Ο κ. Εξάρχου εξηγεί τις δυσκολίες στην κατασκευή του έργου και ειδικά του σταθμού Βενιζέλου, που χαρακτηρίζει ως ένα από τα πιο δύσκολα τεχνικά εγχειρήματα στην σύγχρονη ιστορία, ενώ επισημαίνει πως είναι η εφικτή η ολοκλήρωση της επέκτασης της Καλαμαριάς εντός του χρονοδιαγράμματος.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου AKTOR μιλά και για τις διαχρονικές παθογένειες των έργων υποδομής, τονίζοντας πως χρειάζεται ένας εκσυγχρονισμός του συστήματος εκτέλεσης των έργων, με στόχο αφενός να δημοπρατούνται με μελετητική ωριμότητα και αφετέρου να ανατίθενται σε αναδόχους που θα έχουν την τεχνική και οικονομική δυνατότητα να τα υλοποιήσουν σωστά και έγκαιρα.
Το τελευταίο διάστημα έχουν ακουστεί φωνές από τις οποίες εκφράζονται φόβοι για την ασφαλή λειτουργία του μετρό. Τι απαντάτε;
Το γεγονός ότι το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης πιστοποιήθηκε από διεθνή φορέα κύρους, όπως η TUV, μιλάει από μόνο του. Η πιστοποίηση αυτή, στην οποία εφαρμόστηκαν τα πλέον αυστηρά διεθνή κριτήρια, αποτελεί το κορυφαίο ορόσημο, γιατί ανοίγει τον δρόμο την έναρξη της λειτουργίας του, το ερχόμενο Σάββατο, που είναι πιστεύω και μία ιστορική ημέρα για τη Θεσσαλονίκη.
Επίσης, η πιστοποίηση αποτελεί απάντηση σε όσα ακούστηκαν πρόσφατα για την ασφάλεια του έργου, τα οποία πιστεύω ότι είναι προσωπικές απόψεις που πιθανότατα οφείλονται σε άγνοια, είτε εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες, είτε είναι απλώς εκ του πονηρού. Η πιστοποίηση αυτή τεκμηριώνει τις ακάματες προσπάθειες των ανθρώπων της AKTOR, το υψηλό επίπεδο ασφαλείας του έργου και τη σχολαστική εφαρμογή των πλέον αυστηρών τεχνικών προδιαγραφών που μπορεί κανείς να συναντήσει σε ένα συγκοινωνιακό έργο τέτοιου βεληνεκούς.
Αναλάβατε το έργο σε μία κρίσιμη καμπή του. Πόσο δύσκολο ήταν να το φέρετε εις πέρας;
Το Μετρό Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα από τα πλέον δύσκολα συγκοινωνιακά έργα της ελληνικής τεχνικής ιστορίας. Ήταν ένα έργο άκρως απαιτητικό, η σύμβαση του οποίου προέβλεπε πάρα πολύ αυστηρές και υψηλού επιπέδου τεχνικές προδιαγραφές, οι οποίες με τη σειρά τους συνεπάγονταν την εφαρμογή στο κατασκευαστικό πεδίο, ιδιαίτερα σύνθετων και απαιτητικών εργασιών.
Η AKTOR εισήλθε στο έργο το 2016, όταν αυτό ακόμη βρισκόταν στη φάση της διάνοιξης των σηράγγων, δέκα χρόνια, μάλιστα, μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης και ουσιαστικά έσωσε ένα έργο που «σερνόταν» ήδη από το 2006-2007. Δεδομένης της μελετητικής ανωριμότητας του έργου, το Μετρό χρειάστηκε να επανασχεδιαστεί σε πολλά σημεία, γεγονός που απαίτησε πολύ χρόνο.
Από τον Νοέμβριο του 2023 –από τότε δηλαδή που αποκτήσαμε τον έλεγχο της ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ – έως και το καλοκαίρι επενδύσαμε πάνω από 120 εκατ. ευρώ στο έργο, επιτυγχάνοντας αύξηση του ρυθμού εργασιών κατά 48%, γεγονός που ήταν καθοριστικό για την επιτάχυνση της ολοκλήρωσής του και της παράδοσής του σήμερα.
Η AKTOR, διαθέτοντας δεκαετίες εμπειρίας στα μεγάλα έργα υποδομής -και μάλιστα, έχοντας συμμετάσχει ως κατασκευαστής στα πλέον σημαντικά συγκοινωνιακά έργα της ελληνικής ιστορίας- αξιοποίησε αυτή την τρομερή παρακαταθήκη και το μεγάλο ταλέντο των ανθρώπων της. Η παράδοση ενός τόσο σύνθετου έργου επιβεβαιώνει και τις τεχνικές δυνατότητες του Ομίλου AKTOR και μας κάνει όλους υπερήφανους.
Πόσο απαιτητική ήταν η κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου και πώς βλέπετε το αποτέλεσμα;
Ο σταθμός Βενιζέλου αποτέλεσε ένα από τα πιο δύσκολα τεχνικά εγχειρήματα στη σύγχρονη ιστορία, αύξησε τον βαθμό πολυπλοκότητας του έργου και αποτέλεσε παράγοντα σημαντικών καθυστερήσεων. Όπως θα θυμάστε, την προηγούμενη δεκαετία υπήρξε αλλαγή του σχεδιασμού του σταθμού, η οποία προκάλεσε πολύ σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου. Ωστόσο, η Πολιτεία πρότεινε μία ρεαλιστική λύση, στο πλαίσιο της κατεύθυνσης της κυβέρνησης να υπάρχει τόσο Μετρό όσο και αρχαία, η οποία έγινε με την αγαστή συνεργασία και υποστήριξη όλων των συναρμόδιων φορέων. Και πάνω σε αυτήν την τεχνική λύση εργαστήκαμε πολύ σκληρά, ώστε να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα και να δώσουμε στη Θεσσαλονίκη έναν υπέροχο κεντρικό σταθμό, μοναδικό στο είδος του, που θα είναι ταυτόχρονα και το νέο της μουσείο και θα κάνει το Μετρό Θεσσαλονίκης να ξεχωρίζει διεθνώς.
Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της επέκτασης προς Καλαμαριά μετακινήθηκε για το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Εκτιμάτε ότι δεν θα υπάρξουν επιπρόσθετες καθυστερήσεις;
Άποψή μου είναι ότι, εφόσον αντιμετωπιστούν κάποια ζητήματα που οφείλονται πρωτίστως στην καθυστέρηση κατασκευής της κύριας γραμμής, η παράδοση της επέκτασης της Καλαμαριάς το 2025 είναι εφικτή. Ούτως ή άλλως, η AKTOR έχει κινητοποιηθεί εγκαίρως και ολοκληρώσει ένα σημαντικό -και ίσως το πλέον απαιτητικό- κομμάτι του έργου και αυτό που απομένει είναι η εγκατάσταση των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων στις σήραγγες, που είναι ένα όχι εύκολο, αλλά σίγουρα όχι ακατόρθωτο έργο.
Η κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης πέρασε από χίλια κύματα, θυμίζοντας ένα σύγχρονο γεφύρι της Άρτας και ταλαιπωρώντας σε βαθμό εξάντλησης την πόλη. Τώρα, που, μετά τις πολυετείς καθυστερήσεις, φθάσαμε στην ολοκλήρωσή του, ποιο μάθημα πιστεύετε ότι πρέπει να διδαχθούν πολιτεία και κατασκευαστικές εταιρείες για να μην επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο με άλλο μεγάλο δημόσιο έργο;
Έχω πει αρκετές φορές στο παρελθόν ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει διαχρονικά κάποιες παθογένειες στα έργα υποδομής, που συνήθως έχουν στο επίκεντρο τη μελετητική ανωριμότητα, την ταμειακή ρευστότητα του δημοσίου, τις διοικητικές καθυστερήσεις, όπως απαλλοτριώσεις, αδειοδοτήσεις και αρχαιολογικές εργασίες και συχνά την πραγματική οικονομική δυνατότητα και την τεχνική επάρκεια ορισμένων εργοληπτών να χρηματοδοτήσουν επαρκώς και να τελειώσουν τα έργα που έχουν αναλάβει.
Το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης υπήρξε στο αρχικό του στάδιο ο ορισμός αυτού του συνδυασμού, ο οποίος ήταν καταλυτικός για τις καθυστερήσεις και τα εμπόδια που προέκυψαν στην πορεία. Μπορούμε να πάρουμε πολλά μαθήματα από την υπόθεση αυτή. Για παράδειγμα, έχω πει και στο παρελθόν ότι θα πρέπει οι προκαταβολές των έργων να κατατίθενται σε κλειστό λογαριασμό που θα μπορεί να κινηθεί αποκλειστικά για τις ανάγκες του εκάστοτε έργου, ώστε να μη γίνεται κατάχρηση της ευκολίας αυτής και τα χρήματα να διοχετεύονται σε άσχετους με τα έργα προορισμούς.
Επίσης, πολλές φορές υποτιμούμε τον ρόλο του χρόνου. Αν η καθυστέρηση είναι μία φορά κακή για τον πολίτη, είναι πολλαπλά αρνητική για τον εργολάβο, διότι μετά βεβαιότητας θα τον οδηγήσει σε ζημιές. Δείτε πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα στα έργα ΣΔΙΤ ή παραχώρησης, στα οποία, καθώς εμπλέκονται υγιείς εταιρείες και δανείστριες τράπεζες, δεν υπάρχει η πολυτέλεια ούτε των καθυστερήσεων ούτε των χαμηλών ρυθμών και τα έργα παραδίδονται εγκαίρως.
Το δικό μου συμπέρασμα ότι χρειάζεται ένας εκσυγχρονισμός του συστήματος εκτέλεσης των έργων, με στόχο αφενός να δημοπρατούνται με μελετητική ωριμότητα και αφετέρου να ανατίθενται σε αναδόχους που θα έχουν την τεχνική και οικονομική δυνατότητα να τα υλοποιήσουν σωστά και έγκαιρα, ανάλογα με το μέγεθος και την τεχνική δυσκολία του κάθε έργου.