Το κινηματογραφικό 2024 ετοιμάζεται να κλείσει τον κύκλο του έχοντας παρουσιάσει περίπου 400 (!) ταινίες στις αίθουσες – μαζί με τις επανεκδόσεις. Nούμερο υπερβολικό, περισσότερο δε όταν όλοι μιλούν για… κρίση στο σινεμά.
Ομως η ιστορία αυτή είναι παλιά, επαναλαμβάνεται δεκαετίες ολόκληρες και δεν έχει πια νόημα να τη σχολιάσει κανείς αφού, πολύ απλά, αντί να βρουν μια οδό για καλή συνεργασία, οι διανομείς προτιμούν να αλληλοτρώγονται με ανταγωνισμούς που συχνά επιφέρουν στις ταινίες τους την καταστροφή.
Οπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος «ΤΑ ΝΕΑ» με το ανά χείρας κείμενο παρουσιάζουν τις δέκα από τις καλύτερες της χρονιάς που σε λίγο θα μας αποχαιρετήσει. Παρατίθενται με σειρά πρώτης προβολής στις αίθουσες, από την 1η Ιανουαρίου ως το τέλος της χρονιάς και εξαιρούνται οι επανεκδόσεις που και φέτος ήταν πολλές. Μόνο μία παλιά ταινία υπάρχει στη λίστα, το ντοκιμαντέρ «Stop making sense», και αυτό διότι αν και παραγωγή του 1984, προβλήθηκε για πρώτη φορά εμπορικά σε ελληνικές αίθουσες το 2024.
Πρώτη προβολή: 1 Ιανουαρίου
Εχοντας στη διάθεσή του την Εμα Στόουν, τον Μαρκ Ράφαλο και τον Γουίλεμ Νταφόε σε μεγάλη φόρμα, ο Γιώργος Λάνθιμος έφτιαξε μια πολύ παράξενη και γοητευτική ταινία εποχής στην οποία ο μύθος του τέρατος του Φρανκενστάιν συνδυάζεται, «συγχωνεύεαι» «λοξά» με μοντέρνες, ευφάνταστες ιδέες για τη δημιουργία ενός εντελώς ασυνήθιστου συνόλου που μιλάει για τη σύγχρονη «αναγέννηση» της γυναίκας. Κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας και προτάθηκε για 11 Οσκαρ κερδίζοντας τέσσερα – ανάμεσά τους το Α γυναικείου ρόλου (Στόουν).
Πρώτη προβολή: 22 Φεβρουαρίου
Η γεμάτη τρυφερότητα σκηνοθεσία του Γερμανού Βιμ Βέντερς, η μαγνητική ερμηνεία του Ιάπωνα Κότζι Γιακούσο και η ποικιλομορφία των πτυχών της ιστορίας μετατρέπουν αυτή την καταγραφή της καθημερινότητας ενός εργαζομένου σε εταιρεία καθαρισμού τουαλετών του Τόκιο σε μια μοναδική κινηματογραφική εμπειρία. Το προσεκτικά επιλεγμένο ρόστερ τραγουδιών (ανάμεσά τους το «Perfect day» του Λου Ριντ που παραπέμπει στον ξένο τίτλο της ταινίας) βοηθά ακόμα περισσότερο τoν Bέντερς να απογειώσει τη σχέση αυτού του ανθρώπου με τη ζωή και να νιώσουμε υπέροχα.
Πρώτη προβολή: 4 Απριλίου
Απλότητα και λιτότητα στην κινηματογράφηση είναι το μεγάλο χάρισμα αυτής της μουσικής ταινίας του Τζόναθαν Ντέμι που χωρίς «σάλτσες» και χωρίς κόλπα κινηματογράφησε τη συναυλία του τίτλου που ο Ντέιβιντ Μπερν πρώτος έδωσε μαζί με το συγκρότημά του, Talking Heads, τον Δεκέμβριο του 1983, στο Pantages Theater του Χόλιγουντ. Οι κάμερες του Ντέμι εστιάζουν στον σταρ και ψυχή της παράστασης, κανέναν άλλο από τον ίδιο τον Μπερν που από την πλευρά του, με έναν ιδιοφυώς μίνιμαλ τρόπο, κατακτά τη σκηνή.
Πρώτη προβολή: 13 Ιουνίου
Γυρισμένο ασπρόμαυρο με ατμόσφαιρα παλιάς ταινίας του Τζιμ Τζάρμους, αυτό το cool φιλμ μάς προσκαλεί στον ψυχικό κόσμο μιας νεαρής Αφγανής (Αναλίτα Γουάλι Ζουάντα), η οποία στο Φρίμοντ της Καλιφόρνιας, εκεί όπου συμπατριώτες της έχουν δημιουργήσει τη δική τους κοινότητα, αναζητεί χαλαρά ένα κομμάτι του αμερικανικού ονείρου. Τέταρτη μεγάλου μήκους δημιουργία του γεννημένου στο Αφγανιστάν και μετανάστη στην Αγγλία Μπαμπάκ Τζαλαλί, ο οποίος μοιάζει να απολαμβάνει το πείσμα, τον αντικομφορμισμό και το χιούμορ της ηρωίδας του. Κι εμείς το ίδιο.
Μπανέλ και Αντάμα (Banel & Adama, Σενεγάλη / Γαλλία / Κατάρ / Μάλι, 2023)
Πρώτη προβολή: 26 Σεπτεμβρίου
Τοποθετημένη σε έναν «μη χρόνο» παραμυθιού, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Ραμάτα Τουλάγιε-Σι εστιάζει σε μια όμορφη γυναίκα (Κάντι Μάνε) που μοιάζει με ξένο σώμα στο μίζερο χωριό της από το οποίο, κάποτε, ελπίζει να ξεφύγει. Αυτή η μικρή ταινία από τη Σενεγάλη αποτελεί θαυμάσια κινηματογραφική πρόταση με υψηλής αισθητικής κινηματογράφηση, πρωτότυπο χειρισμό θέματος, κάδρα που σφραγίζονται στη μνήμη, έξοχο styling και μια σύνθεση χρωμάτων και τοπίων. Δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το σινεμά οποιασδήποτε ευρωπαϊκής χώρας.
(C’è ancora domani, Ιταλία, 2023)
Πρώτη προβολή: 11 Ιουλίου
Ενδοοικογενειακή βία και πατριαρχική καταπίεση, με τη γυναίκα να κουβαλάει στην πλάτη της όλες τις ευθύνες, όχι απλώς να μην ακούει ποτέ ευχαριστώ αλλά να «τρώει» ξύλο ακόμα και επειδή… τόλμησε να σκοντάψει και να πέσει. Ευχάριστη έκπληξη η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας της ιταλίδας ηθοποιού Πάολα Κορτελέσι, η οποία πρωταγωνιστεί στον ρόλο της Ντέλια, μιας καταπιεσμένης γυναίκας που προσπαθεί θα σηκώσει ανάστημα στην Ιταλία της εκπνοής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ η χώρα προσπαθεί να ορθοποδήσει.
Πρώτη προβολή: 19 Σεπτεμβρίου
Σε ένα από τα γοητευτικότερα νεονουάρ που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, ο γερμανός σκηνοθέτης Τόμας Αρσλαν, χωρίς πολλά λόγια αλλά με πολύ δυνατές εικόνες, δημιούργησε μια θαυμάσια ταινία χαρακτήρων στην οποία η ληστεία που αναφέρεται στον τίτλο της ταινίας δεν είναι παρά η αφορμή. Και ψυχή της είναι ο βασικός χαρακτήρας, ένας κακοποιός με ηθικούς κώδικες τον οποίο ο Μίσελ Ματίσεβιτς ερμηνεύει εξαίσια – θυμίζοντας κράμα από Ρόμπερτ Ντε Νίρο στην «Ενταση» και Αλέν Ντελόν στον «Δολοφόνο με το αγγελικό πρόσωπο».
(Small Things Like These, Ιρλανδία / ΗΠΑ / Βέλγιο, 2024)
Πρώτη προβολή: 21 Νοεμβρίου
Εχοντας οδηγό το διάσημο, ομότιτλο διήγημα της Ιρλανδής Κλερ Κίγκαν, ο Τιμ Μίλαντς σκηνοθέτησε με αυστηρότητα τις καταστάσεις μιας ταινίας που ενώ δεν έχει ούτε μια σκηνή σωματικής βίας, μοιάζει με βασανιστική κατάδυση στον Αδη. Τοποθετημένη στην Ιρλανδία της δεκαετίας του 1980, η ιστορία παρακολουθεί έναν καρβουνιάρη, πατέρα πέντε κοριτσιών, που θα βρεθεί αντιμέτωπος με το σκότος του καθολικισμού. Ο καταπληκτικός Κίλιαν Μέρφι ερμηνεύει στην εντέλεια έναν άνθρωπο που βράζει αλλά ποτέ δεν εκφράζεται με λέξεις παρά μόνο με πράξεις.
(The room next door, ΗΠΑ / Ισπανία, 2024)
Πρώτη προβολή: 14 Νοεμβρίου
Δύο θαυμάσιες ηθοποιοί, η Τίλντα Σουίντον και η Τζούλιαν Μουρ, βοηθούν τον ισπανό σκηνοθέτη Πέδρο Αλμοδόβαρ να καταθέσει μια δημιουργία με ξεκάθαρο «πολιτικοκοινωνικό μήνυμα» υπέρ της ευθανασίας. Παρότι ο Π. Αλμοδόβαρ δεν είναι ακριβώς ο σκηνοθέτης που μας έχει συνηθίσει με «ταινίες μηνυμάτων», δεν παύει να είναι ένας καλλιτέχνης που έχει πια μεγαλώσει, επομένως βρίσκεται πλέον στη θέση του δημιουργού που κοιτάζει τη ζωή και την τέχνη με διαφορετικό μάτι. Χωρίς ποτέ να χάνει το μαγικό του «άγγιγμα» στην αφήγηση.
Πρώτη προβολή: 31 Οκτωβρίου
Με φόντο την Κίνα του 2008, όταν στον πυρετό της προετοιμασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το κράτος αποφάσισε την «επιχείρηση απομάκρυνσης αδέσποτων σκυλιών», δύο αδέσποτα πλάσματα, το ένα άνθρωπος (Εντι Πενγκ), το άλλο σκύλος, θα γίνουν ένα. Ποίηση μέσα από την καθημερινότητα, φαινομενικά ασήμαντα πλάνα αποκτούν διαστάσεις μεγαλείου, σιωπές «μιλούν» καλύτερα από τα λόγια. Ο Γκουάν Χου έδωσε ό,τι σημαντικότερο αλλά και πιο αισιόδοξο έχουμε δει τα τελευταία χρόνια πάνω στη σχέση ανθρώπου – σκύλου (ή και γενικότερα ζώου).