Τα γεγονότα που εξελίσσονται τις τελευταίες ημέρες στη Συρία δεν είναι μόνον δραματικά για μια χώρα και έναν λαό που έχει υποφέρει τα πάνδεινα χωρίς τέλος τα τελευταία χρόνια, αλλά προκαλούν μείζονα ανατροπή και μοιάζουν σχεδόν βγαλμένα από σενάριο πολιτικής φαντασίας.
Γιατί τι άλλο είναι το να ζητά πλέον ο Aσαντ, ο επί δεκαετίες στενός σύμμαχος της Ρωσίας, τη βοήθεια των ΗΠΑ για να κρατηθεί στην εξουσία με τη Μόσχα ανίκανη, αυτή την ώρα, να τον κρατήσει στη θέση του;
όμως είναι η κάθετη άρνηση του εκλεγμένου προέδρου Τραμπ, που λειτουργεί, κυρίως, ως προειδοποίηση στον απερχόμενο πρόεδρο Μπάιντεν, να κρατήσει τις ΗΠΑ μακριά από αυτό το ζήτημα καθώς, όπως έγραψε, «Η Συρία είναι ένα χάος, αλλά δεν είναι φίλη μας και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να έχουν καμία σχέση με αυτό. Δεν είναι δικός μας αυτός ο αγώνας. Αφήστε τον να εξελιχθεί. Μην εμπλέκεστε!».
Συνεπώς, με όλα αυτά να έχουν συμβεί, το μόνο που δεν προκαλεί εντύπωση είναι το να διαφεύγει τελικά ο Aσαντ από τη χώρα με μία πτήση που σύντομα τα ίχνη της χάνονται από τα ραντάρ.
επειδή δεν μπορεί και την Ουάσιγκτον επίσης, επειδή δεν θέλει, μία εντελώς νέα πραγματικότητα αναδύεται, την οποία ουδείς μπορούσε να φανταστεί όταν ξεκινούσε όλη αυτή η καταστροφή: η Τουρκία εμφανίζεται τώρα ως παρασκηνιακός πρωταγωνιστής στην υποστήριξη των τζιχαντιστών και των ανταρτών που κατέλαβαν σε χρόνο μηδέν τη Συρία, ο στρατός και η κυβέρνηση της οποίας έχασαν τη γη κάτω από τα πόδια τους.
Παρ’ όλα αυτά, το ενδεχόμενο οι εξελίξεις να κατασταλάξουν σε μία νέα μορφή «ισλαμικού κράτους» με «νονό» την Aγκυρα δεν πρέπει να θεωρείται κυρίαρχο: οι δυνάμεις που πήραν την εξουσία έχουν μεν πρωταγωνιστή έναν (υποτίθεται πρώην) σκληρό τζιχαντιστή, είναι όμως τόσο ετερόκλητες, πολύμορφες και πολύκεντρες που δύσκολα αυτή η αρχηγία θα εκφραστεί μονολιθικά και στην τελική δομή της εξουσίας.
ήταν η συγκολλητική ουσία, όχι η πρόθεση για τη δημιουργία ενός νέου συγκεκριμένου καθεστώτος: η Συρία του 2024 δεν είναι ένα είδος Ιράν του 1979. Την ίδια ώρα, πάντως, το Ιράν είναι ο άλλος πόλος που φαίνεται να έχει λόγο για το μέλλον της χώρας, αλλά όπως φαίνεται προς στιγμή όχι με πολύ σαφή στόχο.
Οπως εξελίσσονται τα πράγματα, αυτό που θα πρέπει λογικά να περιμένει κανείς, είναι μία ιδιότυπη διπλή «Γιάλτα της Συρίας» όταν η κατάσταση πλέον κατασταλάξει. «Διπλή», καθώς θα πρέπει να βρεθεί μία «Γιάλτα» ανάμεσα στους εσωτερικούς πόλους ισχύος, αλλά, την ίδια ώρα, και σε εκείνους που μπορούν και θέλουν να επηρεάσουν τις εξελίξεις εκτός των συνόρων της χώρας.
Και «Γιάλτα» ακριβώς επειδή η εξουσία που θα προκύψει θα πρέπει να οικοδομηθεί πάνω σε μία βάση κοινών αποδοχών – αλλιώς δεν θα προκύψει, ή, τελικά, δύσκολα θα αντέξει στον χρόνο.
Ολα αυτά σημαίνουν φυσικά ότι και οι θέσεις όλων των πλευρών προφανώς θα αναδιαμορφωθούν στην πορεία.
Η ευρύτερη εικόνα πάντως είναι ότι μετά την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή με τον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς και της Χεζμπολάχ και με την, περιορισμένη έως τώρα, εμπλοκή του Ιράν, ένα νέο μέτωπο προστίθεται και κάνει τις εξισώσεις πολύ πιο πολύπλοκες καθώς είναι όλες συνδεδεμένες μεταξύ τους με τα τρία αυτά μέτωπα να επηρεάζουν με διάφορους τρόπους το ένα το άλλο.
Η αστάθεια αυξάνει, ο αναθεωρητισμός βρίσκει και πάλι έδαφος να λειτουργήσει, οι κίνδυνοι μεγαλώνουν και, εν μέσω όλων αυτών, η Δύση είναι απούσα: ο Τραμπ, συνεπής προς τον εαυτό του και τις θέσεις του πάντως, ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να εμπλακούν οι ΗΠΑ, κάτι που εν προκειμένω είναι λογικό για τις ίδιες.
Οσο για την Ευρώπη, η οποία και θα έπρεπε να είναι σε συναγερμό για το αύριο όλων αυτών;
Η Ευρώπη, όπως πάντα, κοιμάται…