Το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος χρηματοδοτεί το έργο με 10 εκατομμύρια ευρώ, με στόχο να κλείσει οριστικά μια μεγάλη περιβαλλοντική «πληγή» για τον Δήμο Αλεξανδρούπολης. Τα στάδια που προβλέπονται στην δράση αποκατάστασης
Της Κικής Ηπειρώτου
Την «αποφασιστική επανεκκίνηση της αποκατάστασης της Κίρκης, που θεωρείται η πιο μολυσμένη μεταλλευτική περιοχή, κάτι που θα συμβάλλει στην αύξηση της εμπιστοσύνης της κοινωνίας στην εξορυκτική βιομηχανία», ανακοίνωσε πριν λίγες ημέρες ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων του ΥΠΕΝ Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, επισημαίνοντας πως «πολιτική βούληση του Υπουργείου να μην υπάρξει ξανά ένα τέτοιο κακό προηγούμενο και στο σημείο αυτό θα είμαστε ανυποχώρητοι. Το ζήτημα δεν είναι το Υπουργείο να αποκαθιστά ανοικτές πληγές, αλλά να μην φθάνουμε στη κατάσταση αυτή».
Υπό αυτό το πρίσμα, υπογράφηκε πριν λίγες μέρες από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη η Υπουργική Απόφαση με τίτλο «Αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας του δημόσιου ανενεργού μεταλλείου Κίρκης Δ. Αλεξανδρούπολης, Π.Ε. Έβρου, ορισμός αρμοδίων φορέων και καθορισμός μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημίας. Εφαρμογή μέτρων αποκατάστασης Κίρκης».
H δαπάνη για την υλοποίηση της δράσης αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημίας, θα καλυφθεί από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ) «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» (ΠΕΚΑ) 2021-2027 και την Δράση «Αποκατάσταση βιομηχανικών χώρων και μολυσμένου εδάφους». Η συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη που διατίθεται ανέρχεται σε 10.000.000 €.
Σημειώνεται πως έργο αποκατάστασης των μεταλλείων που εδώ και σχεδόν 30 χρόνια αποτελούν μία ανοιχτή πληγή για το επιβαρυμένο -ιδιαίτερα μετά τις περσινές φωτιές- φυσικό περιβάλλον του Δήμου Αλεξανδρούπολης, είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2019, με προϋπολογισμό στα 5,5 εκ ευρώ.
Ωστόσο, τον Δεκέμβριο του 2020, επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας και με απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το αίτημα χρηματοδότησης για την υλοποίηση του έργου απορρίφθηκε.
Φορείς υλοποίησης
Με την απόφαση Σκυλακάκη ορίσθηκαν ως φορείς υλοποίησης:
(α) Ο ΟΦΥΠΕΚΑ (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής) ως φορέας υλοποίησης, αναθέτουσα και προϊσταμένη αρχή για την κατασκευή των έργων που αναλαμβάνει τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης για τις τελικές μελέτες εξυγίανσης – αποκατάστασης του χώρου, την προκήρυξη, επιλογή αναδόχου, ανάθεση, επίβλεψη και παραλαβή των τελικών μελετών, τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης του έργου εξυγίανσης, την προκήρυξη του δημόσιου έργου, την επιλογή αναδόχου, την παρακολούθηση υλοποίησης του έργου εξυγίανσης-αποκατάστασης και την παραλαβή του
(β) Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) για την παροχή υπηρεσιών συμβούλου προς τον φορέα υλοποίησης του ως άνω έργου. Η ΕΑΓΜΕ αναλαμβάνει την επικαιροποίηση των στοιχείων-μελετών αρμοδιότητάς της.
Η δράση αποκατάστασης περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
Στάδιο 1ο
Επικαιροποίηση των μελετών που εκπονήθηκαν και ολοκληρώθηκαν το 2009 από την ΕΑΓΜΕ για την περιοχή λεκανών τελμάτων εργοστασίου εμπλουτισμού, διαγωνιστική διαδικασία και επιλογή μελετητή για την εκπόνηση συμπληρωματικών τεχνικών μελετών, και τελικής μελέτης εξυγίανσης – αποκατάστασης σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και την σύνταξη των απαιτούμενων τευχών δημοπράτησης.
Μελέτες αποκατάστασης της περιοχής της ανοικτής εκσκαφής του μεταλλείου Αγίου Φιλίππου που θα περιλαμβάνει την αντιμετώπιση όξινης απορροής, την αποκατάσταση αποβλήτων εξορυκτικής δραστηριότητας και ορύγματος και τεύχη δημοπράτησης.
Μελέτη καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και προτάσεις των μέτρων αποκατάστασης και ανάκαμψης του οικοσυστήματος.
Στάδιο 2ο
Θα λάβει χώρα η διαγωνιστική διαδικασία για την επιλογή αναδόχου που θα υλοποιήσει τις τελικές μελέτες αποκατάστασης της περιοχής των λεκανών απόθεσης- τελμάτων του εργοστασίου εμπλουτισμού σύμφωνα με την μέθοδο που θα επιλεγεί από τις τελικές μελέτες εξυγίανσης αποκατάστασης (του Σταδίου 1ου) και τις προδιαγραφές των τευχών δημοπράτησης.
Πιο συγκεκριμένα θα γίνουν τα ακόλουθα:
-Διαμόρφωση ελεγχόμενου χώρου για την υγειονομική ταφή των επικινδύνων αποβλήτων υλικών των τελμάτων και αποκατάσταση των οκτώ λεκανών απόθεσης (τελμάτων)
-Διαχείριση των σωρών των εξορυκτικών αποβλήτων.
-Διαχείριση των διαφυγών-στραγγισμάτων των τελμάτων και των ρυπασμένων ιζημάτων στα τμήματα των ρεμάτων Κιρκάλων και Ειρήνη.
-Αποκατάσταση της περιοχής στο μεταλλείο Αγίου Φιλίππου.
-Όλα τα στραγγίσματα και οι όξινες απορροές θα συλλέγονται και θα γίνεται η επεξεργασία τους, σύμφωνα με τις υποδείξεις των τελικών μελετών.
-Σχεδιασμό και ανάπτυξη δικτύου παρακολούθησης των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος (επιφανειακών και υπόγειων νερών για βαρέα τοξικά μέταλλα, με περιοδικές μετρήσεις πεδίου, δειγματοληψίες και αναλύσεις υπόγειων
-Παρακολούθηση της ανάκαμψης της βιοποικιλότητας κατά την διάρκεια και μετά την –υλοποίηση της δράσης αποκατάστασης της περιοχής.
-Υλοποίηση των μέτρων αποκατάστασης των στοιχείων της βιοποικιλότητας.
-Μετά τη λήξη του έργου θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη φύλαξη του χώρου
Ομάδα έργου και τοποθέτηση πινακίδων
Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συγκροτήθηκε μη αμειβόμενη Ομάδα Έργου για το συντονισμό και την παρακολούθηση της υλοποίησης της αποκατάστασης του μεταλλείου, η οποία αποτελείται από τους:
Την κα Σοφία Ελευθεριάδου, Αν. Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών (ΓΔΣΕΕ) ΥΠΕΝ, ΠΕ Μηχανικών, ως Πρόεδρο με αναπληρώτρια την Δρ. Σοφία Χριστοφόρου, Προϊσταμένη της Δ/νσης Σώματος Επιθεώρησης Βορείου Ελλάδας του ΥΠΕΝ.
Τον κο Ιωάννη Ζαφειράτο, Προϊστάμενο της Δ/νσης Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών, ΠΕ Μηχανικών, ως τακτικό μέλος, με αναπληρωτή τον κο Βασίλειο Γεωργογιάννη, Προϊστάμενο του Τμήματος Μεταλλευτικών και Ενεργειακών Ορυκτών, ΠΕ Μηχανικών, ως εκπροσώπους της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ.
Τον Δρ. Αλέξανδρο Λιακόπουλο, Προϊστάμενο του Τμήματος Γεωχημείας και Περιβάλλοντος της Διεύθυνσης Ορυκτών Πόρων και Μεταλλευτικής ως τακτικό μέλος με αναπληρωτή τον Δρ. Κωνσταντίνο Λασκαρίδη, Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Ορυκτών Πόρων και Μεταλλευτικής, ως εκπροσώπους της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.
Τον κο Κωνσταντίνο Κουμπή, ΠΕ Μηχανικών, ως τακτικό μέλος, με αναπληρώτρια την κα Άννα Κωνσταντινίδου, ΠΕ Μηχανικών, ως εκπροσώπους του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Τον κο Χαράλαμπο Συρόπουλο και τον κο Ευδόκιμο Κοκκινάκη από την μονάδα Α2, και την κα Ελένη Γκουρβέλου από την μονάδα Α2, ως εκπροσώπους της ΕΥΔ ΠΕΚΑ & ΠΟΛΠΡΟ.
Την κα Πουλή Σταυρούλα, Προϊσταμένη του Συντονιστικού Γραφείου Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών της ΓΔΣΕΕ με αναπληρωτή τον Δημήτριο Μπούζα υπάλληλο του ΣΥΓΑΠΕΖ.
Επιπλέον, ο ΟΦΥΠΕΚΑ διαθέτει 2.500 ευρώ για την προμήθεια και εγκατάσταση πινακίδων σήμανσης στο χώρου του μεταλλείου, όπου θα λάβουν χώρα τα έργα αποκατάστασης.
Η Κίρκη είναι γνωστή κυρίως για τα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία της (μολύβδου-ψευδαργύρου) και αποτελούνταν από δύο συγκροτήματα: το μεταλλείο εξόρυξης, μεικτών θειούχων (Άγιος Φίλιππος) και νοτιότερα το εργοστάσιο επεξεργασίας του μεταλλεύματος. Πρόκειται για ένα σχετικά μικρό μεταλλευτικό έργο που όμως δημιούργησε σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα. Στη μεταλλευτική δραστηριότητα χρησιμοποιούσε κυάνιο (χωρίς κρατική έγκριση) με επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υγεία των εργαζομένων.
Κατά την κατοχή ήταν υπό γερμανική εκμετάλλευση και μετά περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο σαν ΔΜΧ που τα λειτούργησε μέχρι το 1997 σε διάφορες φάσεις. Έκτοτε ερήμωσε και σήμερα αποτελεί κίνδυνο για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Η τελευταία εταιρεία που το διαχειριζόταν το εγκατέλειψε χωρίς στοιχειώδη έργα αποκατάστασης αφήνοντας μεγάλες εκτάσεις με λίμνες αποβλήτων έρμαιες στον χρόνο.