Ανακαλύφθηκε μυστηριώδης τάφος 4600 ετών που περιείχε τον σκελετό μιας αποκεφαλισμένης γυναίκας – Tο κεφάλι της ήταν τοποθετημένο στο στήθος της
Ο τάφος της Ύστερης Νεολιθικής Εποχής που έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι, θέτει περισσότερα ερωτήματα – παρά δίνει απαντήσεις. Περιέχει μια γυναίκα, της οποίας το κεφάλι είχε αποτεθεί προσεκτικά στο στήθος.
Η ανακάλυψη έγινε στην Νότια Γαλλία, στην πόλη Πουισεργκιέ, στον νομό του Ερώ. Πρόκειται για μια μοναδική ταφή, κυρίως λόγω του περιεχομένου της, της αποκεφαλισμένης γυναίκας. Τα ευρήματα χρονολογούνται στη Χαλκολιθική περίοδο (2700–2600 π.Χ.).
Το 2017, μια ομάδα αρχαιολόγων, διεξήγαγε συνήθεις εκτιμήσεις, σε ένα σημείο όπου είχε ανακαλυφθεί λάκκος διαμέτρου 2.9 μέτρων. Αρχικά, θεωρήθηκε ότι ήταν πιθανόν να τον χρησιμοποιούσαν ως σιταποθήκη. Μέσα του, σε βάθος 40 εκατοστών, βρισκόταν ο σκελετός της ενήλικης γυναίκας.
Γενική άποψη της ανασκαφής: Φωτογραφία: R. Marsac, O. Ginouvez & J. Rouquet
Οι αρχικές αναλύσεις, προσδιόρισαν το φύλο του ατόμου, βάσει της μορφολογίας της λεκάνης. Οι αναλύσεις στη συνέχεια, επιβεβαιώθηκαν με παλαιογενετική εξέταση. Χρονολογήσεις με ραδιοάνθρακα, ανάγουν τα ευρήματα στην ύστερη φάση του Πολιτισμού της Βεράνζα, έναν υλικό πολιτισμό που χαρακτηρίζει τις περιοχές του Λανγκντόκ-Ρουσιγιόν και της Καταλονίας.
Το στοιχείο ωστόσο, που καθιστά τον τάφο μοναδικό, είναι η φροντίδα της σορού. Αν και η διάταξη του σκελετού, συμμορφώνεται στις νόρμες της ιστορικής περιόδου – με το σώμα ανάσκελα και τα χέρια σταυρωμένα πάνω από το στήθος – το κεφάλι είχε κοπεί από τον λαιμό και είχε αποτεθεί προσεκτικά στον κορμό, υποστηριζόμενο από το δεξιό χέρι.
Οι ερευνητές αποκλείουν την πιθανότητα η διαδικασία της φυσικής αποσύνθεσης να είναι η αιτία της ασυνήθιστης θέσης του κρανίου. Η ανατομική διατήρηση του συνδέσμου μεταξύ του κρανίου, της γνάθου και του δεξιού χεριού, μαρτυρά ότι αυτά, είχαν καλυφθεί από το χώμα, πριν αρχίσει η αποσύνθεση, αποτρέποντας την τυχαία μετατόπιση των οστών.
Το παραπάνω, ενισχύει την υπόθεση ότι, ο αποκεφαλισμός ήταν σκόπιμος και μάλλον πραγματοποιήθηκε την ώρα του θανάτου ή λίγο αργότερα. Ωστόσο, η κατακερματισμένη κατάσταση των αυχενικών σπονδύλων καθιστά δύσκολο να προσδιοριστεί αν υπάρχουν ορατές τομές στα οστά, οι οποίες θα μπορούσαν να παρέχουν άμεσες ενδείξεις σκόπιμης αποκοπής.
Η απουσία σημαδιών, σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση του κρανίου με την υπόλοιπη σορό, αντιβαίνει στις άλλες καταγεγραμμένες πρακτικές στην περιοχή, όπου τα κρανία είχαν αφαιρεθεί πολύ καιρό μετά την ταφή.
Οι περίοδοι της Νεολιθικής και Χαλκολιθικής εποχής, είναι γνωστές για την μεγάλη ποικιλομορφία των ταφικών εθίμων. Σε διάφορα σημεία της Ευρώπης, οι τάφοι με τις αποκεφαλισμένες σορούς συνδέονται συχνά με βίαια τελετουργικά ή συμβολικές πρακτικές, όπως με την αφαίρεση των κρανίων για επίδειξη ή λατρεία.
Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει καταγραφεί άλλη, παρόμοια ταφή στην Πουισεργκιέ, στη νότια Γαλλία. Σε ορισμένα αρχαιολογικά περιβάλλοντα, ο αποκεφαλισμός μπορεί να ερμηνευτεί ως κίνηση κοινωνικού ή συμβολικού αποκλεισμού, υποβιβάζοντας τον νεκρό στο περιθώριο της κοινότητας.
Η πρόδηλη φροντίδα στη διάταξη του σώματος, υποδηλώνει το αντίθετο. Η ανατομικά ορθή θέση και η προσπάθεια διατήρησης μιας φυσιολογικής εικόνας στη συνολική διάταξη του σκελετού, υποδηλώνουν τον σεβασμό προς τον νεκρό, αν και με έναν τρόπο ιδιαίτερο, ο οποίος μαρτυρά κάποιο ξεχωριστό τελετουργικό ή συμβολικό νόημα.
Η ταφή εγείρει πολλά ερωτήματα για τους αρχαιολόγους. Για ποιον λόγο αποκεφαλίστηκε η γυναίκα; Ήταν ο αποκεφαλισμός κομμάτι κάποιου μοναδικού ταφικού τελετουργικού, ή μήπως η γυναίκα έπεσε θύμα περίεργων συνθηκών;
Αναπαριστά μια μεμονωμένη περίπτωση, ή συμβολίζει την ύπαρξη μιας πιο διαδεδομένης, ωστόσο μη καταγεγραμμένης, πρακτικής; Η απουσία άλλων παρόμοιων περιπτώσεων στην περιοχή, περιπλέκει την ερμηνεία.
Ενώ έχουν καταγραφεί και άλλες περιπτώσεις αποκεφαλισμών, σε άλλα σημεία του Νεολιθικού πολιτισμού στην Ευρώπη, αυτές είναι περιπτώσεις ακρωτηριασμών ή λιγότερο προσεκτικών διατάξεων του σώματος, γεγονός που υπογραμμίζει την μοναδικότητα της ανακάλυψης της ταφής της Πουισεργκιέ.
Δεν υπάρχουν ταφές αντίστοιχες με αυτή της Πουισεργκιέ, όπως είναι γνωστό. Η μοναδικότητά της έγκειται στην πρόδηλη αντίθεση ανάμεσα στη φανερή, σκόπιμη διακοπή της ανατομικής συνέχειας στο σημείο του αυχένα και την προσεκτική μεταθανάτια φροντίδα της σορού.
Η φροντίδα στη θέση του κεφαλιού και του δεξιού χεριού, μαρτυρά μία σκόπιμη ταφική πρακτική, συμπεραίνουν οι μελετητές.
Επιπλέον, συμπληρώνουν, η θέση του σώματος με έναν αρκετά συχνά παρατηρούμενο τρόπο στις ταφές της Νεολιθικής εποχής, υποδηλώνει τη σημασία που απέδιδαν οι άνθρωποι της εποχής στη διατήρηση της κανονικότητας στον θάνατο, παρά την αξιοσημείωτη φροντίδα και την εντυπωσιακή προετοιμασία του νεκρού.