Κάθε χρόνο από το 2019 – τότε που ο αέρας του Μετσόβου καθάριζε τις σκέψεις του Κυριάκου Μητσοτάκη για την Προεδρία της Δημοκρατίας – οποιαδήποτε πρωθυπουργική εξόρμηση σε μεγάλο υψόμετρο πυροδοτεί σεναριολογία για πολιτικές αποφάσεις του.
Αυτό το Σαββατοκύριακο ήταν προγραμματισμένο να το περάσει στα βόρεια του αρκτικού κύκλου, κατόπιν πρόσκλησης του φινλανδού πρωθυπουργού Πέτερι Ορπο για μία άτυπη σύνοδο Βορρά – Νότου.
Μόνο που οι κρίσιμες αποφάσεις, εκείνες που θα επιδράσουν καθοριστικά στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό εντός του 2025, δεν θα ληφθούν στη Λαπωνία, αλλά στα Λευκά Ορη.
Ο Μητσοτάκης προτίθεται να κατεβάσει τον διακόπτη στο ενδιάμεσο Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, αξιοποιώντας για ανασκόπηση και προγραμματισμό την εορταστική απομόνωσή του στα Χανιά – «στην Κρήτη», όπως έλεγε πονηρά προ ημερών, «που συνδυάζει και βουνό και θάλασσα».
Με την ολοκλήρωση ενός δύσκολου εξαμήνου για τις κυβερνητικές επιδόσεις και για τη νεοδημοκρατική συνοχή, ο Μητσοτάκης ανοίγει το μπλοκάκι του αφενός για ανασκόπηση, αφετέρου για να δρομολογήσει στρατηγικές και χρονοδιαγράμματα. Κοιτάζοντας τα Λευκά Ορη ή κατόπιν ανάβασης προς κάποια κορυφή, όπως έχει κάνει στο παρελθόν, θα ανοίξει πέντε σημαντικά πολιτικά κεφάλαια.
Η Ηρώδου Αττικού
Τέτοιες μέρες του Ιανουαρίου είτε θα έχουν γίνει τα «αποκαλυπτήρια» για την προεδρική εκλογή είτε θα είναι θέμα λίγων 24ώρων να γίνουν.
Η επίσημη συζήτηση άρα απέχει το πολύ έναν μήνα. Η Ηρώδου Αττικού, δηλαδή η επιλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, είναι το πρώτο ορόσημο του 2025, που κουβαλάει και ουσία και πολιτικούς συμβολισμούς.
Υστερα από μία περίοδο εμφανούς στροφής του Μητσοτάκη προς τα δεξιά – είτε για να απευθυνθεί σε ακροατήρια που παραδοσιακά ενδιαφέρουν την παράταξη είτε για να ηρεμήσει το εσωκομματικό κλίμα – πιθανόν έρχεται ένα κεντρώο σινιάλο.
Πρόσωπα του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος προεξοφλούν ότι ο ίδιος θα εξαντλήσει τα περιθώρια για επιλογή ευρείας αποδοχής – να έχει και τις ψήφους της Κεντροαριστεράς, κοινώς -, αποκλείοντας μια στενά κομματική πρόταση.
Επειτα από μια έντονη εσωκομματικά περίοδο, στην οποία καταγράφηκε γαλάζιο μέτωπο υπέρ μιας παραταξιακής υποψηφιότητας και κατά της ανανέωσης της θητείας της Προέδρου και μετά τη διαδικασία του προϋπολογισμού, από την οποία οι γαλάζιοι συμφωνούν ότι η κυβέρνηση έδειξε την «πολιτική υπεροχή» της και ότι ο Μητσοτάκης διεύρυνε τα περιθώρια χειρισμού του θέματος, δυνάμωσαν οι φωνές που εκτιμούν ότι η νυν Πρόεδρος Κατερίνα Σακελλαροπούλου δεν είναι εκτός πρωθυπουργικού κάδρου.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι ο Μητσοτάκης θα προσπαθήσει να συνδυάσει δύο πράγματα μέσα από το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα: να αφήσει αποτύπωμα, πατώντας στα χαρακτηριστικά – συμβολισμούς του προσώπου και να «κερδίσει» τη γαλάζια ομάδα πιέζοντας ταυτόχρονα την αντίπαλη παράταξη, το ΠΑΣΟΚ.
Μέχρι την ανακοίνωση, η ονοματολογία καλά κρατεί: Κώστας Τασούλας, Γιάννης Στουρνάρας, Λουκάς Παπαδήμος, Ευάγγελος Βενιζέλος, Μαρία Δαμανάκη κ.λπ.
Η γαλάζια «μηχανή»
Το κρας τεστ της προεδρικής εκλογής συνδέεται από τους περισσότερους εντός ΝΔ με «πειράγματα» στη γαλάζια «μηχανή» – τα οποία άλλωστε τα προεξοφλούν στοιχηματίζοντας στον Μάρτιο ή στον Απρίλιο.
Ενημερωμένες πηγές λένε ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και το κόμμα είναι υπό την αξιολόγηση του Μητσοτάκη για πιθανές αλλαγές, όμως ο ανασχηματισμός δεν θα πρέπει να θεωρείται προ των πυλών. Εκτιμάται ως πιθανότερο ότι αυτό το χαρτί θα βγει στο τραπέζι το καλοκαίρι, όταν η κυβέρνηση θα φτάνει στα μισά της δεύτερης τετραετίας της.
Ο Πρωθυπουργός δεν είναι σε κάθε περίπτωση οπαδός των συχνών ή σαρωτικών παρεμβάσεων στο κυβερνητικό σχήμα και προτιμά «διορθώσεις».
Ομως οι ισορροπίες ή οι ανισορροπίες που θα προκύψουν μετά την ψηφοφορία για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας αναμένεται να επηρεάσουν τις αποφάσεις για ανακατατάξεις προσώπων. Κι αν η κομματική τόνωση ήταν ένα χαρακτηριστικό της κινητικότητας του Μητσοτάκη τους τελευταίους μήνες, ταυτόχρονα ο ίδιος θέλει να δείχνει ότι δεν εγκαταλείπει, αντίθετα θεωρεί δικαιωμένη, τη στρατηγική των ανοιγμάτων: χαρακτηριστική η αποστροφή – μετά τη διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά και αφότου μετρήθηκε ο αντίκτυπός της – ότι «προφανώς και άλλαξε η ΝΔ».
Και σε αυτό το κεφάλαιο, κινείται παρασκηνιακά η σεναριολογία: για κομβικές αλλαγές εντός Μαξίμου (όπως θα ήταν μια επιστροφή του Γιώργου Γεραπετρίτη, κάτι που έχει ακουστεί στο παρελθόν ή μια αξιοποίηση του Ακη Σκέρτσου σε άλλο πόστο) και για αποχωρήσεις – αναβαθμίσεις στην Πειραιώς.
Ο «σοβαροφανής» αντίπαλος
Για πολύ καιρό και ιδίως προεκλογικά – πριν από την εθνική αναμέτρηση του 2023 και πριν από την ευρωκάλπη του 2024 – ο Μητσοτάκης και η κυβέρνηση κινούνταν απέναντι στην αντιπολίτευση αποκλειστικά με στρατηγική αυτοδυναμίας, με αφήγημα σταθερότητας (αυτό επανέρχεται στο φόντο των διεθνών αναταράξεων, παρότι δεν έπεισε ως διακύβευμα στην ευρωκάλπη) και κυρίως με ταύτιση ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ.
Η «διόρθωση» στο τελευταίο έγινε και ο χαρακτηρισμός «πράσινος ΣΥΡΙΖΑ» που απέδιδαν με κάθε ευκαιρία οι γαλάζιοι στο ΠΑΣΟΚ, ξεθώριασε γρήγορα.
Και αυτό γιατί στη σκέψη του Μητσοτάκη παραμένει η πρόκληση για τη ΝΔ και για τους κυβερνώντες να δείχνουν «γειωμένοι», χωρίς σημάδια αλαζονείας, εξού και η τακτική του Πρωθυπουργού απέναντι στη Χαριλάου Τρικούπη και προς τη δεξαμενή των αναποφάσιστων είναι υπό διαρκή αξιολόγηση.
Προσώρας οι γαλάζιοι βάζουν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο στόχαστρο ως «σοβαροφανή» αντίπαλο. «Διαπιστώνουμε ότι συχνά κάνει ατεκμηρίωτες και ακοστολόγητες προτάσεις» έλεγε προ ημερών ο Μητσοτάκης, αλλά και δεν απέρριπτε το ενδεχόμενο να υιοθετήσει «μια καλή πρόταση».
Αυτό μαρτυρά ότι το παιχνίδι της συναίνεσης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ αναμένεται απαιτητικό και για τους δύο.
Οι 150 και οι 180 ψήφοι
Στο δεύτερο μισό του 2025 και «συντεταγμένα» όπως λέει στους συνεργάτες του θέλει ο Μητσοτάκης να ανοίξει τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση.
Δεν έχει ανοίξει ακόμα χαρτιά για το πλήρες περιεχόμενό της – δηλαδή αποφεύγονται οι τοποθετήσεις για συγκεκριμένες διατάξεις, με εξαίρεση το άρθρο 16 που θα είναι εντός και τα ζητήματα που διέπουν τις σχέσεις κράτους και Εκκλησίας που είναι εκτός -, όμως επιμένει σε δύο, ενόσω εξελίσσεται η προετοιμασία: πρώτον ότι θα επιδιώξει ευρύτερες συναινέσεις, δεύτερον ότι θα επιχειρήσει τολμηρά βήματα.
«Προσέρχομαι με συναινετική διάθεση, πόσα άρθρα θα έχουν ψηφιστεί με 150 και πόσα με 180 ψήφους θα το δούμε», λέει. Αν και το χρονοδιάγραμμα δείχνει μετά τα μέσα του 2025, συζητήσεις τρέχουν με χαρακτηριστικό το παρασκηνιακό ντιμπέιτ για το αν πρέπει να τεθεί θέμα κατάργησης των εξεταστικών επιτροπών της Βουλής.
Ο Μητσοτάκης θα προσπαθήσει να αφήσει αποτύπωμα ενόψει των επόμενων εκλογών, με την αναθεώρηση να λειτουργεί ως βασικός δείκτης συσχέτισης και προθέσεων των πολιτικών δυνάμεων. Ο κυβερνητικός σχεδιασμός περιλαμβάνει σαρωτικές κινήσεις (το 2018 η ΝΔ είχε προτείνει αλλαγές σε 57 άρθρα): από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, μέχρι τη διάρθρωση της εξουσίας, τη λειτουργία του κράτους, το περιβάλλον, τα δημοσιονομικά.
Οι γεωπολιτικές προκλήσεις
Το τέλος του 2024 βρίσκει την Ελλάδα και τη διπλωματία της αλλά και την Ευρώπη μπροστά σε τεράστιες γεωπολιτικές αναταράξεις και εξελίξεις: από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, την κρίση στη Μέση Ανατολή και τα γεγονότα στη Συρία έως την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.
Ο Μητσοτάκης κρατά ψηλά στην ατζέντα τα θέματα άμυνας, της εθνικής και της ευρωπαϊκής (με ορίζοντα την έκτακτη σύνοδο στις Βρυξέλλες στις 3 Φεβρουαρίου), ενόσω το Προσφυγικό αρχίζει να ανησυχεί έντονα μεγάλο μέρος της γαλάζιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας.
Εκεί στόχος είναι με αποτελεσματικές αποφάσεις να μην θολώσει το γαλάζιο διαχειριστικό αφήγημα. Στο πρώτο μισό του 2025 επίσης ακολουθούν σημαντικά ορόσημα όσον αφορά στην ελληνοτουρκική προσέγγιση και το Κυπριακό – και εκεί η πρόκληση είναι να μη δοθεί αίσθηση κόπωσης του διαλόγου ή εξάντλησής του.