Με ταχείς ρυθμούς τρέχουν οι διαδικασίες για την πλήρη ενεργοποίηση του Θόλου στο Αιγαίο, που θα θωρακίσει τον εναέριο και τον θαλάσσιο χώρο ενώ ταυτόχρονα γίνονται πυρετώδεις προετοιμασίες για την δημιουργία και του πυραυλικού Θόλου, που θα δημιουργήσει νησιά – φρούρια σε όλο το Αιγαίο.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Ο Νίκος Δένδιας ανέφερε ότι τον Φεβρουάριο θα είναι έτοιμη η νέα διοικητική δομή που θα διαχειρίζεται τους δύο θόλους, η οποία θα είναι κοινή για όλες τις Ένοπλες Δυνάμεις, προωθώντας το δόγμα της διακλαδικότητας.
Παράλληλα, η υποβολή των σχετικών προσφορών των εταιρειών αναμένεται μέχρι το καλοκαίρι οπότε και θα τρέξουν οι σχετικές διαδικασίες. Αναμένονται προσφορές από Ηνωμένο Βασίλειο (Μεγάλη Βρετανία), ΗΠΑ, Ισραήλ και Γαλλία. Οι θόλοι εκτιμάται ότι θα είναι λειτουργικοί από το καλοκαίρι του 2026.
Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο σύστημα θωράκισης του εναέριου και θαλάσσιου χώρου ενώ ταυτόχρονα θα απεμπλέξει από την προστασία των νησιών καράβια του Πολεμικού Ναυτικού.
Αιχμή του δόρατος είναι το σύστημα «Κένταυρος», που ήδη χρησιμοποιείται από το Πολεμικό Ναυτικό. Χάρη σε αυτό το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου η φρεγάτα «ΨΑΡΑ», στην οποία εγκαταστάθηκε αρχικά (και εν συνεχεία στη φρεγάτα «ΣΠΕΤΣΑΙ»), αντιμετώπισε επιτυχώς στην Ερυθρά Θάλασσα τις επιθέσεις των Χούθι με drones, προχωρώντας ακόμη και σε κατάρριψή τους. Ο «Κένταυρος» έχει αναπτυχθεί και κατασκευαστεί από την ΕΑΒ και, μάλιστα, όπως πρώτη αποκάλυψε η «R», έχει δοκιμαστεί σε ανύποπτο χρόνο στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο, ανιχνεύοντας πτήσεις τουρκικών drones.
Στα σχέδια του υπουργείου Εθνικής Άμυνας προβλέπεται, σε πρώτη φάση, η εγκατάσταση του συστήματος «Κένταυρος» σε όλες τις φρεγάτες κλάσης ΜΕΚΟ, ενώ υπάρχει ήδη σχεδιασμός και για πιο εκτεταμένη έκδοσή του, με την εγκατάστασή του σε νησιά. Ήδη έχουν δεσμευτεί 166 εκατ. ευρώ για ερευνητικά προγράμματα του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), το οποίο αναπτύσσει και anti-drone τεχνολογία.
Σαφώς και η Ελλάδα δεν εφηύρε μόνη της την τεχνολογία από το μηδέν, αλλά ζήτησε και έλαβε πολύτιμη βοήθεια από το Ισραήλ, το οποίο έχει πολύ μεγάλη εμπειρία επί του πεδίου. Οι Ισραηλινοί έχουν ήδη παραχωρήσει συστήματα και τεχνογνωσία, τα οποία δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά το «θερμό» 2022, όταν οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών στο Αιγαίο ξεπέρασαν κάθε ιστορικό προηγούμενο. Το σχέδιο ανάπτυξης του σιδερένιου θόλου περιλαμβάνει την πλήρη εκμετάλλευση της πολυνησίας του Αιγαίου, δημιουργώντας ένα πυκνό δίκτυο παρακολούθησης ή ακόμα και εξουδετέρωσης εναέριων και θαλάσσιων απειλών, αλλά και ανταπόδοσης χτυπημάτων με βαθιά πλήγματα στο έδαφος του αντιπάλου.
Το ζητούμενο για τις Ένοπλες Δυνάμεις, βάσει της νέας φιλοσοφίας επί της οποίας αναπτύσσεται και ο θόλος, είναι να απεμπλακούν από επιχειρήσεις προστασίας νήσων οι μεγάλες μονάδες επιφάνειας και τα υποβρύχια του Πολεμικού Ναυτικού, επικεντρώνοντας στην ανοιχτή θάλασσα της Μεσογείου, όπου φαίνεται να είναι το επόμενο μεγάλο ενδιαφέρον της πολιτικής που ακολουθεί η Αθήνα.
Ο θόλος θα αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα. Μάλιστα, όπως έχει υποστηρίξει ο ίδιος ο Ν. Δένδιας, ο ελληνικός θόλος θα είναι το πιο εξελιγμένο σύστημα αεράμυνας στον κόσμο, επισημαίνοντας ότι «τέσσερα επίπεδα anti-drone δεν υπάρχουν σε πολλές χώρες στον κόσμο». Ο θόλος, που βρίσκεται σε σταδιακή υλοποίηση, έχει σχεδιαστεί να αντιμετωπίζει διαφορετικής φύσεως απειλές. Τα τρία πρώτα επίπεδα από τα τέσσερα θα αφορούν την «ασπίδα» κατά των drones και τα συστήματα αντιμετώπισης των πυραυλικών και των αεροπορικών επιθέσεων. Ετσι, ο ελληνικός θόλος θα χαρακτηρίζεται από anti-drone, anti-aircraft και αντι-missile τεχνολογίες. Παράλληλα, όμως, προωθείται και η δημιουργία ενός πυκνού δικτύου πυραυλικών συστοιχιών, το οποίο θα λειτουργεί ως πρώτη γραμμή άμυνας στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, καθιστώντας τα απόρθητα φρούρια.
Ο σχεδιασμός αφορά και την αξιοποίηση των υπαρχόντων αμυντικών συστημάτων, όπως τα αντιαεροπορικά Patriot, S-300, TOR-M1, Hawks κ.ά. Ωστόσο, οι υποδομές και τα συστήματα που έχει ήδη η Ελλάδα θα αποτελούν μόνο το 25% του νέου συστήματος αεράμυνάς της. Συνεπώς, πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό και καινοτόμο μοντέλο, βάσει όσων έχουν γίνει γνωστά.
Σε ότι αφορά τον πυραυλικό θόλο, αιχμή του δόρατος είναι τα αυτομεταφερόμενα πυραυλικά συστήματα RM-70 και MLRS ενώ σχεδιάζεται η ανάπτυξη ενός πυκνού δικτύου επάκτιων πυροβολαρχιών με Exocet.
Βεβαίως, τα υπάρχοντα αντιαεροπορικά συστήματα έχουν σημαντικό ρόλο, όμως, έχει προβλεφθεί και η ανάπτυξη ακόμη περισσότερων αντιαεροπορικών συστοιχιών που θα μπορούν να αντιμετωπίζουν κάθε απειλή, προχωρώντας σε εντοπισμό και κατάρριψη μαχητικών αεροσκαφών, πριν αυτά βρεθούν εντός εμβέλειας πλήγματος.