Για τις διεθνείς προκλήσεις, τα ελληνοτουρκικά αλλά και την εσωτερική πολιτική σκηνή μίλησε ο Αλέξης Τσίπρας στο συνέδριο του Βήματος – 50 χρόνια Ελληνική Εξωτερική Πολιτική.
«Η επικαιρότητα κυνηγάει τους πρώην όταν υπάρχει έλλειμμα από τους παρόντες δρώντες», είπε με νόημα ο πρώην πρωθυπουργός, μετά από σχετική ερώτηση για τα σενάρια επιστροφής του στην κεντρική πολιτική σκηνή και για τα απομνημονεύματα της Άνγκελα Μέρκελ που επίσης τον περιλαμβάνουν.
«Σε καμία περίπτωση δεν αισθάνθηκα ότι με κυνηγούν τα απομνημονεύματα της κ. Μέρκελ», είπε χαριτολογώντας ο κ. Τσίπρας και διευκρίνισε ότι όταν «φεύγεις από την ενεργό, ενεργό πολιτική δράση δεν σημαίνει ότι πρέπει να κάθεσαι βουβός και σιωπηλός».
«Αποφάσισα να αποχωρήσω από την πρώτη γραμμή, δεν αποφάσισα να αποσυρθώ ούτε να κλειστώ σε μοναστήρι».
«Έχω την πολυτέλεια να παρεμβαίνω όταν κρίνω ό,τι πρέπει για σημαντικά θέματα για τη χώρα και φυσικά την προοδευτική παράταξη».
Αναφερόμενος στην εξωτερική πολιτική ο κ. Τσίπρας είπε ότι η Μεταπολίτευση βρήκε τη χώρα με τρεις μεγάλες πληγές και μία ακόμα προστέθηκε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.
«Η πρώτη πληγή ήταν το τέλος του Β’ ΠΠ και ο εμφύλιος σπαραγμός με ένα μετεμφυλιακό κράτος και μια καχεκτική δημοκρατία απόλυτα εξαρτημένη από τις ΗΠΑ που μας οδήγησε σε μια αμερικανοκίνητη δικτατορία.
Βγαίνοντας από τη δικτατορία, κουβαλάγαμε αυτή τη μεγάλη πληγή της εξάρτησης της χώρας στην εξωτερική πολιτική».
«Και ταυτόχρονα μια δεύτερη μεγάλη πληγή που ήταν η τραγωδία της Κύπρου»
«Μια τρίτη πληγή είναι η πληγή των ελληνοτουρκικών σχέσεων που άρχισε πριν από την πτώση της δικτατορίας όταν η Τουρκία άρχισε να ξεδιπλώνει την αναθεωρητική της ατζέντα».
«Η τέταρτη πληγή ήταν ένα νεοσύστατο κράτος που ζητούσε μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με αλυτρωτικές διαθέσεις», είπε αναφερόμενος στη Βόρεια Μακεδονία.
«Οι κυριότερες στιγμές στην εξωτερική πολιτική ήταν όσες κατάφεραν να επουλώσουν πληγές», δήλωσε ο κ. Τσίπρας και ανέφερε τρεις εξ αυτών που κατά τη γνώμη του πέτυχαν αυτόν τον στόχο.
«Η ένταξή μας στην ΕΟΚ, η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και τρίτη σημαντική στιγμή ήταν η συμφωνία των Πρεσπών».
Ο ίδιος αναφέρθηκε στη «σκληρή και άδικη» όπως είπε κριτική από τον νυν πρωθυπουργό για τη συμφωνία των Πρεσπών, ενώ σχολίασε πως ό κ. Μητσοτάκης την πάτησε τώρα με τον ίδιο τρόπο από τον Αντώνη Σαμαρά.
«Δέχθηκα σκληρή και άδικη κριτική από τον νυν πρωθυπουργό για τη συμφωνία των Πρεσπών», είπε ο κ. Τσίπρας.
«Η ουσία είναι να μπορέσουμε να αντιπαρατιθέμεθα χωρίς να χρησιμοποιούμε όρους που αφήνουν πληγές» συμπλήρωσε επίσης.
Σε σχέση με την κρίση στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία ο κ. Τσίπρας εκτίμησε ότι η Ελλάδα «βρίσκεται στη μέση ενός τριγώνου αστάθειας. Λιβύη, Συρία, Ουκρανία».
«Η χώρα θα πρέπει να είναι πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας. Υπάρχει η άποψη που λέει ότι θα πρέπει να είμαστε οι πρόθυμοι της Δύσης, ο μεθοριακός σταθμός, το προκεχωρημένο φυλάκιο».
Ο ίδιος έκανε λόγο για μια παλιά αντίληψη που θεωρεί ότι η Ελλάδα ωφελείται σε σχέση με την Τουρκία εάν έχει την εύνοια της Δύσης.
«Αλλά την εύνοια της Δύσης έναντι της Τουρκίας δεν πρόκειται να την αποκτήσουμε γιατί η Τουρκία είναι μία περιφερειακή δύναμη, δεν είναι απομονωμένη όπως λέγονταν αλλά αντιθέτως φαίνεται ότι αναβαθμίζεται ο ρόλος της».
«Όταν η Τουρκία έχει δυνατότητα να γίνεται εκστρατευτικό σώμα τότε είναι πιο προχωρημένη από εσένα».
«Η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, αναγνωρίζοντας ότι είμαστε σύμμαχος της Δύσης, μπορεί να είναι η στρατηγική με σημαντικά οφέλη για τη χώρα», είπε ο κ. Τσίπρας και επεσήμανε ότι ο στρατηγικός στόχος με την Τουρκία πρέπει να είναι «διασφαλίζοντας την ειρήνη και τη σταθερότητα να μεγαλώνεις την κυριαρχία και τα κυριαρχικά σου δικαιώματα».
Υποστήριξε ότι δεν είναι ωφέλιμες ούτε η στρατηγική της αναβλητικότητας, διότι «έχει τα όρια της και μάλλον δεν μας ευνοεί» από τη στιγμή που «τα ήρεμα νερά δεν είναι πάντα ήρεμα», ούτε η λογική μιας οποιαδήποτε λύσης γιατί «μπορεί να μας οδηγήσει σε εξελίξεις μη επιθυμητές».
Για τον ίδιο ζητούμενο είναι η εξωτερική πολιτική «να έχει αρχή, μέση και τέλος».
«Ξέρουμε τι έχουμε και ποια είναι τα εργαλεία για να το πετύχουμε. Το διεθνές δίκαιο είναι ένας σύμμαχος. Πρέπει να πάμε στη Χάγη. Πρέπει όμως να πάμε με προετοιμασία και κόκκινες γραμμές» εξήγησε.
Τις οριοθέτησε δε ως: εδαφική κυριαρχία νησιών, ασφάλεια νησιών χωρίς συζήτηση για αποστρατικοποίηση, ενότητα του αιγιακού χώρου.
«Όταν λέμε Χάγη σημαίνει ότι έχεις ορίσει από πριν τα χωρικά σου ύδατα. Αν δεν τα ορίσεις, εμμέσως μπορεί η Χάγη να στα ορίσει στα 6 μίλια» σχολίασε.
«Πρέπει να πάμε έχοντας αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της χώρας ως κράτος της ΕΕ και την ανάγκη της Τουρκίας να έχει σχέση με την ΕΕ».
«Η επέκταση των χωρικών υδάτων στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να γίνει στα 12 μίλια και όπου είναι δυνατόν να υπάρξει διμερής συμφωνία της χώρας με γείτονές της.
«Σε ό,τι αφορά με την Τουρκία πρέπει να δώσουμε μάχη διαπραγμάτευσης για τα 12 μίλια πριν πάμε στη Χάγη αλλά για να είμαστε ειλικρινείς θα υπάρχουν κάποια σημεία όπου θα έχεις μία έντιμη συμφωνία».
«Στόχος είναι να μεγαλώσει η χώρα διατηρώντας την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή» ήταν το συμπέρασμά του για τα γεωπολιτικά.
Κληθείς να σχολιάσει τις εξελίξεις με την Προεδρία της Δημοκρατίας ο κ. Τσίπρας επεσήμανε ότι δεν θα μπει σε τέτοια συζήτηση για το πρόσωπο καθώς η «ονοματολογία ευτελίζει τον θεσμό».
Επιτέθηκε στον πρωθυπουργό γιατί «αφήνει να ευτελίζεται ο θεσμός» καθώς θα «μπορούσε να βάλει τέλος λέγοντας ότι θα ανανεώσει τη θητεία της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, που ο ίδιος πρότεινε.
«Αν το κυβερνών κόμμα δεν μπορεί να έχει την πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής του ομάδας για την εκλογή ΠτΔ, δημιουργείται μείζον πολιτικό ζήτημα», τόνισε επίσης ο κ. Τσίπρας.
Για τις εξελίξεις στην Κεντροαριστερά ο κ. Τσίπρας δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του λέγοντας ότι ενώ υπάρχει η παράδοση στην Ελλάδα να πέφτουν κυβερνήσεις, «τώρα είναι η πρώτη φορά που έπεσε η αξιωματική αντιπολίτευση».
«Έχουμε μια αξιωματική αντιπολίτευση που δεν έκανε τίποτα για ν’ ανέβει, ήταν στάσιμη. Άρα νομίζω ότι θα πρέπει να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους».
«Το ζήτημα δεν είναι η επανασυγκόλληση. Το πρόβλημα όχι μόνο για τον προοδευτικό χώρο αλλά και για τη χώρα και για την κυβερνητικά παράταξη ακόμα είναι ότι δεν υπάρχει αντιπολίτευση.
Η ανάγκη τώρα είναι να υπάρξει μία στοιχειώδης συνεννόηση ανάμεσα στις κατακερματισμένες δυνάμεις και εάν είναι δυνατόν ένας συντονισμός στη Βουλή», είπε ο κ. Τσίπρας και άφησε αιχμές για τον Νίκο Ανδρουλάκη.
«Δεν είμαι ευτυχής με την εικόνα του πρωθυπουργού με τον νέο αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι με τις συναινέσεις πάει μπροστά η χώρα. Η χώρα πάει μπροστά και με τις συγκρούσεις. Η αντιπολίτευση έχει σημασία. Αντιπολίτευση σοβαρή, συγκροτημένη, ισχυρή, εμπεριστατωμένη».
«Τη διόρθωσε τη δήλωση του ο κ. Ανδρουλάκης, αλλά δεν αρκεί να ξορκίζεις κάτι που θα έρθει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία αν δεν ακολουθήσεις διαφορετική κατεύθυνση», είπε στη συνέχεια ο κ. Τσίπρας και παρουσίασε τα τρία σενάρια για την επόμενη μέρα:
«Ο κ. Μητσοτάκης να αποφασίσει να συνεργαστεί με την άκρα δεξιά. Βοήθειά μας»,
«Να συνεργαστεί η ΝΔ με ΠΑΣΟΚ, το αρνείται ο κ. Ανδρουλακης».
«Να υπάρξει μία συνεργασία του προοδευτικού χώρου».
«Επομένως θα πρέπει να υπάρξει από τώρα συζήτηση και αν γίνεται και συνεννόηση σε κάποια βασικά μεγάλα ζητήματα όπως τα ζητήματα της οικονομίας, της εξωτερικής πολιτικής και του κράτους δικαίου».
«Όχι ένα Λαϊκό Μέτωπο» αντέκρουσε, αλλά η αναζήτηση «για το εναλλακτικό πρόγραμμα στα μεγάλα θέμα που βασανίζουν τη χώρα».