Η πολυτελής έπαυλη της Ύστερης Αρχαιότητας, με τα εντυπωσιακά ψηφιδωτά του β΄ μισού του 4ου και των αρχών του 5ου μ.Χ. αιώνα, που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του σταθμού του μετρό στην Αγίας Σοφίας καθώς και δύο σαρκοφάγοι από τον σταθμό Δημοκρατίας στον Βαρδάρη, θα εκτεθούν στον αύλειο χώρο του μουσείου, το οποίο θα γίνει στο κτήριο Α3 του υπό διαμόρφωση Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά και θα φιλοξενεί αρχαιότητες από όλους τους σταθμούς.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συζητά στη σημερινή του συνεδρίαση την οριστική αρχιτεκτονική μελέτη διαμόρφωσης του αύλειου χώρου στο διατηρητέο κτήριο στρατωνισμού Α3, αλλά και τη στατική μελέτη του χώρου για την ανάδειξη των αποσπασμένων αρχαιοτήτων που θα μεταφερθούν εκεί.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες η μουσειολογική μελέτη προτείνει την αναδιάταξη και έκθεση της έπαυλης και των ψηφιδωτών, καθώς και την έκθεση δύο σαρκοφάγων από τη δυτική νεκρόπολη Θεσσαλονίκης.
Η πολυτελής έπαυλη της Ύστερης Αρχαιότητας ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στον σταθμό Αγίας Σοφίας την περίοδο 2017-2018 και μαζί αποκαλύφθηκε ιδιωτικό λουτρό, το υπόκαυστο του οποίου βρέθηκε σε άριστη κατάσταση. Το συγκρότημα ανακαινίστηκε τον 5ο αιώνα και επιμερίστηκε σε μικρότερους χώρους, ενώ στην κεντρική αυλή χτίστηκε ανοιχτή δεξαμενή και στα ανατολικά διαμορφώθηκε ένα αίθριο. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως εντυπωσιακά σε γεωμετρικά σχέδια και χρώματα ψηφιδωτά δάπεδα, τα οποία χρονολογούνται στο β΄μισό του 4ου και στις αρχές του 5ου μ.Χ. αιώνα. Τα αποσπασμένα αυτά ψηφιδωτά δάπεδα, τα υπόκαυστα, καθώς και τμήματα των τοίχων της έπαυλης θα εκτεθούν στον αύλειο χώρο του μουσείο.
Δείτε βίντεο από παλαιότερο ρεπορτάζ της Voria
Επιπλέον θα μεταφερθούν και θα εκτεθούν δύο ιδιαίτερες σαρκοφάγοι, οι οποίες έχουν βρεθεί στον σταθμό Δημοκρατίας και έχουν συντηρηθεί.
Η μία από αυτές με τον αριθμό 48, χρονολογείται στο τέλος του 3ου με αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα και αποκαλύφθηκε ασύλητη. Στο εσωτερικό της βρέθηκαν οι σκελετοί τριών νεκρών πάνω σε μαρμάρινη πλάκα, ενώ διακρίνονταν ίχνη υφάσματος και χρυσονήματα. Συλλέχθηκαν επίσης 17 χρυσά κοσμήματα με γεωμετρική διακόσμηση και ένα ανδρικό ασημένιο δαχτυλίδι.
Η δεύτερη σαρκοφάγος με τον αριθμό 253 είναι μαρμάρινη, ενεπίγραφη και φέρει κάλυμμα. Στο εσωτερικό της υπήρχαν τα οστά τεσσάρων νεκρών, με ελάχιστα κτερίσματα, καθώς η σαρκοφάγος είχε εντοπιστεί από αρχαιοκάπηλους και είχε συληθεί κατά την αρχαιότητα. Βρέθηκαν μόνο ένα ζεύγος χρυσά ενώτια (σκουλαρίκια) με γυάλινη χάντρα πράσινου χρώματος, μια οστέινη περόνη και μια γυάλινη μαύρη χάντρα. Στη βόρεια πλευρά του ευρήματος υπάρχει αναφορά στην Πετρωνία, την αγαπημένη τροφό της οικογένειας, για την οποία πιθανόν έγινε η σαρκοφάγος.
H αρχιτεκτονική μελέτη που συζητείται στη σημερινή συνεδρίαση του ΚΑΣ στόχο έχει μια βιωματική προσέγγιση από τον επισκέπτη, ο οποίος θα έχει την αίσθηση πως εισέρχεται στην πολυτελή έπαυλη και παράλληλα θα ενημερώνεται για τις ταφικές πρακτικές του 4ου και 5ου μ.Χ. αιώνα.
Μεταλλικοί διάδρομοι θα επιτρέπουν την απρόσκοπτη θέαση των αρχαιοτήτων, οι οποίες για λόγους προστασίας από τα καιρικά φαινόμενα, θα είναι στεγασμένες.
Προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση κιγκλιδωμάτων ασφάλειας, χώροι ανάπαυλας των επισκεπτών και διάδρομοι κίνησης για άτομα με κινητικά προβλήματα.
Σημειώνεται ότι, το 2017 τμήμα του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά έκτασης 332.105,98 τ.μ. παραχωρήθηκε από το Ταμείο Εθνικής άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.) στον δήμο Παύλου Μελά για 99 χρόνια και το 2021 υπογράφηκε προγραμματική σύμβαση με το υπουργείο Πολιτισμού για την παραχώρηση του κτηρίου Α3, προκειμένου να λειτουργήσει εκεί το μουσείο του μετρό με ευρήματα που ανακαλύφθηκαν κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές σε όλους τους σταθμούς. Το διατηρητέο κτήριο Α3 είναι εμβαδού 3.744 τ.μ., ενώ ο αύλειος χώρος 2.966,25 τ.μ. Το έργο προϋπολογισμού 12,5 εκατ. ευρώ έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.