Το Στόουνχεντζ αποτελεί εδώ και πολλές δεκαετίες ένα άλυτο μυστήριο τόσο για τους ιστορικούς όσο και για τους αρχαιολόγους. Τόσο η δομή του, όσο και ο σκοπός για τον οποίο χτίστηκε πριν από 5.000 χρόνια, έχουν απασχολήσει πολλές θεωρίες επιστημόνων, παραϊστορικών, ακόμα και συνομοσιολόγων.
Επιστήμονες από το University College του Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο Aberystwyth, δίνουν μια νέα απάντηση στα μυστήρια που περιτριγυρίζουν τον πέτρινο κύκλο του Στόουνχεντζ.
Οι επιστήμονες λένε ότι το περίφημο μνημείο χτίστηκε ως σύμβολο της ενοποίησης μεταξύ τριών ξεχωριστών φυλών της Βρετανίας.
Γνωρίζουμε ότι οι βραχώδεις πλάκες του Στόουνχεντζ μεταφέρθηκαν σε πολύ μεγάλη απόσταση, από τη νοτιοδυτική Ουαλία και τη βορειοανατολική Σκωτία .
Έτσι, οι ερευνητές του University College και του Πανεπιστημίου Aberystwyth, θεωρούν ότι οι Σκωτσέζοι και οι Ουαλοί έφεραν τις δικές τους τοπικές πέτρες στο Wilshire ως μια καλοπροαίρετη συμβολή στη συναρμολόγηση της δομής. Υπό αυτή την έννοια, το μνημείο αντιπροσώπευε ένα ισχυρό – και πολύ πρώιμο – σύμβολο της βρετανικής ενότητας.
Οι οικοδόμοι του Stonehenge είχαν προσπαθήσει να δημιουργήσουν «πολιτική ενοποίηση και κοινή ταυτότητα σε μεγάλο μέρος ή ακόμη και σε ολόκληρη τη Βρετανία», λένε οι συγγραφείς στην εργασία τους, που δημοσιεύτηκε στο Archaeology International. Προσθέτουν δε, ότι «η συγκέντρωση αυτών των εξαιρετικών βράχων… συμβόλιζε και ενσάρκωσε μακρινές κοινότητες μέσα σε ένα περίπλοκο υλικό. [Το Στόουνχεντζ ήταν μια] μνημειώδης έκφραση ενότητας μεταξύ των ανθρώπων, της γης, των προγόνων και των ουρανών».
Στη μελέτη τους, οι ερευνητές λένε ότι οι πέτρινες συνθέσεις του Στόουνχεντζ προσθέτουν βάρος στη θεωρία ότι το νεολιθικό μνημείο μπορεί να είχε κάποιο ενοποιητικό συμβολικό σκοπό στην αρχαία Βρετανία.
«Το γεγονός ότι όλες οι πέτρες του προέρχονταν από μακρινές περιοχές, καθιστώντας τον μοναδικό ανάμεσα σε πάνω από 900 πέτρινους κύκλους στη Βρετανία, υποδηλώνει ότι ο πέτρινος κύκλος μπορεί να είχε πολιτικό αλλά και θρησκευτικό σκοπό», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας καθηγητής Mike Parker Pearson στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του UCL.
«[Ήταν] ένα μνημείο ενοποίησης για τους λαούς της Βρετανίας, που γιορτάζουν τους αιώνιους δεσμούς τους με τους προγόνους τους και τον κόσμο».
Παρόλο που η Αγγλία, η Σκωτία και η Ουαλία δεν υπήρχαν ως έννοιες όταν χτίστηκε το Στόουνχεντζ πριν από 5.000 χρόνια, γνωρίζουμε ότι η δομή είναι πράγματι αντιπροσωπευτική και των τριών χωρών.
Το Στόουνχεντζ είναι διάσημο για τις υπέροχες πλάκες ψαμμίτη του, γνωστές ως sarsens, οι οποίες προέρχονται τοπικά – πιθανότατα ανασύρθηκαν από το West Woods στο Wiltshire, περίπου 15 μίλια βόρεια.
Αλλά εκτός από τις ψηλές πέτρες Sarsen που συνθέτουν τη χαρακτηριστική εμφάνιση του Stonehenge, η παγκοσμίου φήμης τοποθεσία φιλοξενεί επίσης περίπου 80 «μπλε πέτρες». Μικρότερες πέτρες που έχουν μια μπλε απόχρωση όταν είναι βρεγμένες.
Μεταξύ των ειδικών του Στόουνχεντζ, είναι γενικά αποδεκτό ότι οι μπλε πέτρες προήλθαν από τον Craig Rhos-y-Felin στους λόφους Preseli της νοτιοδυτικής Ουαλίας, αν και το πώς ακριβώς έφτασαν στο Wiltshire συζητείται ακόμα έντονα.
Ωστόσο, η πέτρα του Altar, η μεγαλύτερη γαλαζόπετρα στο κέντρο του Στόουνχεντζ, στην πραγματικότητα προήλθε από τη βόρεια Σκωτία – έως και 1.000 χιλιόμετρα μακριά, όπως αποκάλυψαν οι επιστήμονες φέτος.
Στην καρδιά του Στόουνχεντζ, η ορθογώνια πέτρα Altar Stone βάρους έξι τόνων και μήκους πέντε μέτρων, είναι ένας γκριζοπράσινος ψαμμίτης, πολύ μεγαλύτερος και διαφορετικός στη σύνθεσή του από τους άλλους μπλε λίθους.
Εκείνη την εποχή, η ερευνητική ομάδα (η οποία περιελάβανε δύο συγγραφείς αυτής της νέας εργασίας) ανέλυσε την ηλικία και τη χημεία των ορυκτών από θραύσματα της πέτρας του Βωμού. Βρήκαν μια αξιοσημείωτη ομοιότητα με τον Παλιό Κόκκινο Ψαμμίτη της λεκάνης Orcadian στη βορειοανατολική Σκωτία.
Η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα «με 95% ακρίβεια» ότι η πέτρα προήλθε από αυτήν την περιοχή – η οποία περιλαμβάνει τμήματα του Inverness, Thurso, Orkney και μέρη του Shetland – αν και έκτοτε απέκλεισαν το Orkney ως τοποθεσία .
Σε αυτή τη νέα μελέτη, η ομάδα λέει ότι τη πέτρα του βωμού έφερε ένας νεολιθικός λαός της βόρειας Σκωτίας ως συνεισφορά ή δώρο στους Νότιους κατοίκους.
«[Αυτό ήταν] ίσως για να εδραιώσει μια συμμαχία ή να συμμετάσχει στην εξαιρετική συνεργασία λαών που βρισκόντουσαν σε μεγάλες αποστάσεις», λένε οι συγγραφείς.
Ομοίως, οι μπλε πέτρες θα μπορούσαν να είχαν μεταφερθεί από ανθρώπους από τους λόφους Preseli της νοτιοδυτικής Ουαλίας ως δική τους συμβολή – απεικονίζοντας «μια πολιτική ενοποίηση ή μια ιερή ειρήνη».
Αυτή η μελέτη προσδιορίζει τώρα την κατασκευή του Stonehenge «ως ένα μνημείο ενοποίησης σε όλο το νησί, που ενσωματώνεται εν μέρει μέσω της μακρινής και διαφορετικής προέλευσης των λίθων του».
«Οι ασυνήθιστα έντονες ομοιότητες στη διάταξη των δαπέδων των σπιτιών μεταξύ των σπιτιών της Ύστερης Νεολιθικής στο Orkney και του οικισμού Durrington Walls κοντά στο Stonehenge παρέχουν επίσης στοιχεία για στενές συνδέσεις μεταξύ του Salisbury Plain και της βόρειας Σκωτίας», λέει η ομάδα.
Η νέα έρευνα έρχεται μια μέρα πριν από το χειμερινό ηλιοστάσιο – τη συντομότερη ημέρα του χρόνου όπου χιλιάδες άνθρωποι συρρέουν στο Στόουνχεντζ.
Κατά τη διάρκεια του χειμερινού ηλιοστασίου, ο ήλιος που δύει βυθίζεται κάτω από τον ορίζοντα πάνω από τη μέση της Πέτρας του Βωμού και ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες όρθιες πέτρες (η μία από τις οποίες είναι τώρα πεσμένη).
Για χιλιάδες χρόνια, πιστεύεται ότι οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν στο Στόουνχεντζ τόσο στο καλοκαιρινό όσο και στο χειμερινό ηλιοστάσιο για να διεξάγουν τελετουργίες και τελετές που σχετίζονται με τις μεταβαλλόμενες εποχές, τον ήλιο και τον ουρανό.
Σε μεγάλο βαθμό, επειδή είναι 5.000 ετών, η προέλευση του Στόουνχεντζ, συμπεριλαμβανομένου του γιατί και του τρόπου κατασκευής του, εξακολουθούν να αποτελούν πηγή μεγάλων συζητήσεων.
Ο καθηγητής Timothy Darvill, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ που πέθανε φέτος, είχε πει ότι το Στόουνχεντζ χρησίμευε ως αρχαίο ηλιακό ημερολόγιο, βοηθώντας τους ανθρώπους να παρακολουθούν τις ημέρες του χρόνου.
Ο Βρετανός ερευνητής είχε πει ότι τα sarsens αντιπροσώπευαν το καθένα μια μέρα σε ένα μήνα, καθιστώντας ολόκληρη την τοποθεσία μια τεράστια συσκευή μέτρησης του χρόνου.
Άλλες θεωρίες αναφέρουν ότι ήταν ένα κέντρο θεραπείας, ένας ναός, ένα μέρος όπου λατρεύονταν οι πρόγονοί του ή ακόμη και ένα νεκροταφείο. Φυσικά δεν έχουν λείψει οι θεωρίες περί εξωγήινης προέλευσης.