Το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχώρησε σε δύο πολύ σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των Αιολικών Σταθμών στη Θράκη. Έκανε δεκτή την προσφυγή της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας, της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης και του WWF Ελλάς και ακύρωσε την αδειοδότηση (ΑΕΠΟ) τριών Αιολικών που βρίσκονται στη Ροδόπη, εντός και σε άμεση γειτνίαση με την περιοχή NATURA – Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Κοιλάδα Φιλιούρη».
Οι άδειες είχαν εκδοθεί από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης τον Αύγουστο του 2024 και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έκαναν χρήση της πρόβλεψης για δυνατότητα διοικητικής προσφυγής κατά της απόφασης σε ανώτερο ιεραρχικά διοικητικό όργανο, καθώς από την πρώτη στιγμή ήταν σαφές πως πρόκειται για περιβαλλοντικά επιζήμια έργα.
Το Τμήμα Νομικών Προσφυγών του ΥΠΕΝ δέχτηκε τον κύριο ισχυρισμό που προέβαλαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, πως στην αξιολόγηση των επιπτώσεων των έργων δεν είχαν εκτιμηθεί δεόντως οι περιβαλλοντικές συνέπειες από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2023 στη Θράκη και επομένως η αξιολόγηση δεν βασίστηκε στα πλέον σύγχρονα και επίκαιρα στοιχεία, όπως ορίζει η νομοθεσία. Σημειώνεται ότι για τα συγκεκριμένα έργα είχε γνωμοδοτήσει αρνητικά ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. (Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς) όμως η αδειοδότησή τους βασίστηκε πρακτικά στη θετική γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ.
Ορθά, η ηγεσία του ΥΠΕΝ με τις αποφάσεις αυτές αναγνωρίζει ότι κατά την αξιολόγηση των προτεινόμενων έργων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη i) οι επιπτώσεις της καταστροφικής πυρκαγιάς τόσο στις καμένες εκτάσεις όσο και στις γειτονικές άκαυτες και ii) οι κρίσιμες γνωμοδοτήσεις, για έργα που επηρεάζουν σημαντικά τη βιοποικιλότητα.
Σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, πρέπει επιτέλους να σταματήσει ο επιπόλαιος έλεγχος νομιμότητας και η βιαστική και ελλιπής εκτίμηση των πραγματικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από τις ίδιες τις υπηρεσίες που είναι εντεταλμένες με αυτό το καθήκον.
Την ίδια ώρα, καθίσταται σαφές πως οι γνωμοδοτήσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος δεν μπορούν να αποτελούν το άλλοθι για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ώστε να εκδίδουν εγκρίσεις δίχως ουσιαστική δική τους τεχνική κρίση. Ιδίως δε όταν οι υπηρεσίες καλούνται να κρίνουν έχοντας στα χέρια τους αντικρουόμενες γνωμοδοτήσεις, όπως συνέβη στη συγκεκριμένη περίπτωση: ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος φορέας για τις περιοχές NATURA, ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., τεκμηριωμένα και με βάση όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα εξέδωσε αρνητική γνώμη, ενώ η κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΝ, αγνοώντας τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., εξέδωσε θετική δίχως καμία τεκμηρίωση! Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ως αδειοδοτούσες αρχές, έχουν ακέραια υποχρέωση και ευθύνη ουσιαστικού ελέγχου και αξιολόγησης των στοιχείων των οποίων υποβάλλονται στη διαδικασία αδειοδότησης.
Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη δεν είναι η μοναδική περίπτωση αγνόησης των επίκαιρων και έγκριτων επιστημονικών δεδομένων για τις επιπτώσεις έργου σε προστατευόμενη περιοχή, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αναμένουν από το ΥΠΕΝ ενέργειες ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοιες ανεπίτρεπτες καταστάσεις.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καταλήγουν επισημαίνοντας: “Ειδικότερα σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή που πλήγηκε από τη δραματική μεγαπυρκαγιά του 2023, αναμένουμε από το ΥΠΕΝ την έκδοση απόφασης αναστολής της αδειοδότησης όλων των έργων και δραστηριοτήτων εντός των καμένων εκτάσεων (εκτός από όσα είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων), ενώ ειδικότερα όσον αφορά τα έργα Aιολικών Σταθμών θεωρούμε απαραίτητη την επέκταση της αναστολής και σε γειτονικές των καμένων περιοχές που είναι σημαντικές για τη διατήρηση της ευαίσθητης προστατευόμενης ορνιθοπανίδας (κατά το πρότυπο της όμοιας ρύθμισης του 2021 για τα καμένα στην Εύβοια).
Σε εθνικό επίπεδο, επαναλαμβάνουμε το αίτημα πολλών περιβαλλοντικών οργανώσεων για αναστολή έκδοσης αδειών έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Α σε όλες τις περιοχές NATURA, μέχρι την τελική έκδοση των (υποχρεωτικών με βάση τη νομοθεσία της ΕΕ) προεδρικών διαταγμάτων καθορισμού μέτρων προστασίας και διαχείρισης”