Όταν το τηλεσκόπιο Euclid (Ευκλείδης) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) εκτοξεύτηκε πέρυσι, υποσχέθηκε να ερευνήσει ένα τεράστιο κομμάτι του ουρανού για να βοηθήσει στην κατανόηση των μυστηρίων της σκοτεινής ύλης.
Δομημένο από 260 παρατηρήσεις που λήφθηκαν μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, το πρώτο κομμάτι του χάρτη είναι ένα τεράστιο ψηφιδωτό μεγέθους 208 gigapixels. Ένα video που μεγεθύνει σε περιοχές του μωσαϊκού δείχνει πόσο λεπτομερείς είναι οι εικόνες του νότιου ουρανού που καλύπτει 14 εκατομμύρια μακρινούς γαλαξίες, καθώς και δεκάδες εκατομμύρια αστέρια μέσα στο δικό μας Γαλαξία.
Αυτή η εικόνα δείχνει μια περιοχή του ψηφιδωτού που κυκλοφόρησε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Euclid του ESA στις 15 Οκτωβρίου 2024. Η περιοχή έχει μεγεθυνθεί 150 φορές σε σχέση με το μεγάλο μωσαϊκό. Στα αριστερά της εικόνας, το Euclid κατέγραψε δύο γαλαξίες (που ονομάζονται ESO 364-G035 και G036) να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, 420 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς. Στα δεξιά της εικόνας, είναι ορατό το σμήνος γαλαξιών Abell 3381, σε απόσταση 678 εκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς.
«Αυτή η εκπληκτική εικόνα είναι το πρώτο κομμάτι ενός χάρτη που σε έξι χρόνια θα αποκαλύψει περισσότερο από το ένα τρίτο του ουρανού. Αυτό είναι μόλις το 1% του χάρτη, και όμως είναι γεμάτο από μια ποικιλία πηγών που θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να ανακαλύψουν νέους τρόπους για να περιγράψουν το Σύμπαν», δήλωσε η Valeria Pettorino, επιστήμονας του Euclid project στον ESA.
Εκτός από το video, ο ESA έχει επιλέξει μερικές ιδιαίτερα εντυπωσιακές εικόνες από το ψηφιδωτό, σε μεγέθυνση από 12 έως 150 φορές σε σχέση με ολόκληρο το κομμάτι του χάρτη. Αυτές δείχνουν όμορφους σπειροειδείς γαλαξίες, τεράστια σμήνη γαλαξιών, αλλά και μικροσκοπικούς, αμυδρούς νάνους γαλαξίες.
«Έχουμε ήδη δει όμορφες εικόνες υψηλής ανάλυσης μεμονωμένων αντικειμένων και ομάδων αντικειμένων από το Euclid. Αυτή η νέα εικόνα μας δίνει επιτέλους μια γεύση από το μέγεθος της περιοχής του ουρανού που θα καλύψει το Euclid, η οποία θα μας επιτρέψει να κάνουμε λεπτομερείς μετρήσεις δισεκατομμυρίων γαλαξιών», δήλωσε ο Jason Rhodes του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της NASA (JPL).
Το επόμενο βήμα για τον γιγαντιαίο κοσμικό χάρτη είναι μια έκδοση που προγραμματίζεται για τον Μάρτιο του 2025, η οποία θα περιλαμβάνει μια προεπισκόπηση εξαιρετικά λεπτομερών εικόνων συγκεκριμένων περιοχών επιστημονικού ενδιαφέροντος που ονομάζονται Euclid Deep Fields. Μέχρι στιγμής, η αποστολή έχει ολοκληρώσει το 12% της έρευνας μεγάλης κλίμακας, οπότε θα υπάρξουν πολλά ακόμη εντυπωσιακά δεδομένα που θα προκύψουν από αυτό το τηλεσκόπιο.
«Αυτό που πραγματικά με εντυπωσιάζει σε αυτές τις νέες εικόνες είναι το τεράστιο εύρος σε φυσική κλίμακα», δήλωσε ο Mike Seiffert του JPL. «Οι εικόνες αποτυπώνουν λεπτομέρειες από συστάδες αστεριών κοντά σε έναν μεμονωμένο γαλαξία μέχρι μερικές από τις μεγαλύτερες δομές του σύμπαντος. Αρχίζουμε να βλέπουμε τις πρώτες ενδείξεις για το πώς θα μοιάζουν τα πλήρη δεδομένα του Euclid όταν φτάσουν στην ολοκλήρωση της πρωταρχικής έρευνας».