H επόμενη πανδημία πιθανώς θα πιάσει τον κόσμο στον ύπνο παρ’ όλες τις προόδους που κάναμε στη διάρκεια της Covid-19, προειδοποιεί το Παγκόσμιο Συμβούλιο Παρακολούθησης Ετοιμότητας (GPMB).
Η ετήσια έκθεση του, που παρουσιάστηκε στην 15η Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Υγεία στο Βερολίνο, αποκαλύπτει πληθώρα κινδύνων που αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης νέων πανδημιών, όπως η αστικοποίηση, η εντατική αγροτική εκμετάλλευση, οι ανισότητες και η ραγδαία εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Η προειδοποίηση έρχεται καθώς ο πλανήτης δείχνει να απέχει ελάχιστα από μια νέα δοκιμασία της παγκόσμιας ετοιμότητας για μια πανδημία, με τη γρίπη των πτηνών H5NI να συνεχίζει να περνά από μολυσμένα ζώα και πουλερικά σε ανθρώπους στις ΗΠΑ και μια νέα παραλλαγή του ιού mpox να εξαπλώνεται τάχιστα στην κεντρική Αφρική.
Κι ενώ συντάσσονταν οι τελευταίες γραμμές της έκθεσης, ένα ξέσπασμα του ιού Μάρμπουργκ, που σκοτώνει το 88% όσων μολύνονται απ’ αυτόν, προκάλεσε τον θάνατο άνω των 12 ανθρώπων στη Ρουάντα, σημαίνοντας συναγερμό στις Αρχές.
Μόνον το τρέχον έτος έχουν ήδη καταγραφεί 17 επιδημίες επικίνδυνων ασθενειών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Κάθε νέα επιδημία αποκαλύπτει αδυναμίες στην παγκόσμια ετοιμότητα για πρόληψη μιας νέας πανδημίας, με τον ΠΟΥ να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την προετοιμασία των υγειονομικών συστημάτων.
Το GPMB, μια πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Παγκόσμια Τράπεζα, περιγράφει στην έκθεσή του 15 βασικούς παράγοντες κινδύνου για πανδημίες, οι οποίοι κατηγοριοποιούνται ως εξής: κοινωνικοί, τεχνολογικοί, περιβαλλοντικοί, οικονομικοί και πολιτικοί.
Τονίζει την επείγουσα ανάγκη να κατανοηθεί πόσο ευάλωτη είναι η παγκόσμια κοινότητα σε απειλές και απευθύνει έκκληση για μια ριζική αναπροσαρμογή της συλλογικής προσέγγισης στην προετοιμασία για πανδημίες.
H Joy Phumaphi, πρώην υπουργός Υγείας της Μποτσουάνα και συμπρόεδρος του GPMB, σημείωσε ότι οι συστάσεις ισοδυναμούν με «μια τολμηρή αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η παγκόσμια κοινότητα προσεγγίζει την ετοιμότητα». Όπως έχουν τα πράγματα, ωστόσο, ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για μια άλλη πανδημία, τόνισε.
«Ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για την επόμενη πανδημία. Ούτε η Αφρική είναι έτοιμη, ούτε η Ευρώπη, ούτε η Αμερική, ούτε η Ωκεανία, αλλά ούτε και η Ασία», υπογράμμισε.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ χωρών, αλλά και εντός τους, η εντατική κτηνοτροφία και η πιθανότητα να μεταδοθούν ασθένειες ζώων είναι μερικές μόνον από τις κύριες απειλές που αναφέρονται στην έκθεση, η οποία παραθέτει επίσης νέους κινδύνους, πέραν των γνωστών και διαχρονικών.
Η ψηφιακή συνδεσιμότητα επέτρεψε στους επιστήμονες να αναλύουν και να κοινοποιούν γρήγορα τα δεδομένα των παθογόνων και να προσαρμόζουν τις απαντήσεις τους ταχύτερα. Ωστόσο, αυτό το ψηφιακό αποτύπωμα εκθέτει τα συστήματα υγείας και τις κοινωνίες σε κινδύνους. Οι κυβερνοεπιθέσεις, οι αυξημένες απειλές για τη βιοασφάλεια και η ταχεία διάδοση παραπληροφόρησης αυξάνουν τον κίνδυνο μιας πανδημίας, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Ωστόσο, η έκθεση τονίζει ότι η προθυμία για οικοδόμηση ευελιξίας στην απόκριση σε μια πανδημία, η προληπτική προστασία των κοινωνιών και η επένδυση σε συλλογικές προσπάθειες μπορούν να μειώσουν αισθητά τον κίνδυνο και να ενισχύσουν το επίπεδο ετοιμότητας. «Για να προστατευθούν αποτελεσματικά, όλα τα έθνη πρέπει να ενισχύσουν τα συστήματα υγείας τους, να δώσουν προτεραιότητα στην κοινωνική προστασία και να διασφαλίσουν ότι οι βασικές υπηρεσίες υγείας είναι διαθέσιμες σε όλες τις κοινότητες, ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες και μειονεκτούσες», πρόσθεσε η έκθεση.