Ανακαλύφθηκε ο αρχαιότερος τρισδιάστατος χάρτης στον κόσμο – Βρέθηκε σε σπήλαιο της Παλαιολιθικής Εποχής και αλληλεπιδρά με το νερό
O τρισδιάστατος χάρτης της Παλαιολιθικής Εποχής (Φωτογραφία: Pascal Crapet, Fontainebleau / courtesy of Médard Thiry for labrujulaverde.com).
Γάλλοι επιστήμονες έχουν ταυτοποιήσει μία μοναδική εγχάραξη σε σπήλαιο, το οποίο βρίσκεται σε δημοφιλή ορεινό όγκο από ψαμμίτη. Οι εγχαράξεις ανάγονται στην Ύστερη Εποχή του Λίθου και μπορεί να είναι ο παλαιότερος τρισδιάστατος χάρτης στον κόσμο που έχει βρεθεί ποτέ.
Η ανακάλυψη έγινε στο στο σπήλαιο Ségognole 3, νότια του Παρισιού. Η μελέτη για το σπήλαιο, η οποία δημοσιεύτηκε στο Oxford Journal of Archaeology, αποκαλύπτει πως, οι κυνηγοί – συλλέκτες που ζούσαν εκεί πριν από από 20.000 χρόνια, διαμόρφωσαν και προσάρμοσαν το περιβάλλον της σπηλιάς για να αναπαραστήσουν τη ροή του νερού και πιθανώς, του περιβάλλοντος τοπίου.
Το Ségognole 3, στη Noisy-sur-École, είναι μοναδικό, καθώς συνδυάζει εικαστική τέχνη σπηλαίου με αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στην πέτρα. Οι τροποποιήσεις αυτές, εκτός από τον πρακτικό τους σκοπό για τον έλεγχο του φιλτραρίσματος του νερού μπορεί να είχε και συμβολικό ή τελετουργικό σκοπό.
Το εσωτερικό του σπηλαίου όπου είναι χαραγμένος ο χάρτης, (Φωτογραφία: Médard Thiry / courtesy of Médard Thiry for labrujulaverde.com).
Η πιο ενδιαφέρουσα υπόθεση είναι πως, ένα σύνολο από εγχαράξεις στο δάπεδο του σπηλαίου, αποτελούν μια αναπαράσταση – μικρογραφία του περιβάλλοντος τοπίου, ένα είδος «μοντέλου κλίμακας» των υδρολογικών και γεωμορφικών στοιχείων της περιοχής.
Η μελέτη, με επικεφαλής τον Médard Thiry και τον Anthony Milnes, περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο το καταφύγιο προσαρμόστηκε επιμελώς μέσα από μια αλληλουχία καναλιών, λεκανών και εντυπώσεων.
Τα γνωρίσματα αυτά, σε συνδυασμό με τις περίπλοκες εγχαράξεις, δημιουργούν μια αναπαράσταση του υδρογραφικού συστήματος της περιοχής, μεταξύ των οποίων είναι τα ποτάμια, οι λίμνες, τα δέλτα και οι γύρω λόφοι.
Στη σπηλιά βρέθηκαν ακόμα εικαστικές αναπαραστάσεις ζώων, παρόμοιες με εκείνες που έχουν βρεθεί στο σπήλαιο Λασκώ, όπως και ενσωματωμένα φυσικά γεωμορφικά γνωρίσματα και φυσικά θραύσματα, διευθετημένα ώστε να κατευθύνουν το νερό σε μια τριγωνική σχισμή, ενώ άλλες εντυπώσεις στο έδαφος, αποτελούσαν λεκάνες όπου αποστραγγιζόταν το νερό, σχηματίζοντας εγχάρακτα μοτίβα παρόμοια με την πορεία του.
Ο χάρτης και το περιβάλλον τοπίο (Φωτογραφία: Médard Thiry / courtesy of Médard Thiry for labrujulaverde.com).
Η ανακάλυψη στο Ségognole 3, είναι σημαντική, όχι μόνο επειδή είναι μοναδική, αλλά και για τις συνέπειές της στην κατανόηση των γνωστικών ικανοτήτων και της κοινωνικής οργάνωσης των προϊστορικών ανθρώπων.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, οι εγχαράξεις στο καταφύγιο, θεωρείται πως είναι ο πρώτος γνωστός τρισδιάστατος χάρτης εδάφους, σηματοδοτώντας την εγκατάλειψη άλλων αναπαραστάσεων της περιόδου, οι οποίες ήταν δύο διαστάσεων και φορητές.
Η σπηλιά βρίσκεται σε μια στρατηγικής σημασίας τοποθεσία, πάνω από την κοιλάδα του ποταμού École, ο οποίος εκβάλλει στον Σηκουάνα, σημείο όπου είχαν εγκατασταθεί οι αρχαίοι κυνηγοί – συλλέκτες, αξιοποιώντας τις φυσικές πηγές.
Από την άποψη του τοπίου, η κοιλάδα προσέφερε πληθώρα ευκαιριών για κυνήγι, με μεγάλα χορτοφάγα να μεταναστεύουν κατά μήκος του ποταμού, σε συγκεκριμένα σημεία. Το περιβάλλον αυτό, οδηγεί στη ρεαλιστική υπόθεση ότι, η εγχάρακτη εικόνα στη σπηλιά, μπορεί να χρησίμευε για τον σχεδιασμό στρατηγικών θήρευσης, ή ακόμη και να διδάξει στα νέα μέλη της κοινότητα ποιες είναι οι κρισιμότερες περιβαλλοντικές πηγές.
Ένα από τα πιο συναρπαστικά στοιχεία της εγχάραξης στη σπηλιά Ségognole, είναι η άμεση αλληλεπίδρασή της με το νερό. Όταν βρέχει, το νερό ρέει μέσα από κανάλια και λεκάνες, «ζωντανεύοντας» την μορφή της και δείχνοντας πώς οι ποταμοί και οι παραπόταμοι μπορεί να κινούνταν στο πραγματικό τοπίο. Όλη η αναπαράσταση ζωντάνευε με την εισροή του νερού.
Αυτό το δυναμικό στοιχείο, ενισχύει την αντίληψη ότι, οι εγχαράξεις, δεν επιτελούσαν μόνο διακοσμητικό ρόλο, αλλά είχαν και λειτουργικό και εκπαιδευτικό σκοπό, που ενδεχομένως ήταν διαποτισμένος και με μία πολιτιστική και πνευματική σημασία.
Κοντινή λήψη του τρισδιάστατου χάρτη (Φωτογραφία: Médard Thiry / courtesy of Médard Thiry for labrujulaverde.com).
Επιπλέον, το σχέδιο αντανακλά υψηλή κατανόηση του φυσικού περιβάλλοντος και την αφηρημένη ικανότητα της αναπαράστασης χωρικών και λειτουργικών σχέσεων. Υπό την έννοια αυτή, ο τρισδιάστατος χάρτης του Ségognole 3, ξεχωρίζει, ως απόδειξη των γνωστικών και συμβολικών περιπλοκοτήτων που είχαν οι κοινότητες της Ύστερης Εποχής του Λίθου.
Η ανακάλυψη του Ségognole 3, εμπλουτίζει τα στοιχεία που υποδηλώνουν πως, οι κυνηγοί – συλλέκτες της Παλαιολιθικής εποχής, δεν ήταν μόνο επιδέξιοι στο κυνήγι και τη συλλογή, αλλά είχαν βαθιά κατανόηση του περιβάλλοντος και την ικανότητα να το αναπαριστάνουν με αφηρημένους και λειτουργικούς τρόπους.
Παρόμοια, αν και λιγότερο προηγμένα παραδείγματα, περιλαμβάνουν εγχαράξεις στην Ουκρανία και την Ιβηρική χερσόνησο οι οποίες απεικονίζουν χαρακτηριστικά, σε υποτυπώδη μορφή, του φυσικού τοπίου.
Ωστόσο, το μοντέλο του Ségognole ξεχωρίζει για την τρισδιάστατη ενσωμάτωσή του και την πιθανή πρακτική του χρήση, συνδυάζοντας τα φυσικά χαρακτηριστικά του καταφυγίου με τις ανθρώπινες προσαρμογές, οι οποίες δημιουργούν ένα μοναδικό λειτουργικό και συμβολικό σύστημα.