιαποικιακών κινημάτων, όταν αυτά αντιστέκονται στην πλημμύρα της απανθρωποποίησης, είναι απλά θέμα χρόνου να κερδίσουν και τον πόλεμο.