Υποστηρικτές των Χούθι ανυψώνουν μια αφίσα του αείμνηστου ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης για να τιμήσουν την πρώτη επέτειο του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, στην Σαναά, Υεμένη, 7 Οκτωβρίου 2024. (AP/Osamah Abdulrahman)
Ισραήλ: Γιατί στρέφει την προσοχή του στους Χούθι – Οι κινήσεις Νετανιάχου σε Συρία, Λίβανο και Υεμένη και ο ρόλος του Τραμπ
Σε αυτό το πλαίσιο ο στρατός του Ισραήλ επιβεβαίωσε ότι έπληξε την Πέμπτη (26/12) «στρατιωτικούς στόχους» των Χούθι στην Υεμένη, κατηγορώντας τους Yεμενίτες αντάρτες ότι βρίσκονται «στην καρδιά του άξονα της ιρανικής τρομοκρατίας».
«Μαχητικά αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας έπληξαν στρατιωτικούς στόχους του τρομοκρατικού καθεστώτος των Χούθι στη δυτική ακτή και στην ενδοχώρα της Υεμένης», υπογράμμισαν οι IDF σε ανακοίνωσή τους, λέγοντας ότι οι βομβαρδισμοί του ήταν απάντηση στις «επανειλημμένες επιθέσεις» των σιιτών ανταρτών «κατά του κράτους του Ισραήλ και των πολιτών του».
Το τηλεοπτικό κανάλι Al Masirah, που ελέγχεται από τους αντάρτες Χούθι, μετέδωσε πως τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν και 11 τραυματίστηκαν από τους βομβαρδισμούς.
Ανάμεσα στους στόχους που επλήγησαν ήταν «υποδομές που χρησιμοποιούσε το τρομοκρατικό καθεστώς των Χούθι για τις στρατιωτικές του δραστηριότητες» στο διεθνές αεροδρόμιο Σαναά στην πρωτεύουσα, σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Χιζιάζ και στη Ρας Κανατίμπ και σε υποδομές στα λιμάνια Χοντέιντα, Σαλίδ και Ρας Κανατίμπ στην ακτή.
«Αυτές τις υποδομές χρησιμοποιούσε το τρομοκρατικό καθεστώς των Χούθι για τη μεταφορά ιρανικών όπλων στην περιοχή και για την είσοδο ανώτερων Ιρανών αξιωματούχων», τόνισαν οι IDF.
Israeli air strikes hit Sanaa International Airport and other sites in Yemen on Thursday, killing three. The strikes, in response to Houthi attacks on Israel, also injured a plane’s crew member, said WHO chief Tedros Adhanom Ghebreyesus, who was at the airport. pic.twitter.com/9IpEhRre7D
— Kelvin (@Tushkyle) December 26, 2024
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, το Ισραήλ έχει μεθοδικά – και σε κάποιες περιπτώσεις θεαματικά – πλήξει το Ιράν και τους περιφερειακούς συμμάχους του, αποκόπτοντας τα πλοκάμια του «χταποδιού της τρομοκρατίας», όπως διατύπωσε ο πρώην πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ.
Ο στρατός της Χαμάς είναι σκιά της δύναμης που διέσχισε τα σύνορα του Ισραήλ από τη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους. Η Χεζμπολάχ παραδέχθηκε την ήττα της στο Λίβανο και συμφώνησε σε κατάπαυση του πυρός, αφού έχασε την ηγεσία της και το μεγαλύτερο μέρος του οπλοστασίου της, εγκαταλείποντας την υπόσχεσή της να συνεχίσει να πυροβολεί το Ισραήλ μέχρι να αποσυρθεί από τη Γάζα.
Το καθεστώς Άσαντ στη Συρία, ένας βασικός «κρίκος» στο δίκτυο του Ιράν, κατέρρευσε σε λίγες ημέρες μετά την επίθεση των ανταρτών προς τον νότο από το οχυρό τους, ενθαρρυμένοι από τις επιτυχίες του Ισραήλ κατά της Τεχεράνης και των αντιπροσώπων της.
Και τη Δευτέρα, οι σιίτικες πολιτοφυλακές στο Ιράκ ανέφεραν ότι αποφάσισαν να σταματήσουν τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Ωστόσο, ένας μακρινός σύμμαχος του Ιράν παραμένει πεισματικά στον αγώνα.
Την Τετάρτη το πρωί, οι αντάρτες Χούθι στην Υεμένη εκτόξευσαν έναν ακόμη βαλλιστικό πύραυλο κατά του Ισραήλ. Πρόκειται για την τέταρτη τέτοια επίθεση κατά τη διάρκεια της νύχτας σε λιγότερο από μια εβδομάδα και την πέμπτη που στοχεύει στο κεντρικό Ισραήλ από τις 16 Δεκεμβρίου.
Οι πρόσφατες επιθέσεις ήταν μόνο οι τελευταίες σε μια εκστρατεία κατά την οποία οι Χούθι έχουν εκτοξεύσει πάνω από 200 πυραύλους και 170 drones εναντίον του Ισραήλ το τελευταίο έτος.
Οι Ισραηλινοί ηγέτες υποσχέθηκαν να αντιμετωπίσουν την απειλή. Ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου προειδοποίησε ότι το Ισραήλ θα ενεργήσει κατά των Χούθι με την ίδια δύναμη που χρησιμοποίησε κατά των άλλων «τρομοκρατικών κλάδων» του Ιράν.
Το Ισραήλ θα αρχίσει να στοχεύει τους ηγέτες των Χούθι, δήλωσε την Τρίτη ο Υπουργός Άμυνας Ισραήλ Κατζ. «Οι Χούθι κάνουν μεγάλο λάθος όταν συνεχίζουν να επιτίθενται στο Ισραήλ», δήλωσε Ισραηλινός αξιωματούχος στην εφημερίδα The Times of Israel.
«Σήμερα, όταν έχουμε κατάπαυση του πυρός στο Λίβανο και λιγότερο έντονες μάχες στη Γάζα», συνέχισε ο αξιωματούχος, «έχουμε τώρα την ευκαιρία να στρέψουμε την προσοχή μας και τους πόρους μας στο μέτωπο της Υεμένης, το μέτωπο των Χούθι. Αυτό κάνουμε αυτές τις μέρες, και διαμορφώνουμε επίσης μια απάντηση μαζί με τους συμμάχους μας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, και όταν έρθει η στιγμή, θα διασφαλίσουμε ότι οι δυνάμεις των Χούθι θα πληρώσουν».
Οι απειλές δεν είναι κενές υποσχέσεις. Όταν μια επίθεση των Χούθι χτύπησε ένα σχολείο στο Ραμάτ Γκαν την περασμένη εβδομάδα, ο Ισραηλινός Στρατός πραγματοποίησε κύμα έντονων αεροπορικών επιθέσεων κατά στόχων των Χούθι. Ισραηλινές στρατιωτικές πηγές δήλωσαν ότι οι επιθέσεις, με στόχο να παραλύσουν όλα τα λιμάνια που χρησιμοποιούνται από την ομάδα, στοχεύσαν σε αποθήκες καυσίμων, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και ρυμουλκά που χρησιμοποιούνται στα λιμάνια που ελέγχονται από τους Χούθι.
Ωστόσο, οι Χούθι, γνωστοί και ως Ανσάρ Αλλάχ, συνεχίζουν να πυροβολούν.
Το Ισραήλ θα πρέπει να κάνει περισσότερα από το να πραγματοποιεί περιστασιακές αεροπορικές επιθέσεις. Αντιμετωπίζει έναν αποφασισμένο εχθρό, καλά προσαρμοσμένο στο να αντέχει σε εκστρατείες βομβαρδισμών. Μόνο με τη δημιουργία μιας πιο ισχυρής συμμαχίας Ηνωμένων Πολιτειών και Αράβων κατά των Χούθι, το Ισραήλ θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την απειλή — και ενδεχομένως να προχωρήσει σε πιο στενές σχέσεις με τους φυσικούς συμμάχους του στην περιοχή.
Οι Χούθι έχουν πολλούς λόγους για να συνεχίσουν να επιτίθενται. Η βία κατά του Ισραήλ και των ΗΠΑ είναι κεντρική στην ιδεολογία των Χούθι. Όπως λέει το σύνθημα της ομάδας: «Ο Θεός είναι ο μεγαλύτερος, θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ, κατάρα στους Εβραίους, νίκη στο Ισλάμ».
Εκτός από τις επιθέσεις στο Ισραήλ, η ομάδα που υποστηρίζεται από το Ιράν έχει πραγματοποιήσει επιθέσεις με πυραύλους και drones σε περίπου 100 εμπορικά πλοία που προσπαθούσαν να διασχίσουν τη Ερυθρά Θάλασσα, αναγκάζοντας πολλές να αποφεύγουν τη στρατηγικής σημασίας θαλάσσια οδό και περιορίζοντας τη ναυτιλία παγκοσμίως.
Οι επιθέσεις επίσης αναβαθμίζουν τους Χούθι εντός του Ιρανικού άξονα και του ευρύτερου μουσουλμανικού κόσμου.
«Βλέπεις τη Χεζμπολάχ σε κατάπαυση του πυρός», δήλωσε ο Ντάνι Σιτρινόβιτς, ερευνητής στο Ινστιτούτο Εθνικών Σπουδών Ασφαλείας. «Οι Ιρακινές παραστρατιωτικές ομάδες σχεδόν δεν επιτίθενται. Οι Ιρανοί διστάζουν να αντιδράσουν, και οι Χούθι είναι οι μόνοι που προχωρούν τη ‘αντίσταση’ μπροστά».
Μια φτωχή φυλετική ομάδα στην έρημο που σχεδόν κανείς δεν είχε ακούσει πριν από 15 χρόνια, οι Χούθι τώρα απολαμβάνουν απαράμιλλη δημοτικότητα σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο ως η αιχμή του δόρατος στον αγώνα κατά του Ισραήλ.
Υπάρχουν επίσης πιεστικοί εσωτερικοί λόγοι για τους Χούθι να επιτίθενται στο Ισραήλ. Η χώρα φιλοξενεί πλέον την μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο, με το 80% του πληθυσμού να εξαρτάται από τη βοήθεια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Σχεδόν οι μισοί από τα παιδιά της Υεμένης κάτω των 5 ετών είναι μετρίως ή σοβαρά καθυστερημένα στην ανάπτυξή τους.
«Το να βρίσκονται σε συνεχή σύγκρουση στην πραγματικότητα ενισχύει την εσωτερική τους συνοχή», είπε ο Γουλφ-Κρίστιαν Πες, ανώτερος ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, «επειδή οι άνθρωποι δεν ρωτούν τόσο για την παροχή υπηρεσιών και την οικονομία όταν βρίσκεσαι σε πόλεμο».
Οι επιθέσεις των Χούθι στη Ερυθρά Θάλασσα είναι πολύ πιο δημοφιλείς από την ίδια την ομάδα. Μια δημοσκόπηση του Οκτωβρίου έδειξε ότι μόνο το 8% των ερωτηθέντων στις περιοχές που ελέγχονται από τους Χούθι είχαν θετική άποψη για την ομάδα, ενώ το 35% ενέκρινε τις επιθέσεις.
Αν και η αντιπάθειά τους προς το Ισραήλ και τη Δύση ταυτίζεται με την κοσμοθεωρία του Ιράν, οι Χούθι δεν είναι αντιπροσωπευτικές δυνάμεις με τη μορφή της Χεζμπολάχ ή των σιιτικών πολιτοφυλακών στο Ιράκ.
«Θεωρούν τον εαυτό τους μέρος του Άξονα της Αντίστασης», είπε ο Πες. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παίρνουν τις εντολές τους από την Τεχεράνη».
Σε αντίθεση με πολλές αντιπροσωπευτικές δυνάμεις, οι Χούθι δεν εξαρτώνται από το Ιράν για χρήματα, αντίθετα αντλούν πόρους από φόρους και δίκτυα λαθρεμπορίου. Οι Χούθι επίσης ακολουθούν μια διαφορετική εκδοχή του σιιτικού Ισλάμ από αυτή του Ιράν, και λαμβάνουν αποφάσεις ανεξάρτητα από το Ιράν και την Φρουρά της Επανάστασης. Για παράδειγμα, το Ιράν φέρεται να συμβούλεψε τους Χούθι να μην καταλάβουν την πρωτεύουσα Σανάα το 2014, μια συμβουλή που η ομάδα αγνόησε αμέσως.
Οι σχέσεις μεταξύ του Ιράν και των Χούθι αναπτύχθηκαν σημαντικά το 2011, όταν ηγούνταν μιας επανάστασης που ανέτρεψε τον πρόεδρο της Υεμένης, Ali Abdullah Saleh, ο οποίος ήταν φιλο-Σαουδάραβας. Όταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία — περιφερειακοί αντίπαλοι της Τεχεράνης — εξαπέλυσαν στρατιωτική εκστρατεία κατά των Χούθι το 2015, το Ιράν άρχισε να στέλνει προηγμένα drones και πυραύλους στην ομάδα.
Τον Φεβρουάριο, η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι μια ομάδα της Ακτοφυλακής εντόπισε ένα πλοίο από το Ιράν προς τους Χούθι που περιείχε «συστατικά για πυραύλους μέσης εμβέλειας, εκρηκτικά, εξαρτήματα για μη επανδρωμένα υποβρύχια/επιφανειακά οχήματα, στρατιωτικά επικοινωνιακά και δικτυακά εξαρτήματα, εξαρτήματα για εκτοξευτές καθοδηγούμενων αντιαρματικών πυραύλων και άλλα στρατιωτικά εξαρτήματα».
Οι πλευρές θα μπορούσαν να έρθουν ακόμα πιο κοντά, με φόντο τις πρόσφατες επιτυχίες του Ισραήλ.
Η σχέση «θα δυναμώσει τώρα που η Χεζμπολάχ έχει υποχωρήσει και ο Άσαντ έχει χάσει την εξουσία», δήλωσε ο Kenneth Katzman, ανώτερος συνεργάτης στο The Soufan Center. «Οι Χούθι είναι τώρα σχεδόν το μόνο που απομένει από τη στρατηγική του Ιράν για τον “άξονα της αντίστασης”.»
Ταυτόχρονα, η αποδυνάμωση του άξονα του Ιράν θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο ανεξάρτητη και αποφασιστική κίνηση των Χούθι. «Αν αύριο είχατε, ας πούμε, μια αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη ή αν η κυβέρνηση στην Τεχεράνη αποφάσιζε να σταματήσει αυτό, δεν σημαίνει ότι οι Χούθι θα σταματούσαν απαραίτητα», δήλωσε ο Πες.
Απέναντι σε ισχυρούς εχθρούς, οι Χούθι έχουν αποδείξει την ανθεκτικότητά τους. Όπως και στο Αφγανιστάν, το ορεινό έδαφος της Υεμένης αποτελεί πολύτιμο πλεονέκτημα για τις αντάρτικες ομάδες που αντιμετωπίζουν αεροπορικές επιθέσεις.
Και με τα χρόνια, έχουν μάθει πώς να προσαρμόζονται σε αεροπορικές επιθέσεις.
Η Σαουδική Αραβία ηγήθηκε μιας συμμαχίας Σουνιτών που ξεκίνησε αεροπορικές επιθέσεις το 2015, μαζί με την ανάπτυξη δεκάδων χιλιάδων στρατευμάτων στο έδαφος. Αυτή η προσπάθεια απέτυχε να εκδιώξει τους Χούθι από την πρωτεύουσα ή να επαναφέρει τον ηγέτη που προτιμούσε η συμμαχία.
Τον Ιανουάριο, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησαν στρατιωτικές επιχειρήσεις για να πλήξουν τους Χούθι. Ωστόσο, όπως ανέφερε ο Brian Carter του American Enterprise Institute, «μια σειρά από αντιδραστικά μισά μέτρα δεν έχουν επιτύχει καθοριστικά αποτελέσματα ή έχουν υποβαθμίσει ουσιαστικά τις στρατιωτικές ικανότητες των Χούθι».
«Οι Χούθι δεν αποθαρρύνονται και έχουν επίσης συγκεντρώσει σημαντικές γνώσεις σχετικά με τη λειτουργία των αμυντικών συστημάτων των ΗΠΑ απέναντι στα επιθετικά τους συστήματα», πρόσθεσε.
«Σταματούν τους Χούθι; Όχι», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, για τις αεροπορικές επιθέσεις. «Θα συνεχίσουν; Ναι.»
Οι Χούθι έχουν μεταφέρει την παραγωγή όπλων υπόγεια και εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε λιμάνια και αποστολές όπλων.
Οι επιθέσεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ «δεν εξόντωσαν καθόλου την ηγεσία», είπε ο Citrinowicz. «Δεν επηρέασαν την ιρανική αποστολή στην Υεμένη, δεν επηρεάσαν τον επικεφαλής του γενικού επιτελείου, δεν επηρεάσαν κανέναν από τους ανώτερους αξιωματούχους.»
Αν η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, και πιο πρόσφατα οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν κατάφεραν να σταματήσουν τις επιθέσεις των Χούθι, γιατί να περιμένει το Ισραήλ καλύτερα αποτελέσματα;
Ακόμη και αν οι ηγέτες του Ισραήλ υπερηφανεύονται για τις εικόνες του λιμανιού Χοντάιντα να φλέγεται έπειτα από ισραηλινές επιθέσεις, οι περιστασιακοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί δεν θα τρομάξουν τους Χούθι. Μπορεί ακόμη και να τους ενισχύσουν στην περιοχή.
Για να πετύχει το Ισραήλ, δεν μπορεί να το κάνει μόνο του, όπως έκανε στη γειτονική Γάζα και τον Λίβανο. Θα πρέπει να ενταχθεί ή να ηγηθεί μιας ανανεωμένης, επιθετικής συμμαχίας κατά των Χούθι.
«Χρειάζεται να κάνουμε μια παύση», είπε ο Σιτρινόβιτς. «Να καθίσουμε με τους Αμερικανούς και να περιμένουμε την κυβέρνηση Τραμπ. Να θέσουμε ως στρατηγικό στόχο ένα θανατηφόρο πλήγμα στη ηγεσία και τη σταθερότητα της παραγωγής, να συνεργαστούμε με τις χώρες της περιοχής, και σίγουρα με τους Σαουδάραβες.»
Μια πιο δυναμική συμμαχία θα μπορούσε να διατηρήσει μια εκστρατεία αεροπορικών επιθέσεων υψηλής έντασης, παρόμοια με αυτή που έκανε το Ισραήλ κατά της Χεζμπολάχ. Θα μπορούσε να στοχεύσει στους ηγέτες των Χούθι, οδηγώντας τους επιζώντες κάτω από τη γη και σοβαρά διαταράσσοντας την διοίκηση και τον έλεγχο της οργάνωσης.
Το Ισραήλ θα μπορούσε επίσης να πιέσει τους συμμάχους του να στοχεύσουν στην ικανότητα των Χούθι να διακινούν όπλα. Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες επικεντρώνονταν στην προστασία των πλοίων και τις επιθέσεις σε μεγάλες τοποθεσίες, ενώ κρατούσαν τα ναυτικά σκάφη μακριά από τους πυραύλους των Χούθι. Όμως, η επιβολή ενός αποκλεισμού για να περιοριστεί η ροή ιρανικών όπλων θα είχε σημαντικά αποτελέσματα.
«Κάθε πύραυλος που δεν φτάνει στους Χούθι δεν χρειάζεται να αμυνθεί», σημείωσε ο Πάες. «Η διακίνηση ενός βαλλιστικού πυραύλου δεν είναι εύκολη, σίγουρα όχι σε ένα ντόου.»
Ο Κάρτερ πρότεινε να πιεστεί για την απομάκρυνση των τραπεζών υπό τον έλεγχο των Χούθι από το διεθνές σύστημα SWIFT, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για την ομάδα να λάβει χρηματοδοτική υποστήριξη και να πληρώνει μισθούς.
Και αν η συμμαχία ήταν πραγματικά σοβαρή, θα ενίσχυε την υποστήριξή της προς τις δυνάμεις της κυβέρνησης της Υεμένης, προκειμένου να δημιουργηθεί μια αξιόπιστη απειλή στο έδαφος που θα σπρώξει τους Χούθι πίσω από την πρωτεύουσα και τα λιμάνια τους.
Αυτό φαίνεται να αρχίζει να εξελίσσεται. Αυτή την εβδομάδα, η Σαουδική Αραβία και οι τοπικοί σύμμαχοί της άνοιξαν επιθέσεις κατά των δυνάμεων των Χούθι σε δύο επαρχίες.
Η ηγεσία του Ισραήλ σε μια σίγουρη και αποτελεσματική περιφερειακή συμμαχία κατά των Χούθι – μετά από χρόνια αποτυχημένων και δαπανηρών επιχειρήσεων – θα εδραιώσει περαιτέρω τη θέση του Ισραήλ ως αδιαμφισβήτητου ηγέτη της περιφερειακής αντι-Ιρανικής συμμαχίας και θα αυξήσει τα κίνητρα για εμβάθυνση των σχέσεων με το εβραϊκό κράτος.
Από την άλλη πλευρά, αν το Ισραήλ και οι περιφερειακοί του εταίροι αποτύχουν να αντιμετωπίσουν την απειλή που θέτουν οι Χούθι, αυτή θα αυξάνεται συνεχώς.
«Ακόμα κι αν ο πόλεμος τελειώσει αύριο στη Γάζα, το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι», είπε ο Σίτρινόβιτς. «Θα επιτεθούν στους Σαουδάραβες αύριο, και την επόμενη μέρα θα επιτεθούν ξανά στο Ισραήλ για κάτι που θα συμβεί στη Δυτική Όχθη. Θα το κάνουν ξανά και ξανά.»