Κώστας Σημίτης: Η συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου και την εκπομπή «Ενώπιος Ενωπίω» το 1995 – «Πιστεύω ότι υπήρχε η προσπάθεια προσωπικής μου μείωσης»
Για την αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ όταν Πρωθυπουργός ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε μιλήσει το 1995 στον Νίκο Χατζηνικολάου και την εκπομπή «Ενώπιος Ενωπίω» ο Κώστας Σημίτης, που πέθανε το πρωί της Κυριακής (05/01).
Στην εκπομπή, που προβλήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1995 από τον τηλεοπτικό σταθμό MEGA είχαν συμμετάσχει και οι τότε διευθυντές αθηναϊκών εφημερίδων και συγκεκριμένα ο Θοδωρής Καλούδης, Διευθυντής της εφημερίδος «ΤΟ ΕΘΝΟΣ», ο Αντώνης Καρκαγιάννης, Διευθυντής της εφημερίδος «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» και ο Σεραφείμ Φυντανίδης, Διευθυντής της εφημερίδος «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ».
Στο υλικό, το οποίο προέρχεται από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Χατζηνικολάου, ο Κώστας Σημίτης είχε μιλήσει για τα εσωκομματικά, την αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ και το ενδεχόμενο ενός Συνεδρίου.
Ο Κώστας Σημίτης, σε ερώτηση για το αν πίστευε πως είχε έρθει η ώρα για αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ, με οποιαδήποτε θεσμική διαδικασία ή με πρωτοβουλία του τότε Προέδρου, είχε απαντήσει: «Στη Συνδιάσκεψη που έγινε τον περασμένο Ιούλη ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Παπανδρέου, είχε δηλώσει ότι τα σενάρια σχετικά με την διαδοχή είχαν σκοπό να υπονομεύσουν την κυβέρνηση. Και στην απάντηση που έδωσα στη Συνδιάσκεψη είπα ότι θα πρέπει να δούμε το θέμα πιο ρεαλιστικά, είναι φανερό ότι ο κ. Παπανδρέου θα αποχωρήσει αργά ή γρήγορα.
Αυτή η αποχώρηση του κ. Παπανδρέου δημιουργεί πολλά ερωτήματα και μεγάλη αβεβαιότητα για το ποιο θα είναι το μέλλον του ΠΑΣΟΚ, ποιες θα είναι οι εξελίξεις, πως θα δρομολογηθούν οι εξελίξεις. Πιστεύω ότι το θέμα αυτό θα πρέπει να βρει απάντηση. Γιατί αν δεν βρει απάντηση, τότε θα αυξάνει η αβεβαιότητα με αρνητικές επιπτώσεις στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ.
Το να λέμε ότι το θέμα δεν υπάρχει, είναι να στρουθοκαμηλίζουμε. Και το πιο σωστό είναι ο κ. Παπανδρέου που είναι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, εκείνος ο οποίος το οδήγησε στην εκλογική νίκη και στην κυβέρνηση, να δρομολογήσει αυτή την εξέλιξη. Να δηλώσει στο όργανο εκείνο το οποίο είναι το ανώτατο αυτή τη στιγμή, την Κ.Ε., πώς βλέπει τις εξελίξεις, πότε βλέπει ότι θα υπάρχει η αποχώρησή του και ποιες θα πρέπει να είναι οι διαδικασίες. Και ανάλογα με το τι θα ανακοινώσει, ανάλογα με την εισήγησή του, θα πρέπει να υπάρξουν και εξελίξεις.
Ο κ. Πάγκαλος και ο κ. Αυγερινός μίλησαν για ένα Συνέδριο. Σύμφωνα με το καταστατικό του κόμματος, το Συνέδριο είναι εκείνο το οποίο πρέπει να αποφασίζει σε τέτοιες περιπτώσεις. Είναι το αρμόδιο όργανο και αυτό θα πρέπει να αποφασίσει. Εδώ θα πρέπει να τονίσω μονάχα, επικαλούμενος και την ομιλία του κ. Παπανδρέου στην Συνδιάσκεψη, ότι το Συνέδριο αυτό πρέπει να είναι ανοικτό, δημοκρατικό, ένα Συνέδριο το οποίο έχει διαδικασίες διαφανείς και δεν θα προσομοιάζει στα δύο προηγούμενα Συνέδρια, όπου υπήρχαν μεθοδεύσεις.
Γιατί η διαφάνεια των διαδικασιών και η εγκυρότητά τους, είναι και εκείνες που θα εξασφαλίσουν την αποδοχή των αποφάσεων οι οποίες θα ληφθούν. Το χαρτί είναι στο χέρι του κ. Παπανδρέου και νομίζω ότι πρέπει να το παίξει, για να διαφυλάξει το ΠΑΣΟΚ και να εξασφαλίσει το μέλλον του».
Για το ενδεχόμενο σύγκλησης έκτακτου Συνεδρίου ο πρώην πρωθυπουργός είχε δηλώσει τότε ότι, «ο κ. Παπανδρέου θα πρέπει στο όργανο το οποίο τώρα αντικαθιστά το Συνέδριο, την Κ.Ε., να δηλώσει τις προθέσεις του και η Κ.Ε. να αποφασίσει. Προφανώς εάν πιστεύει η Κ.Ε. ότι πρέπει να παρθούν αποφάσεις πριν από τις ημερομηνίες του τακτικού Συνεδρίου, το Συνέδριο αυτό θα ονομάζεται έκτακτο Συνέδριο. Αλλά μην προσπαθούμε τώρα να καθορίσουμε ημερομηνίες. Πιστεύω ότι δεν θα ήταν σωστό».
Μάλιστα, ο ίδιος, είχε αναφέρει ότι δεν αποτελούσε επιθυμία του ένα «έκτακτο» συνέδριο, αλλά «εγώ θέλω να επισημάνω ότι αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το μέλλον του ΠΑΣΟΚ με διαφορετικό τρόπο, πρέπει να υπάρξει αυτή η εξέλιξη».
«Ο κ. Παπανδρέου έπειτα από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ίσως δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί»
Όταν ο Κώστας Σημίτης είχε ερωτηθεί για τον αν η «πρόθεση» του για αλλαγή ηγεσίας βασίζεται σε κάποια «συγκεκριμένα περιστατικά ή έτσι γενικά και αόριστα θέτει το θέμα», ο ίδιος είχε πει ότι «υπάρχει μια σειρά από φαινόμενα».
Συγκεκριμένα είχε απαντήσει: «Όχι βέβαια γενικά και αόριστα. Υπάρχει μια σειρά από φαινόμενα, όπως αναφέρατε η ηλικία του Πρωθυπουργού, η υγεία του, τα οποία δηλώνουν ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αυτό το πρόβλημα της εξέλιξης του ΠΑΣΟΚ διότι ο κ. Παπανδρέου έπειτα από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ίσως δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί όπως θα πρέπει στα καθήκοντά του».
Βέβαια, σε ερώτηση για το αν εκείνη τη δεδομένη χρονική στιγμή ο Ανδρέας Παπανδρέου ανταποκρινόταν στα καθήκοντά του, ο Κώστας Σημίτης είχε απαντήσει πως, « 0 κ. Παπανδρέου ως Πρωθυπουργός, έχει επιλέξει μια τακτική επιλεκτικής παρέμβασης -έτσι θα την χαρακτήριζα- στα κυβερνητικά πράγματα. Παρεμβαίνει στα θέματα τα οποία κρίνει ότι είναι σημαντικά και θα πρέπει να υπάρχει καθοδήγηση.
Η επιλεκτική παρέμβαση, ο τρόπος αυτός διακυβέρνησης έχει όμως ορισμένες προϋποθέσεις. Μια βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει ένα κυβερνητικό όργανο το οποίο καθοδηγεί τις κυβερνητικές λειτουργίες καθημερινά ή με τακτικές συνεδριάσεις, και αυτό θα ήταν μια κυβερνητική επιτροπή ή Κυβερνητική Επιτροπή η οποία προβλέπεται. Είναι γνωστό όμως ότι η Κυβερνητική Επιτροπή δεν συνέρχεται.
Σύμφωνα με μια στατιστική που διάβασα σήμερα σε μια εφημερίδα, τον περασμένο χρόνο συνήλθε ελάχιστες φορές. Δεν γίνεται δουλειά έτσι. Διότι υπάρχουν θέματα, θέματα εξωτερικής πολιτικής για παράδειγμα, θέματα οικονομικής πολιτικής τα οποία χρειάζονται απαντήσεις.
Είδαμε αυτές τις μέρες αυτή την θα έλεγα δυσάρεστη διαμάχη γύρω από το θέμα της κοινωνικής πολιτικής. Εάν η οικονομική πολιτική και η σταθεροποίηση θα έχουν προτεραιότητα ή εάν η κοινωνική πολιτική-οι συντάξεις θα έχουν προτεραιότητα και το θέμα αυτό πήρε τέτοια έκταση, γιατί ακριβώς δεν υπήρχε συντονιστική παρέμβαση, η Κυβερνητική Επιτροπή η οποία θα αποφάσιζε. Εκεί πάσχει η κυβέρνηση και αυτό το επισήμανα και στην επιστολή παραίτησης την οποία είχα στείλει, και το είχα επισημάνει και στον ίδιο τον Πρωθυπουργό εδώ και πολύ καιρό, ότι χρειάζεται αυτό το όργανο.
Το ίδιο ισχύει και για τη λειτουργία του κόμματος στο Εκτελεστικό Γραφείο. Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ για λόγους οι οποίοι είναι κατανοητοί, δεν παρίσταται στις συνεδριάσεις του Ε.Γ. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το όργανο στην ουσία να μην λειτουργεί. Συζητούνται θέματα και η μέχρι τώρα πρακτική του Γραμματέα του κόμματος ήταν να θεωρεί όλες τις αποφάσεις του Ε.Γ εισηγήσεις, στις οποίες θα απαντήσει εν καιρώ αφού συνεννοηθεί με Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.
Αυτό οδηγούσε και οδηγεί σε αναβολή των αποφάσεων, οδηγεί σ’ ένα σύρσιμο -είχα χρησιμοποιήσει και παλαιότερα αυτό τον όρο- και στην ουσία στην μη αποτελεσματικότητα των οργάνων. Αυτή η κατάσταση, είναι μια κατάσταση η οποία δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ και θα πρέπει γι’ αυτό εάν θέλουμε το ΠΑΣΟΚ -και αυτή είναι η κυρία επιδίωξή μου- να παίξει ένα δημιουργικό ρόλο και να καθοδηγήσει τα πράγματα, εάν θέλουμε η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του τόπου, να αλλάξει αυτή η διαδικασία».
Για τις σκέψεις του για το αν ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν έπαιρνε την πρωτοβουλία για σύγκληση έκτακτου Συνεδρίου και αλλαγής ηγεσίας, ο Κώστας Σημίτης είχε αναφέρει ότι, «δεν εναποθέτω τις ελπίδες μου. Πιστεύω όμως, ότι ο σεβασμός απέναντι στο πρόσωπο του Πρωθυπουργού και του Προέδρου ο οποίος ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ, επιβάλλει να περιμένουμε απ’ αυτόν να πάρει τις πρωτοβουλίες.
Εάν μέσα στην εξέλιξη του χρόνου δεν υπάρξουν πρωτοβουλίες, θα πρέπει οι υπεύθυνοι και δεν είμαι μόνο εγώ, είναι όλα τα μέλη του Εκτελεστικού Γραφείου, είναι τα μέλη της Κ.Ε. να εξετάσουν το θέμα και να δουν πώς θα το αντιμετωπίσουν.
Πιστεύω ότι μέσα από τις συζητήσεις αυτές, ο κ. Παπανδρέου θα κάνει τις σωστές ενέργειες».
«Δεν πρέπει να έχει το Εκτελεστικό Γραφείο το επίθετο ενωτικό και μην είναι ουσία ενωτικό»
Παράλληλα, στο ερώτημα αν τότε θα συμμετείχε σε ένα ενωτικό Εκτελεστικό Γραφείο όπου θεσμικά θα αναλάμβανε διαδικασίες για να βγει το ΠΑΣΟΚ από την κρίση που περιέγραψε, ο πρώην πρωθυπουργός είχε πει, «πρώτα ως προς το διαδικαστικό μια διευκρίνιση. Αυτή τη στιγμή είναι ορισμένες θέσεις στο Ε.Γ. άδειες και υπάρχει το ερώτημα, θα συμπληρωθούν αυτές οι θέσεις, ή θα εκλεγεί.
Είμαστε επίσης της άποψης, ότι στο Ε.Γ. αυτό θα πρέπει να εκπροσωπούνται οι τάσεις, οι απόψεις του ΠΑΣΟΚ και γι’ αυτό χρησιμοποιείται ο όρος ενωτικό. Αλλά εδώ χρειάζονται δύο επισημάνσεις.
Δεν πρέπει να έχει το Εκτελεστικό Γραφείο το επίθετο ενωτικό και μην είναι ουσία ενωτικό. Πρώτα, ποιος θα είναι ο ρόλος αυτού του Εκτελεστικού Γραφείου; Θα αναλάβει να παίξει ένα καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Κινήματος, ή θα είναι, όπως ήταν μέχρι τώρα, ένα κυρίως νομιμοποιητικό όργανο αποφάσεων οι οποίες παιρνόταν σε άλλες διαδικασίες, θα είναι ένα όργανο το οποίο ουσιαστικά θα καθοδηγεί το Κίνημα, ή θα είναι ένα όργανο το οποίο απλώς διαχειρίζεται προβλήματα;
‘Εχω επισημάνει και στην επιστολή της παραίτησής μου, ότι χρειάζεται ένα Εκτελεστικό Γραφείο το οποίο θα έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις και θα μπορεί να παίρνει πρωτοβουλίες. Αυτό πρέπει να αποσαφηνιστεί και να καθοριστεί και να είναι σύμφωνοι όλοι σ’ αυτό για να μπορούν να συμμετέχουν κι όλοι.
Και το δεύτερο είναι βεβαίως, να υπάρξουν και ορισμένες συμφωνίες, ή ορισμένες αποφάσεις ως προς την ακολουθητέα πολιτική. Όταν εκπροσωπούνται όλες οι τάσεις, καταλαβαίνω ότι δεν μπορεί να υπάρχει ομοφωνία, αλλά μπορεί να ξεκαθαρίσουν ορισμένα πράγματα όπως οι γενικές κατευθύνσεις της οικονομικής και της εξωτερικής πολιτικής, για να μην βρεθούμε ξαφνικά στο ίδιο τραπέζι και από την πρώτη μέρα κιόλας διαφωνούμε για το τι θα κάνουμε και πως θα το κάνουμε.
Αυτό το Ε.Γ. είναι ένα Ε.Γ. το οποίο θα μπορούσε να δρομολογήσει τέτοιες εξελίξεις τις οποίες επισημαίνετε. Εγώ, επειδή με ρωτήσατε εάν θα συμμετέχω, παραιτήθηκα από το Ε.Γ. επειδή δεν υπήρχαν ορισμένες προϋποθέσεις λειτουργίας του. Εάν υπάρξουν μπορεί να συμμετάσχω.
Γιατί θέλω να συμμετάσχω σε μια ανανεωτική προσπάθεια, σε μια ενωτική προσπάθεια, αλλά πρέπει να είναι σαφέστατο, ότι θα υπάρξουν οι προϋποθέσεις λειτουργίας του και όχι απλώς να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου, καθόμαστε όλοι σε ένα τραπέζι, συμφωνούμε, ενώ στην ουσία δεν συμφωνούμε. Εγώ με τέτοια θέατρα δεν συμμετέχω».
«Το να λέμε ότι η κυβέρνηση δεν υπάρχει είναι κάτι το οποίο δεν είναι ακριβές»
«Εγώ δεν είπα ότι ο κ. Παπανδρέου θα πρέπει στο συνέδριο να δρομολογήσει ο ίδιος τους κανόνες του παιχνιδιού. Να αναλάβει πρωτοβουλία και η Κεντρική Επιτροπή θα αποφασίσει τους κανόνες του παιχνιδιού στο συνέδριο. Όσον αφορά την παρατήρηση που αποδίδετε στον κ. Αυγερινό (σ.σ. είχε πει στο Εκτελεστικό Γραφείο ότι “δεν υπάρχει Ανδρέας Παπανδρέου, δεν υπάρχει κυβέρνηση”) ότι εγώ θα έκανα το εξής σχόλιο.
Αυτή η κυβέρνηση, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει επιτελέσει σε πολλούς τομείς ένα σημαντικό έργο. Για παράδειγμα, όσον αφορά την οικονομική πολιτική έχει προχωρήσει σε περιορισμό των μακροοικονομικών ισορροπιών, έχει μειωθεί ο πληθωρισμός, έχουν μειωθεί τα ελλείμματα, έχουμε καταφέρει να μειώσουμε αρκετά τα επιτόκια.
Όσον αφορά την αποκέντρωση, έχει προχωρήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεύτερου βαθμού με πολλά προβλήματα, αλλά έχει προχωρήσει, έχει γίνει ενδιάμεση συμφωνία με τα Σκόπια.
Το να λέμε ότι η κυβέρνηση δεν υπάρχει είναι κάτι το οποίο δεν είναι ακριβές. Η κυβέρνηση υπάρχει, η κυβέρνηση δρα, η κυβέρνηση έχει αποτελέσματα.
Εγώ θα έλεγα όμως προσωπικά κι αυτή ήταν η άποψη την οποία έχω εκφράσει επανειλημμένα, ότι η κυβέρνηση πολλές φορές λόγω της έλλειψης συντονισμού, λόγω της έλλειψης καθοδήγησης δεν είναι στο ύψος των περιστάσεων.
Κι αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί», είχε πει, μεταξύ άλλων, ο Κώστας Σημίτης.
Αργότερα, ο Κώστας Σημίτης, είχε ερωτηθεί για το «περιβάλλον» του τότε πρωθυπουργού και αν ο ίδιος θα επιταχύνει τις διαδικασίες λόγω αυτού και είχε σχολιάσει: «Πρώτα θέλω να κάνω ένα σχόλιο σ’ αυτό που είπατε “το περιβάλλον”. Πράγματι είναι αλήθεια ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή ένας κύκλος εξουσίας, ο οποίος αποτελείται από υπουργούς, υφυπουργούς, στελέχη του πρωθυπουργικού γραφείου, τη σύζυγο του πρωθυπουργού, κάποιους επιχειρηματίες, πρόσωπα τα οποία ασχολούνται με τα MME, τα οποία δημιουργούν ένα κλίμα γύρω από τα προβλήματα του τόπου, κλίμα το οποίο έχει μια επίδραση στη λήψη των αποφάσεων.
Σε κάθε κυβέρνηση το κλίμα αυτό είναι ένα κλίμα το οποίο δημιουργείται μέσα από διαδικασίες όπως αυτή της κυβερνητικής επιτροπής, του υπουργικού συμβουλίου, σε ένα κόμμα το κλίμα αυτό δημιουργείται μέσα από τα όργανά του, την Κεντρική Επιτροπή και το Εκτελεστικό Γραφείο και αυτό για να υπάρχει διαφάνεια, για να υπάρχουν ελεγκτικές διαδικασίες, για να είναι σαφές ποιος υποστηρίζει τι και με ποιες διαδικασίες παίρνονται οι αποφάσεις.
Όταν το κλίμα των αποφάσεων δημιουργείται και σε άλλα κέντρα, εκτός από αυτά τα οποία είναι θεσμοθετημένα, υπάρχει μια δυσλειτουργία. Και στην επιστολή της παραίτησής μου ακριβώς σημείωσα ότι ο κύκλος αυτός εξουσίας έχει δικά του κριτήρια, τα οποία επειδή δεν είναι γνωστά, δεν είναι και ελέγξιμα και γι’ αυτό δεν είναι σωστό να υπάρχει αυτή η διαδικασία.
Αυτό πρέπει να αλλάξει και για να αλλάξει πρέπει να υπάρχει μια παρέμβαση του ΕΓ του ΠA ΣΟΚ. Πρέπει να υπάρχει παρέμβαση των κυβερνητικών οργάνων. Δεν νομίζω ότι απαραίτητη προϋπόθεση να αλλάξει είναι οπωσδήποτε να αλλάξει, όπως το θέτετε εσείς τώρα, ο πρωθυπουργός.
Υπάρχουν κι άλλες διαδικασίες για να υπάρχει διαφάνεια των αποφάσεων, διαδικασίες οι οποίες πρέπει να εφαρμοστούν. Οσον αφορά το ερώτημα αν υπάρχει πρωθυπουργός εγώ σας είπα και πριν ο κ. Παπανδρέου έχει ακολουθήσει μια τακτική επιλεκτικών παρεμβάσεων στην πολιτική».
Χαρακτηριστικά, όταν είχε ερωτηθεί για το αν βλέπει τα ανταγωνιστικά τα όργανα στα οποία είχε αναφερθεί ο Κώστας Σημίτης είχε πει: «Είναι ανταγωνιστικά. Το καθοριστικό όργανο για την κυβέρνηση είναι το υπουργικό συμβούλιο και το κόμμα είναι το ΕΓ και η ΚΕ».
Αναφορικά με γκάλοπ που είχε δείξει ότι ο κόσμος πίστευε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπιζε το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν ο πρωθυπουργός, αλλά η διαμάχη στελεχών του, ο πρώην πρωθυπουργός είχε τονίσει ότι, «δεν συμφωνώ ότι υπάρχει διαμάχη στελεχών οι οποίοι είναι άσχετοι με πολιτικά προβλήματα. Εμείς όσον αφορά το κόμμα έχουμε επανειλημμένα θέσει το θέμα της λειτουργίας του κόμματος.
Το κόμμα έχει ως πρότυπο ακόμα το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, ότι ένα σύγχρονο κόμμα δεν μπορεί να έχει αυτό το πρότυπο, πρέπει να είναι ανοιχτό στην κοινωνία, πρέπει να είναι ένα κόμμα ιδεών, πρέπει να είναι ένα κόμμα το οποίο δεν είναι μηχανισμός μόνο για εκλογικές ανάγκες ή για να περνάει τις απόψεις μιας ομάδος.
Αυτό δεν είναι προσωπική διαμάχη, όπως δεν είναι προσωπική διαμάχη η συζήτηση γύρω από την οικονομική πολιτική, την κοινωνική πολιτική, την εξωτερική πολιτική. Δηλαδή το 1987 που αποχώρησα από την κυβέρνηση διότι διαφώνησα με την οικονομική πολιτική ήταν προσωπικό το θέμα ή σήμερα που έγινε η συζήτηση γύρω από τη βιομηχανική πολιτική ήταν προσωπικό το θέμα; Υπήρχαν δύο διαφορετικές απόψεις.
Θέλουμε μια βιομηχανική πολιτική η οποία ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, η οποία παίρνει οριζόντια μέτρα, ή θέλουμε μια βιομηχανική πολιτική η οποία παίρνει κλαδικά μέτρα και ενισχύει επιχειρήσεις άσχετα από την ανταγωνιστικότητα, όπως γινόταν για δεκαετίες;»
Ωστόσο, ο Κώστας Σημίτης, είχε παραδεχθεί ότι τότε υπήρχαν και προβλήματα πολιτικής. «Βεβαίως, υπάρχουν και προβλήματα πολιτικής και δεν είναι το θέμα των διαδόχων, των προσώπων. Αυτά είναι δευτερεύοντα θέματα. Εμείς και όταν λέω εμείς είμαστε πολλοί, έχουμε θέσει εδώ και καιρό θέματα κατευθύνσεων. Ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τη Σύνοδο Κορυφής στη Μαγιόρκα και μετά από τη Σύνοδο Κορυφής η εκτίμησή του ήταν ότι οι δύο μέρες αυτές ήταν χαμένες. Η εκτίμηση η δική μας είναι διαφορετική.
Στη Μαγιόρκα συζητήθηκε ένα πολύ καίριο πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα γίνει η οικονομική και νομισματική ένωση το 1999; Θα προχωρήσει η οικονομική και νομισματική ένωση σύμφωνα με τις προθεσμίες οι οποίες έχουν τεθεί, ή θα αναβληθεί το ενιαίο νόμισμα, σύμφωνα με τις προτάσεις της Ιταλίας;
Αυτό αφορά και την Ελλάδα και αφορά κυρίως την Ελλάδα, γιατί η Ελλάδα είναι στον όμιλο εκείνο των χωρών οι οποίες δεν θα μπορέσουν ίσως να εκπληρώσουν τα κριτήρια σύγκλισης το 1999.
Θα πρέπει και θα έπρεπε να απασχολήσει την κυβέρνηση, την πολιτική ηγεσία αυτό το θέμα. Εγώ δεν είδα πουθενά να απασχολείται κανείς με αυτό το θέμα. Πέρασε η Μαγιόρκα σαν τίποτε και το κύριο ενδιαφέρον όλων ήταν τότε για τις γιορτές της Πάτμου.
Αυτό δείχνει μια τεράστια ανισορροπία μεταξύ των πραγματικών προβλημάτων και των προβλημάτων εκείνων τα οποία δημιουργούνται μέσα από διαδικασίες προβολής και θεάματος. Είναι αυτά προσωπικά θέματα; Δεν είναι προσωπικά», είχε πει.
Αν αποδεχτεί την πρόταση ο κ. Παπανδρέου, δεν νομίζω ότι θα θέσει ξανά υποψηφιότητα»
Ειδικά, σε ερώτηση που του είχε απευθύνει τότε ο Νίκος Χατζηνικολάου, για το αν ο Ανδρέας Παπανδρέου αποδεχόταν την πρόταση για έκτακτο Συνέδριο και έβαζε πάλι υποψηφιότητα, για το θα είχε άλλου αντιπάλους απέναντί του, ο Κώστας Σημίτης είχε πει ότι «δεν νομίζω, ότι ο πρωθυπουργός εάν αποδεχθεί την πρόταση αυτή να υπάρξει μία αλλαγή στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ για να έχει το ΠΑΣΟΚ μέλλον, για να αναπτύξει δυναμική, για να έχει συνέχεια, θα βάλει ο ίδιος υποψηφιότητα, θα καταλήξουμε τότε σε ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος θα είναι ατελείωτος και θα οδηγήσει… Δεν θέλω να απαντήσω σε υποθετικές ερωτήσεις. Για μένα αυτό, αυτή τη στιγμή δεν είναι θέμα».
Όταν ένας εκ των δημοσιογράφων εξέφρασε την άποψη ότι δεν θα μπορούσε να φανταστεί να παρίσταται ο Παπανδρέου στην «αποκαθήλωση του», ο Κώστας Σημίτης είχε σημειώσει ότι, «δεν συμφωνώ με εσάς στην έκφραση αποκαθήλωση. Δεν πρόκειται περί αποκαθήλωσης. 0 Ανδρέας Παπανδρέου είναι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ. 0 Ανδρέας Παπανδρέου είναι εκείνος ο οποίος οδήγησε το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Είναι εκείνος ο οποίος έχει αποτυπώσει στο ΠΑΣΟΚ την προσωπικότητά του, είναι ένα πρόσωπο το οποίο αναγνωρίζεται από τον ελληνικό λαό ως ένας μεγάλος ηγέτης και θα πρέπει να δώσει συνέχεια σε αυτή την ιστορική του πορεία με το να εξασφαλίσει και μελλοντικά την εξέλιξη και το μέλλον του ΠΑΣΟΚ».
Ερωτώμενος για τότε πρόγραμμά του και σε τι διαφέρει από τα υπόλοιπα, ο Κώστας Σημίτης είχε αναφέρει τότε ότι, «πρώτα να σχολιάσω το πρώτο σημείο και είπα και πριν, ότι όλη αυτή η συζήτηση περί διαδοχής κλπ. είναι μια συζήτηση η οποία έχει σκοπό να στρέψει την προσοχή κυρίως στα πρόσωπα, ενώ τα προβλήματα είναι πολιτικά. Και ένα πρόβλημα πολιτικό είναι το ΠΑΣΟΚ.
Μέχρι τώρα δεν έχει λύσει οριστικά αυτό το δίλημμα ανάμεσα στην ανάπτυξη και στην κοινωνική πολιτική, ποια προτεραιότητα δίνουμε για να πετύχουμε την ανάπτυξη, πώς συμβιβάζουμε την κοινωνική πολιτική με την ανάπτυξη;
Υπάρχουν μερικοί οι οποίοι λένε, ότι δεν δίνουν καμία σημασία όσο διαρκεί η σταθεροποίηση στην κοινωνική πολιτική, διότι δεν έχουν τα μέσα. Υπάρχουν άλλοι στο ΠΑΣΟΚ οι οποίοι λένε πρώτη προτεραιότητα στην κοινωνική πολιτική και εάν πετύχουμε στην κοινωνική πολιτική, τότε να προχωρήσουμε και την ανάπτυξη.
Πιστεύω κι εγώ, ότι αυτή η αντίθεση δεν είναι σωστή, ότι πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή και εκεί χρειάζεται πολύ συζήτηση για να ξέρουμε πού θα κατευθύνουμε τους πόρους, γιατί δεν γίνεται ανάπτυξη χωρίς να υπάρχει μια προσοχή για τις κοινωνικές επιπτώσεις, όπως και εάν προσέξουμε τις κοινωνικές επιπτώσεις τότε πιστεύω εγώ, ότι θα έχουμε μια καλύτερη και αποτελεσματικότερη οικονομική διαδικασία-εξέλιξη. Αυτό είναι ένα θέμα.
Ένα άλλο θέμα είναι αυτό το ευρωπαϊκό που έθεσα πριν. Με ρωτάτε ποιο είναι το πρόγραμμα. Ποιο είναι το πρόγραμμα ποιανού; Υπάρχουν πολλές απόψεις στο ΠΑΣΟΚ (…) Οσον αφορά τις απόψεις τις δικές μου θέλω να επισημάνω, ότι έχω δημοσιεύσει κατά καιρούς αρκετά άρθρα και τοποθετήσεις. Τελευταία πριν από το Συνέδριο κυκλοφόρησα ένα βιβλιαράκι που έχει τον τίτλο: “Ενωμένοι να τολμήσουμε” κι εάν φυλλομετρήσει κανείς τις σελίδες αυτού του βιβλίου, θα διαπιστώσει, ότι σε αρκετά θέματα υπάρχουν περιγραφές των κατευθύνσεων που πρέπει να ακολουθηθούν.
Σε θέματα εκσυγχρονισμού, ότι πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στην δημόσια διοίκηση και στην δημιουργία του κράτους-στρατηγείου, σε θέματα οικονομικής πολιτικής, σε θέματα κοινωνικής πολιτικής, σε θέματα ακόμα και χωροταξίας, γιατί πιστεύω, ότι είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό.
Θέσεις υπάρχουν και πρέπει να πω, ότι επειδή κάτι λέχθηκε για εσωκομματική αντιπολίτευση, όρο τον οποίο δεν αποδέχομαι με κανέναν τρόπο, ότι εμείς έχουμε συμβάλλει στο να καθορίσουμε σ’ αυτό το ΠΑΣΟΚ το οποίο υπάρχει, στην ημερήσια διάταξη ορισμένων συζητήσεων. Πιστεύω ότι εγώ, όπως και άλλοι και θα έπρεπε να πω άλλοι και εγώ, μπορούμε να εκφράσουμε το ΠΑΣΟΚ συνολικά».
Επιπλέον, όταν είχε αναφερθεί σε κάποιες δημοσκοπήσεις που τον εμφάνισαν να έχει χαμηλή αποδοχή από τους πολίτες και κάποιοι μάλιστα να τον θεωρούν έως εκείνη τη στιγμή «ξένο σώμα» για το ΠΑΣΟΚ, ο Κώστας Σημίτης, είχε τονίσει ότι «εγώ επειδή το θίξατε αυτό το θέμα, να μου επιτρέψετε να κάνω μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή. Εγώ ήμουν κατά την διάρκεια της δικτατορίας από εκείνους οι οποίοι συμμετείχαν πολύ ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα και τοποθέτησα, όπως έλεγαν τότε, κροτίδες και γύριζα τα βράδια και έριχνα προκηρύξεις και αναγκάστηκα να μπω στην παρανομία και έφυγα με πλαστό διαβατήριο και ασχολήθηκα στο εξωτερικό με την οργάνωση του αντιδικτατορικού αγώνα με όλες τις μορφές, το οποίο κάτι σημαίνει.
Όταν γύρισα εδώ, έφυγα από την Γερμανία όπου ήμουν καθηγητής Πανεπιστημίου, ήρθα εδώ. Δεν είχα δουλειά όταν ήρθα εδώ. Έφτιαξα ξανά την δουλειά μου και ήρθα εδώ για να συμμετάσχω στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ μαζί με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Εγώ λοιπόν είμαι από την πρώτη στιγμή στο ΠΑΣΟΚ, είμαι από εκείνους οι οποίοι διαμόρφωσαν την διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη και έκτοτε συμμετείχα σε όλες τις διεργασίες του ΠΑΣΟΚ.
Βεβαίως είχα διαφωνίες κατά καιρούς και πιστεύω, ότι με τις διαφωνίες μου π.χ. με την διαφωνία μου όσον αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική, ή την διαφωνία μου για την οικονομική πολιτική, συνέβαλα ώστε το ΠΑΣΟΚ να ακολουθήσει μια γραμμή η οποία ήταν πιο ρεαλιστική και ανταποκρινόταν καλύτερα στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας».
«Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα πολύ μεγάλο τμήμα του ελληνικού πληθυσμού. Μέσα στο ΠΑΣΟΚ μπορεί να υπάρχουν πολλές απόψεις, πρέπει να υπάρχουν πολλές απόψεις. Γι’ αυτό λέμε εμείς, ότι χρειάζεται επικοινωνία, συζήτηση. Η ενότητα προκύπτει μέσα από τη σύνθεση απόψεων. Η ενότητα προκύπτει μέσα από την ένταξη του κοινωνικού χώρου που εκφράζεται από το ΠΑΣΟΚ στο ΠΑΣΟΚ.
Η ενότητα προκύπτει από την δημιουργικότητα, από το να πηγαίνουμε μπροστά και όχι από το τέλμα. Και όπως όλα τα κόμματα που ήταν αρχηγικά στην αρχή, πρέπει να φτιάξουμε ένα κόμμα, ένα Κίνημα, το οποίο δεν είναι αρχηγικό. Αυτή είναι η φυσιολογική εξέλιξη πως πρέπει να υπάρχει ένα Κίνημα.
Επικεντρώσατε την προσοχή στον ηγέτη και συμφωνώ μαζί σας. Το “και” έχει σημασία, γιατί παίζουν ρόλο και οι ιδέες, παίζει ρόλο και η πολιτική κατεύθυνση, παίζουν ρόλο οι δυνάμεις και ο χώρος. Είμαι συνιδρυτής του ΠΑΣΟΚ», συμπλήρωσε ο πρώην πρωθυπουργός.
«Υπήρχε η προσπάθεια προσωπικής μου μείωσης εδώ και πολύ καιρό»
«Ναι, με πολλή υπομονή γιατί πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε υπομονή. Γιατί πιστεύω ότι στην ελληνική κοινωνία πρέπει να παίζουμε έναν παιδευτικό ρόλο. Τώρα, έρχομαι στο τελευταίο θέμα. 0 Πρωθυπουργός εξέφρασε μια άποψη για την πολιτική στα ναυπηγεία στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Οι αποφάσεις τις οποίες εφάρμοζε το Υπουργείο Βιομηχανίας, ήταν αποφάσεις οι οποίες είχαν παρθεί σε επανειλημμένες κυβερνητικές συσκέψεις. Η πρώτη σύσκεψη είχε γίνει ένα χρόνο πριν.
Εμείς στις συσκέψεις αυτές είχαμε εκθέσει τα προβλήματα, και εφαρμόσαμε αυτό το οποίο αποφασίστηκε. Κανένας ποτέ δεν με εκάλεσε, κανένας δεν εκάλεσε τον αρμόδιο Αναπληρωτή Υπουργό κ. Ροκόφυλλο να του πει ότι: “Δεν συμφωνούμε, κάντε κάτι διαφορετικό, κάντε κάτι άλλο. Δεν θα μπορεί να προχωρήσει το πράγμα έτσι”. Πιστεύω ότι η διαφωνία, εάν υπήρχε, θα έπρεπε πρώτα να είχε επισημανθεί, να έχει γίνει μια συζήτηση, να δούμε εάν διορθώνονται τα πράγματα και όχι να ανακοινώνεται δημόσια.
Η δημόσια αυτή ανακοίνωση, όπως και πολλά σχόλια τα οποία έγιναν στο παρελθόν, σχόλια στη Συνδιάσκεψη του Ιουλίου, σχόλια το Δεκέμβριο και σχόλια σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η επέμβαση του κ. Παπουτσή είχε απλώς ένα στόχο, να δείξει ότι εκεί δεν γίνεται καλά η δουλειά. Και ήθελε να δείξει ότι εκεί δεν γίνεται καλά η δουλειά, επειδή υπήρχε διαφορά όσον αφορά τη γνώμη για την λειτουργία της κυβέρνησης», είχε αναφέρει σε άλλο σημείο ο Κώστας Σημίτης.
Όταν είχε ερωτηθεί από τον Νίκο Χατζηνικολάου για το αν πιστεύει ότι υπήρχε σχέδιο μείωσής του, ο Κώστας Σημίτης είχε πει πως, «εγώ πιστεύω ότι υπήρχε η προσπάθεια προσωπικής μου μείωσης εδώ και πολύ καιρό».
Όταν είχε ερωτηθεί για το ποιες θα ήταν οι σκέψεις του αν τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου επέλεγε να προσφύγει στις κάλπες, ο πρώην πρωθυπουργός είχε σημειώσει ότι «ο ίδιος ο πρωθυπουργός πριν λίγο καιρό είχε δηλώσει ότι εκλογές αυτή την περίοδο θα ήταν εγκληματικές, θα ήταν μια καταστροφική πράξη. Και εγώ θέλω να το πω με έμφαση αυτό, ότι θα ήταν μια πολύ αρνητική πράξη για τα συμφέροντα του τόπου, που θα δημιουργούσε τεράστιους κινδύνους για την οικονομία μας. Διότι η οικονομία βασίζεται στην εμπιστοσύνη.
Ξέρω ότι συζητείται αυτό το ενδεχόμενο. Η οικονομία μας βασίζεται στην εμπιστοσύνη που έχουν οι επενδυτές, ο κόσμος. Εάν δεν υπάρχει αυτή η εμπιστοσύνη, εάν εκείνοι οι οποίοι έχουν φέρει -ιδίως οι εξωτερικοί επενδυτές- τα χρήματά τους και τα έχουν επενδύσει σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, έντοκα γραμμάτια αρχίζουν να αμφιβάλουν για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, θα αποσύρουν αυτά τα χρήματά τους. Εάν τα αποσύρουν, υπάρχει μια φυγή προς το εξωτερικό, μπορεί να κινδυνεύσει η δραχμή. Αυτό, είναι μία επίπτωση.
Άλλες επιπτώσεις όμως είναι οι καθυστερήσεις, η μη εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής και η επίτευξη των στόχων οι οποίοι έχουν καθοριστεί για την σύγκλιση κ.ο.κ. Δεν πρέπει με κανένα τρόπο μετά από 2 χρόνια να γίνουν οι εκλογές. Οι εκλογές πρέπει να γίνουν στο τέλος της 4ετίας, όπως επιβάλει το σύνταγμα, για να μπορέσει να ξεπεράσει η Ελλάδα τα προβλήματα τα οποία έχει».