Φέτος το εορταστικό τριήμερο των Χριστουγέννων, από την παραμονή μέχρι τη Δεύτερη Μέρα, ήταν πολύ διαφορετικό για το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η περιοχή συγκέντρωσε και πάλι πολύ κόσμο είτε για ψώνια στην αγορά, είτε για βόλτα, είτε για υπαίθριο γλέντι, αλλά παρά το ότι ειδικά κάποιες ώρες δημιουργήθηκε το αδιαχώρητο στα μαγαζιά και στα πεζοδρόμια, δεν υπήρξε το σύνηθες κυκλοφοριακό κομφούζιο. Ούτε οι δρόμοι μποτιλιαρίστηκαν, ούτε τα αυτοκίνητα επέβαλαν την παρουσία τους, όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια όταν ο κάθε οδηγός αξιοποιούσε αυτές τις γιορταστικές ημέρες για να παρκάρει όπου τον βόλευε.
Είναι προφανές ότι αφενός το μετρό, που μετέφερε προς και από το κέντρο της Θεσσαλονίκης πολλές χιλιάδες ανθρώπους, και αφετέρου η τροχαία που δεν έλειψε καθόλου αυτό το τριήμερο από τους δρόμους του κέντρου, επέβαλαν τους δικούς τους νόμους. Οι άνθρωποι μετακινήθηκαν μαζικά και με ασφάλεια με τους συρμούς, ενώ τα πολύ λιγότερα αυτοκίνητα βρήκαν σημεία στάθμευσης που ούτε εμπόδιζαν την κυκλοφορία, ούτε ασχήμυναν την αγορά. Η εικόνα ήταν μιας τακτοποιημένης ευρωπαϊκής πόλης, στην οποία ο σεβασμός του δημόσιου χώρου είναι δεδομένος, ενώ αναδεικνύεται και η προσπάθεια τόσο του δήμου, όσο και του εμπορικού κόσμου να δημιουργήσει εορταστική ατμόσφαιρα. Χωρίς αμφιβολία πρόκειται για βήματα προόδου στο δημοφιλέστερο σημείο της πόλης, που συγχρόνως είναι και το πιο διαφημισμένο και ελκυστικό για τους επισκέπτες. Επιπροσθέτως, η παρουσία της Ελληνικής Αστυνομίας -πέραν της Τροχαίας- σε κομβικά σημεία του κέντρου, όπως είναι ο άξονας της Αριστοτέλους, ενισχύει το αίσθημα ασφαλείας έναντι των μικροκλοπών, που ανθούν τις γιορτές, όπου υπάρχει πολυκοσμία και συνωστισμός.
Την ίδια ώρα η εικόνα είναι τελείως διαφορετική στην υπόλοιπη Θεσσαλονίκη, την πόλη που εκτείνεται πέριξ των ορίων του κέντρου. Από τα ανατολικά και τα δυτικά, μέχρι τα βορειότερα σημεία του πολεοδομικού συγκροτήματος η αναρχία στην κίνηση και η ταλαιπωρία των οδηγών ήταν μεγάλη, ενώ τα διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα και τα μηχανάκια που παρκάρουν και στενεύουν τα πεζοδρόμια αποτελούν τον κανόνα. Μια κατάσταση που θα ήταν ακόμη χειρότερη, εάν πολλοί Θεσσαλονικείς δεν εξορμούσαν εκτός πόλης με τα αυτοκίνητά τους. Η αδυναμία εξυπηρέτησης από τα μέσα μαζικής μεταφοράς -ο ΟΑΣΘ παραμένει στα όρια της αναξιοπιστίας- και η παντελής έλλειψη αστυνόμευσης είχε ως αποτέλεσμα το κομφούζιο να είναι σταθερό μοτίβο παντού. Ως γνωστόν στη Θεσσαλονίκη συνολικά υπάρχουν και κυκλοφορούν πολύ περισσότερα αυτοκίνητα απ’ όσα σηκώνουν οι λίγοι και στενοί δρόμοι της, που επιπλέον χρησιμοποιούνται ως πάρκινγκ, με αποτέλεσμα η κατάσταση σε πολλές περιοχές να γίνεται ακόμη πιο δύσκολη.
Είναι μια συνθήκη που δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί στον αυτόματο πιλότο, όσο κι αν όσοι την υφίστανται δυσανασχετούν. Από ένα σημείο και πέρα πρόκειται για κατάσταση που θεωρείται δεδομένη, ενώ δεν είναι. Όπως αποδείχθηκε με τις εξελίξεις στο κέντρο υπάρχουν τρόποι να ζοριστεί το σύστημα και η εικόνα να βελτιωθεί. Και αν το μετρό δεν μπορεί να φτάσει με τη μία σε κάθε γωνιά και περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος η τροχαία μπορεί. Κι αν δεν μπορεί σήμερα, οφείλει να το επιτύχει σύντομα, ενδεχομένως με ενίσχυση της δύναμής της. Πάντως όχι με αδράνεια, μοιρολατρία και αποκλειστική στοχοπροσήλωση στο κέντρο.
Εάν η αναβαθμισμένη εικόνα και λειτουργία του κέντρου της Θεσσαλονίκης διατηρηθεί και οι ιθύνοντες φροντίσουν να παγιωθεί, τότε πέρα από την υπεραξία που αποκτά η πόλη θα εμπεδωθεί στους κατοίκους και στους επισκέπτες ένα αίσθημα πολιτισμού της καθημερινότητας, που στη χώρα μας κατά βάσιν απουσιάζει -ειδικά στη Θεσσαλονίκη εντελώς. Αντίστοιχα εάν το μπάχαλο στην περιφέρεια του πολεοδομικού συγκροτήματος συνεχιστεί και δεν γίνουν προσπάθειες να βελτιωθεί η κατάσταση τότε η απαξία των περιοχών αυτών είναι δεδομένη. Η διαφορά επιπέδου ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια μιας πόλης δεν είναι κάτι καινούριο ή σπάνιο. Ούτε αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Μόνο που στην ανεπτυγμένη Ευρώπη -θέλουμε δε θέλουμε αυτή η περιοχή (πρέπει να) είναι το μέτρο σύγκρισης- η απόσταση δεν είναι τόσο χαώδης. Άσε που στη Θεσσαλονίκη το κέντρο είναι περιοχή μικτής χρήσης, δηλαδή πέρα από την εμπορική δραστηριότητα υπάρχουν πολλοί μόνιμοι κάτοικοι, οπότε η ανάγκη διαμόρφωσης αναλογικών συνθηκών ζωής είναι ακόμη πιο επιτακτική από ένα γενικού χαρακτήρα δόγμα ισόρροπης ανάπτυξης. Έτσι κι αλλιώς σε καμία πόλη του κόσμου το σύνολο των περιοχών δεν διαθέτουν τα ίδια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη ως ενιαία πόλη, οι διαφορές ανάμεσα στις γειτονιές υπάρχουν και σχετίζονται κυρίως με την παλαιότητα, καθώς στις περισσότερες νεότερες περιοχές το αστικό περιβάλλον διαμορφώνεται με σύγχρονους όρους και συνήθως είναι πιο λειτουργικό.
ΥΓ. Οι τρεις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε τραβήχτηκαν τη Δεύτερη Ημέρα των Χριστουγέννων και είναι χαρακτηριστικές: Στη μία τρία στελέχη της αστυνομίας περιπολούν στην οδό Τσιμισκή, όπου δεν υπάρχει κανένα παράνομα σταθμευμένο αυτοκίνητο, αφού η στάση και η στάθμευση στο συγκεκριμένο δρόμο απαγορεύεται. Οι άλλες δύο είναι τραβηγμένες στο πολύπαθο Ε΄ διαμέρισμα του δήμου Θεσσαλονίκης. Στην οδό Καλλιδοπούλου, με τα μόνιμα -κυριολεκτικά μέρα νύχτα- διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα και στην οδό Φλέμινγκ, με τα άνετα τηρουμένων των αναλογιών πεζοδρόμια, που γίνονται αδιάβατα από τα σταθμευμένα μηχανάκια.