Τα συγχαρητήρια των ευρωπαίων ηγετών στον Ντόναλντ Τραμπ για την επανεκλογή του άρχισαν να ανεβαίνουν στα σόσιαλ μίντια πριν καν τον ανακηρύξει επίσημα νικητή το Associated Press. Αν εξαιρέσει όμως κανείς τον ούγγρο πρωθυπουργό, και προεδρεύοντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Βίκτορ Ορμπαν (ο οποίος διεκδικεί, από κοινού με τον ισραηλινό ομόλογό του, Μπενιαμίν Νετανιάχου, το βραβείο της πλέον ενθουσιώδους αντίδρασης), ίσως και τον σλοβάκο σύμμαχό του, τον Ρόμπερτ Φίτσο, τα περισσότερα μηνύματα πάλευαν να κρύψουν μια αμηχανία και έναν φόβο.
Οι ευρωπαίοι πολιτικοί ιθύνοντες βέβαια έχουν περάσει μήνες προετοιμαζόμενοι για μια πιθανή επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
«Ας είμαστε όμως ειλικρινείς», σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico, «δεν ξέρουν πραγματικά πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα» – τόσο αλλοπρόσαλλος και παρορμητικός έχει αποδείξει επανειλημμένως ότι είναι ο Τραμπ. Ουκρανία, ΝΑΤΟ, άμυνα και ένας πιθανός εμπορικός πόλεμος δασμών είναι σε κάθε περίπτωση οι παράγοντες που περισσότερο τροφοδοτούν την ανησυχία στην ΕΕ.
Η ιταλική «La Repubblica» μιλούσε χθες για τον τρόμο της Ευρώπης μήπως μείνει, για πρώτη φορά εδώ και 80 χρόνια, μόνη, και για έναν συναγερμό με τρεις διαφορετικές σειρήνες. Η πρώτη είναι στρατιωτική.
Μια πιθανή μείωση της αμερικανικής στρατιωτικής στήριξης του Κιέβου (ο Τραμπ έχει καυχηθεί πως θα βάλει τέλος στον πόλεμο «σε 24 ώρες») θα αναγκάσει την Ευρώπη να επιλέξει αν θα βοηθήσει την Ουκρανία μόνη της, καταβάλλοντας μια οικονομική και πολεμική προσπάθεια πιθανώς μη βιώσιμη, ή αν θα ακολουθήσει και θα καταστήσει τα ευρωπαϊκά σύνορα πολύ πιο ευάλωτα στη Ρωσία του Πούτιν.
Ωστόσο η ΕΕ δεν έχει κοινή άμυνα και είναι εσωτερικά διχασμένη σε αυτό το σημείο. Αν αυτό συνδυαζόταν με μια αμερικανική αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ, το αίσθημα της μοναξιάς θα ήταν μη αναστρέψιμο.
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να φέρει πίσω στις ΗΠΑ τις θέσεις εργασίας που έφυγαν και να τιμωρήσει φίλους και εχθρούς με οριζόντιους δασμούς 10% ή 20% (και έως και 60% για τα αγαθά που προέρχονται από την Κίνα). Αυτό θα αποτελέσει πλήγμα για την εύθραυστη οικονομία της ΕΕ.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, θα μπορούσε να μειώσει κατά το ήμισυ την αύξηση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ τα επόμενα τέσσερα χρόνια – με τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία να πληρώνουν πρωτίστως τις συνέπειες.
Και φτάνουμε στην τρίτη σειρήνα, που είναι αμιγώς πολιτική: πολλοί στις Βρυξέλλες φοβούνται πως ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ θα ποντάρει πλήρως στις διμερείς σχέσεις, αποκλείοντας τις σχέσεις με την ΕΕ.
Με άλλα λόγια, θα προτείνει πολιτικά και εμπορικά σύμφωνα σε μεμονωμένες χώρες, διαλύοντας ουσιαστικά την Ενωση και διακόπτοντας τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ορισμένα κράτη, όπως η Ουγγαρία, είναι ήδη έτοιμα για αυτή τη λύση.
Ταυτόχρονα, όλα τα εθνοκυριαρχικά κόμματα της Ευρώπης θα νιώθουν δικαιωμένα από τον υπερατλαντικό συνομιλητή τους και, επιπλέον, αισιόδοξα για ενδεχόμενη χρηματοδότηση.
Ηδη χθες το πρωί ευρωβουλευτές της ομάδας των Πατριωτών – της ομάδας του Ορμπαν – κυκλοφορούσαν στις αίθουσες και τους διαδρόμους του Ευρωκοινοβουλίου φορώντας καπέλα με το σύνθημα «Make America Great Again».
Ο πλέον φιλοευρωπαϊκός πυρήνας της ΕΕ ελπίζει πως το σοκ της εκλογής Τραμπ μπορεί να εμπνεύσει ένα κβαντικό άλμα στη διαδικασία της ολοκλήρωσης.
Υπάρχουν όμως και οι «άλλοι»: εύκολα μπορεί κανείς να φανταστεί τα χαμόγελα αυταρέσκειας που θα μοιράσει ο Βίκτορ Ορμπαν στους εταίρους του σήμερα και αύριο, με αφορμή την 5η κατά σειρά σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας και το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που φιλοξενεί στη Βουδαπέστη αντίστοιχα.