Ουκρανία: Πώς μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος μέσα στο 2025 – Η διπλή πρόκληση για τον Τραμπ
Καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φτάνει στο τέλος του τρίτου έτους της, με εκτιμώμενο κόστος ένα εκατομμύριο νεκρούς και τραυματίες, η Ουκρανία φαίνεται να χάνει, ενώ στην μακρινή Ουάσινγκτον, αναμένεται να αναλάβει την εξουσία ο απρόβλεπτος Ντόναλντ Τραμπ, που δεν φημίζεται για την αγάπη του για την Ουκρανία ή τον ηγέτη της.
Υπάρχει η άποψη ότι η συζήτηση για διαπραγματεύσεις είναι ψευδαίσθηση. Η υπόσχεση του Τραμπ να τερματίσει τη σύγκρουση εντός 24 ωρών από την ανάληψη των καθηκόντων του είναι ένας τυπικά μεγαλοπρεπής κομπασμός, αλλά προέρχεται από έναν άνθρωπο που έχει σαφώς χάσει την υπομονή του με τον πόλεμο και την δαπανηρή εμπλοκή της Αμερικής. “Είναι τρελό αυτό που συμβαίνει”, έχει πει ο Τραμπ.
Αλλά η επερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει διπλή πρόκληση, σύμφωνα με τον Michael Kofman, ανώτερο συνεργάτη στο Carnegie Endowment for International Peace. “Πρώτον, θα κληρονομήσουν έναν πόλεμο σε πολύ αρνητική τροχιά, χωρίς να έχουν τεράστιο χρόνο για να σταθεροποιήσουν την κατάσταση. Δεύτερον, θα τον κληρονομήσουν χωρίς μια σαφή θεωρία επιτυχίας”.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος αποκάλυψε την προσέγγισή του στον πόλεμο. “Απλώς κλιμακώνουμε αυτόν τον πόλεμο και τον κάνουμε χειρότερο”, είπε. Και δεν απέκλεισε τον περασμένο μήνα το ενδεχόμενο η Ουκρανία να πρέπει να προετοιμαστεί για λιγότερη βοήθεια.
Η αλήθεια είναι ότι: Οι προθέσεις του Τραμπ δεν είναι καθόλου ξεκάθαρες στην Ουκρανία, σχολιάζει το BBC. Και προς το παρόν, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι απορρίπτουν κάθε συζήτηση για πίεση ή την υπόνοια ότι η άφιξη του Τραμπ σημαίνει απαραίτητα ότι επίκεινται ειρηνευτικές συνομιλίες.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι επιθυμεί να τοποθετηθεί ως το είδος του ανθρώπου με τον οποίο ο Τραμπ μπορεί να συνεργαστεί. Ο Ουκρανός ηγέτης έσπευσε να συγχαρεί τον Τραμπ για την εκλογική του νίκη και αμέσως έστειλε ανώτερους αξιωματούχους να συναντήσουν την ομάδα του εκλεγμένου προέδρου στις ΗΠΑ.
Με τη βοήθεια του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο Ζελένσκι εξασφάλισε επίσης συνάντηση με τον Τραμπ στο Παρίσι για την επαναλειτουργία του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων.
“Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι μια πολύ έξυπνη άσκηση στρατηγικής από τον πρόεδρο Ζελένσκι”, δήλωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του, Dmytro Kuleba, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων των ΗΠΑ τον Δεκέμβριο. Δείχνει «ετοιμότητα να συνεργαστεί με τον Πρόεδρο Τραμπ», εξήγησε.
“Επειδή ο Τραμπ δεν έχει εξηγήσει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσει, οι Ουκρανοί προσπαθούν να του δώσουν κάποιες ιδέες που μπορεί να παρουσιάσει ως δικές του”, λέει η Ορίσια Λουτσέβιτς, επικεφαλής του Φόρουμ για την Ουκρανία στο Chatham House.
Στο πλαίσιο του “Σχεδίου Νίκης” του, που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι πρότεινε ότι τα ανθεκτικά στη μάχη ουκρανικά στρατεύματα θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις αμερικανικές δυνάμεις στην Ευρώπη μετά το τέλος του πολέμου με τη Ρωσία. Και προσέφερε την προοπτική κοινών επενδύσεων για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου του ουρανίου, του γραφίτη και του λιθίου.
Αυτοί οι στρατηγικοί πόροι, προειδοποίησε ο Ζελένσκι, “είτε θα ενισχύσουν τη Ρωσία είτε την Ουκρανία και τον δημοκρατικό κόσμο”, είπε. Αλλά ζήτησε ένταξη στο ΝΑΤΟ και ένα “ολοκληρωμένο πακέτο μη πυρηνικής στρατηγικής αποτροπής” δηλαδή πολλά όπλα. Και αυτό δεν έχει ενθουσιάσει τους συμμάχους του. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ ειδικότερα παραμένει σημείο σοβαρής εμπλοκής, όπως ήταν και πολύ πριν από την εισβολή της Ρωσίας.
Αν όχι το ΝΑΤΟ, τότε τι; Με την πιθανότητα ειρηνευτικών συνομιλιών υπό την ηγεσία του Τραμπ να διαφαίνεται και την Ουκρανία να χάνει έδαφος στο πεδίο της μάχης, η διεθνής συζήτηση αφορά τη στήριξη της κλονισμένης θέσης του Κιέβου.
“Είναι κρίσιμο να έχουμε ισχυρές, νομικές και πρακτικές εγγυήσεις”, δήλωσε ο Andriy Yermak, επικεφαλής του γραφείου του προέδρου Ζελένσκι, στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο της Ουκρανίας στις 12 Δεκεμβρίου.
Χωρίς συγκεκριμένους μηχανισμούς που να μοιάζουν με το είδος της έννοιας της συλλογικής άμυνας που ενσωματώνεται στο άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, οι παρατηρητές φοβούνται ότι δεν θα υπάρχει τίποτα για να αποτραπεί μια νέα ρωσική επίθεση.
“Ο Ζελένσκι καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να έχει απλώς μια απλή κατάπαυση του πυρός”, λέει η Ορίσια Λουτσέβιτς. “Θα πρέπει να έχει και κάτι ακόμα. Θα ήταν αυτοκτονία για τον Ζελένσκι να δεχτεί απλώς μια κατάπαυση του πυρός και να μην έχει καμία απάντηση για το πώς προστατεύεται η Ουκρανία”.
Στα ευρωπαϊκά φόρουμ πολιτικής, αναζητούνται λύσεις. Μία θα ήταν η ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία (πρόταση που διατυπώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο από τον Μακρόν) ή η συμμετοχή, του υπό βρετανική ηγεσία Κοινού Εκστρατευτικού Σώματος, το οποίο συγκεντρώνει δυνάμεις από οκτώ σκανδιναβικές και βαλτικές χώρες, καθώς και από τις Κάτω Χώρες.
Αλλά ο Kofman είναι επιφυλακτικός: «Μοιάζει σαν ένα ντόνατ στο οποίο λείπει μια τεράστια μέση”. Το Κίεβο συμφωνεί. “Ποια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να υπάρξει; Δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις σήμερα”, λέει ο Podolyak. Οι συμφωνίες είναι άχρηστες χωρίς την πρόσθετη απειλή της στρατιωτικής αποτροπής, εξηγεί. “Η Ρωσία πρέπει να καταλάβει ότι μόλις αρχίσει την επιθετικότητα, θα λάβει ως απάντηση έναν σημαντικό αριθμό πληγμάτων”, λέει.
Ελλείψει συμφωνίας για το μακροπρόθεσμο μέλλον της Ουκρανίας, οι σύμμαχοί της κάνουν ό,τι μπορούν για να ενισχύσουν την άμυνά της. Τον Δεκέμβριο, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, δήλωσε ότι εξετάζονται “τα πάντα”, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας πρόσθετων συστημάτων αεράμυνας, εν μέρει για την προστασία των πληγωμένων ενεργειακών υποδομών της χώρας από ένα νέο κύμα συντονισμένων ρωσικών επιθέσεων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Με την Ουκρανία να συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου John Healey δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι πρόθυμη να στείλει βρετανικά στρατεύματα στην Ουκρανία για να βοηθήσουν στην εκπαίδευση.
Η απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται αποφασισμένη να παραδώσει όσο το δυνατόν περισσότερη στρατιωτική βοήθεια εγκεκριμένη από το Κογκρέσο στην Ουκρανία πριν από την αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο. Αλλά μπορεί να μην προλάβει να στείλει τα πάντα.
Στις 21 Δεκεμβρίου αναφέρθηκε ότι ο Τραμπ θα συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, αλλά θα απαιτήσει από τα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν δραματικά τις αμυντικές τους δαπάνες.
Οι σύμμαχοι του Κιέβου συνέχισαν επίσης να αυξάνουν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας, με την ελπίδα ότι η ρωσική οικονομία, η οποία έχει αποδειχθεί πεισματικά ανθεκτική στον πόλεμο, μπορεί τελικά να σπάσει.
“Υπάρχει βαθιά απογοήτευση για το γεγονός ότι οι κυρώσεις δεν έχουν απλώς συντρίψει τη ρωσική οικονομία ανεπανόρθωτα”, δήλωσε πηγή του αμερικανικού Κογκρέσου, υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Αλλά οι πρόσφατες ενδείξεις είναι όλο και πιο ανησυχητικές για το Κρεμλίνο. Με τα επιτόκια στο 23%, τον πληθωρισμό να τρέχει πάνω από 9%, το ρούβλι να πέφτει και την ανάπτυξη να αναμένεται να επιβραδυνθεί δραματικά το 2025, οι πιέσεις στη ρωσική οικονομία σπάνια φαίνονταν πιο έντονες.
Ο Πούτιν επιδεικνύει ένα γενναίο πρόσωπο. “Οι κυρώσεις έχουν αντίκτυπο”, δήλωσε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για το τέλος του έτους, “αλλά δεν έχουν καίρια σημασία”.
Μαζί με τις συγκλονιστικές απώλειες της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης – δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η Μόσχα χάνει κατά μέσο όρο 1.500 άνδρες, νεκρούς και τραυματίες, κάθε μέρα. Ακόμα και αυτό το κόστος του πολέμου θα μπορούσε να οδηγήσει τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Αλλά πόσα ακόμη εδάφη θα έχει χάσει η Ουκρανία – και πόσοι ακόμη άνθρωποι θα έχουν σκοτωθεί – μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το σημείο;