Παράθυρο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα ανοίγει για πρώτη φορά η υπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας, Λίσα Νάντι, δηλώνοντας αποφασισμένη να συνεργαστεί με την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου «να βρεθεί λύση» στη διαμάχη που σκιάζει τις ελληνοβρετανικές σχέσεις εδώ και περισσότερο από δύο αιώνες.
Μιλώντας αποκλειστικά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», το εξέχον στέλεχος της κυβέρνησης του Κιρ Στάρμερ εξέφρασε την πρόθεση να εισέλθει σε απευθείας συνομιλίες με την Αθήνα με αντικείμενο το μέλλον των αριστουργημάτων που σχεδίασε ο Φειδίας.
«Θέλουμε πολύ να συνομιλήσουμε με τους ομολόγους μας στην Ελλάδα για αυτό το ζήτημα» υπογράμμισε η Νάντι, στην πρώτη συνέντευξη που παραχωρεί σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης και πρώτη στην οποία αναφέρεται στα παρθενώνια γλυπτά.
Οι δηλώσεις της σηματοδοτούν μια απροσδόκητη και θεαματική αλλαγή στάσης του Λονδίνου, καθώς μέχρι πρότινος οι βρετανικές κυβερνήσεις απεκδύονταν κάθε ευθύνης για το θέμα, παραπέμποντας στο Βρετανικό Μουσείο για οποιαδήποτε συζήτηση.
Η σημερινή κυβέρνηση όμως εμφανίζεται διατεθειμένη να εμπλακεί ενεργά στις προσπάθειες για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής διευθέτησης.
«Είμαστε πολύ πρόθυμοι να συνεργαστούμε μαζί σας (σ.σ.: με την ελληνική κυβέρνηση) προκειμένου να βρούμε μια λύση σε αυτή τη μακροχρόνια διαμάχη» τόνισε η κορυφαία πολιτικός των Εργατικών, απαντώντας στο ερώτημα εάν η στάση της κυβέρνησης Στάρμερ στο ζήτημα των Γλυπτών θα είναι διαφορετική από εκείνη των κυβερνήσεων του Συντηρητικού Κόμματος.
Πρόκειται για μια ισχυρή ένδειξη ότι η νέα βρετανική κυβέρνηση διάκειται ευνοϊκά απέναντι στο ενδεχόμενο της επανένωσης των θησαυρών της κλασικής αρχαιότητας στον γενέθλιο τόπο τους.
Βρετανική πηγή δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να προγραμματιστεί στο μέλλον συνάντηση της υπουργού ή του υφυπουργού Πολιτισμού με τους έλληνες ομολόγους τους. Για τις συζητήσεις που διεξάγονται μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου είναι πλήρως ενήμερος και ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι, ο οποίος, κατά πληροφορίες, εμφανίζεται εξίσου θετικός στην εξεύρεση λύσης.
Η πρόθεση της Νάντι να συζητήσει το θέμα με την κυβέρνηση της Ελλάδας συνιστά σημαντική στροφή στην προσέγγιση της Γηραιάς Αλβιώνος.
Το 2021 η Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών (ICPRCP) εξέδωσε απόφαση στην οποία αναφερόταν ρητά ότι «το ζήτημα έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου η υποχρέωση επιστροφής των Γλυπτών βαραίνει ξεκάθαρα τη βρετανική κυβέρνηση».
Για τον λόγο αυτόν καλούσε το Λονδίνο «να αναθεωρήσει τη στάση του και να προσέλθει σε καλόπιστο διάλογο με την Ελλάδα».
Μολαταύτα, η τότε κυβέρνηση των Συντηρητικών σφύριζε αδιάφορα.
Η νέα κυβέρνηση των Εργατικών όμως φαίνεται ότι τείνει ευήκοον ους. Διατρανώνοντας τη βούλησή της «για εξεύρεση λύσης» στο υπεραιωνόβιο πρόβλημα, η βρετανίδα υπουργός Πολιτισμού είπε στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»: «Θέλουμε πολύ να αποκαταστήσουμε και να “επιδιορθώσουμε” τις σχέσεις μας με την Ελλάδα. Επιδίωξή μας είναι να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε αυτές τις σχέσεις».
Την περασμένη εβδομάδα η 45χρονη πολιτικός από το Μάντσεστερ δήλωσε στην «Γκάρντιαν» ότι η βρετανική κυβέρνηση διεξάγει συζητήσεις με τα εθνικά μουσεία της χώρας, με αντικείμενο τον επαναπατρισμό ορισμένων τεχνουργημάτων στις χώρες προέλευσής τους – χωρίς όμως να αναφερθεί στα Γλυπτά.
Σημείωσε, μάλιστα, ότι την προσέγγισε ο ίδιος ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Οσμπορν, ο οποίος, όπως έχουν αποκαλύψει «ΤΑ ΝΕΑ», τα τελευταία τρία χρόνια διαπραγματεύεται την επιστροφή του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα με τον έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη.
Κατά τον Τρίστραμ Χαντ, διευθυντή του Μουσείου Βικτωρίας και Αλβέρτου, οι δηλώσεις αυτές αποτελούν ένδειξη ότι το Λονδίνο εξετάζει το ενδεχόμενο τροποποίησης της νομοθεσίας που εμποδίζει τα εθνικά μουσεία να εκχωρούν αντικείμενα που ανήκουν στις συλλογές τους.
Θέλοντας να υπογραμμίσει τη σημασία που δίνει η κυβέρνησή της στη βελτίωση των ελληνοβρετανικών σχέσεων, η Νάντι δήλωσε στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»: «Ο πρωθυπουργός μας, Κιρ Στάρμερ, έθεσε ως προσωπική προτεραιότητά του να συναντήσει τον έλληνα πρωθυπουργό όταν ο τελευταίος επισκέφθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο συνάδελφός μου υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, έπραξε ακριβώς το ίδιο χωρίς χρονοτριβή».
Το επίμαχο τετ-α-τετ έλαβε χώρα τον περασμένο Νοέμβριο στην ελληνική πρεσβευτική κατοικία στο Λονδίνο, όταν ο Στάρμερ ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο Μητσοτάκης συνομίλησε επί μακρόν μαζί του, όπως και με τον Λάμι, ο οποίος μετείχε στη συνάντηση υπό την ιδιότητα του σκιώδους υπουργού Εξωτερικών. «Προσβλέπουμε στη σφυρηλάτηση μιας ισχυρής σχέσης με τον ελληνικό λαό, η οποία θα έχει μακρά διάρκεια» πρόσθεσε η βρετανίδα υπουργός Πολιτισμού.
Παρά το γεγονός ότι ο Στάρμερ έχει ξεκαθαρίσει ότι η κυβέρνησή του δεν σκοπεύει να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία που θα άνοιγε τον δρόμο στον μόνιμο επαναπατρισμό των Γλυπτών, η έως τον περασμένο Ιούλιο σκιώδης υπουργός Πολιτισμού των Εργατικών, Θάνγκαμ Ντεμπονέρ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στα «ΝΕΑ» ότι ο βρετανός πρωθυπουργός «θέλει να βρεθεί λύση για τα Μάρμαρα».
Ο υφυπουργός Πολιτισμού, Κρις Μπράιαντ, επανέλαβε πρόσφατα, εμμέσως, τη θέση που είχαν εκφράσει οι Εργατικοί όταν βρίσκονταν στην αντιπολίτευση, ότι «δεν θα σταθούν εμπόδιο» σε μια συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου.
«Είναι σε γνώση της κυβέρνησης» ότι ο Οσμπορν διεξάγει συνομιλίες με την Ελλάδα επιδιώκοντας «μια εποικοδομητική συνεργασία» επισήμανε, προσθέτοντας ότι η βρετανική κυβέρνηση «χαιρετίζει την επιτυχία των διεθνών συνεργασιών του Μουσείου».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος διευθυντής του λονδρέζικου ιδρύματος, Νίκολας Κάλιναν, εμφανίζεται θετικός στη σύναψη μιας «πολιτιστικής συνεργασίας» με την Ελλάδα, ενώ και ο Οσμπορν έχει δηλώσει ότι «μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία».
Μιλώντας στο CNN την περασμένη εβδομάδα, ο έλληνας πρωθυπουργός εμφανίστηκε «βέβαιος» ότι τα Γλυπτά θα επιστραφούν, τονίζοντας ότι «η νέα βρετανική κυβέρνηση ενδεχομένως θα είναι πιο δεκτική – αν και δεν είναι δική της απόφαση – σε μια αμοιβαία συμφωνημένη λύση που θα επιτρέψει την επανένωση των Γλυπτών».
Στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», η υπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας αναφέρθηκε στο ευρύτερο όραμά της για τον πολιτισμό, αφήνοντας αιχμές για την πολιτική που εφάρμοσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις των Τόρις: «Για πολύ καιρό βλέπαμε ότι οι τέχνες και ο πολιτισμός εξαφανίζονταν από τις τοπικές μας κοινωνίες και τις σχολικές μας αίθουσες» τόνισε η Νάντι, η οποία το 2020 είχε διεκδικήσει – ανεπιτυχώς – την ηγεσία των Εργατικών.
«Στην πρόσφατη ομιλία του στο συνέδριο του κόμματος, ο πρωθυπουργός εξέθεσε τους λόγους για τους οποίους το θέμα αυτό είναι για εκείνον βαθιά προσωπικό» είπε η υπουργός, σχολιάζοντας την αναφορά που έκανε ο Στάρμερ στη βιωματική του σχέση με τις τέχνες: «Ενα από τα πράγματα που μου έδιναν μεγάλη χαρά όταν ήμουν παιδί ήταν το φλάουτο.
Ολοι ξέρουμε το συναίσθημα του να σε παρασύρει η μουσική ή να σε συνεπαίρνει ένα βιβλίο, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα θεατρικό έργο. Ακόμη και τώρα καταφεύγω στον Μπετόβεν ή τον Μπραμς όταν οι κριτικές που δέχομαι δεν είναι τόσο καλές.
Κάθε παιδί έχει δικαίωμα να διδαχθεί τις τέχνες και τα δημιουργικά μαθήματα που διευρύνουν τους ορίζοντές του και το προετοιμάζουν για το μέλλον» ανέφερε ο βρετανός πρωθυπουργός από το βήμα του συνεδρίου στο Λίβερπουλ. «Εμείς», εξήγησε η Νάντι, «θα διορθώσουμε αυτή την κατάσταση, τοποθετώντας τις τέχνες και τον πολιτισμό στην καρδιά του προγράμματος σπουδών των σχολείων μας, εκεί όπου ανήκουν».
Αναφερόμενη στην κυβέρνηση των Εργατικών, η οποία μετρά τρεις μήνες, η υπουργός Πολιτισμού σχολίασε: «Επιτέλους, τώρα βρισκόμαστε στην εξουσία και μπορούμε να διαβεβαιώσουμε ολόκληρη τη χώρα ότι θα κάνουμε τις ζωές των πολιτών καλύτερες. Αρχίζουμε να υλοποιούμε την αλλαγή που υποσχεθήκαμε».
Και συμπλήρωσε: «Δεν μπορούμε να το πετύχουμε αυτό εν μια νυκτί, ωστόσο οι πολίτες θα δουν και θα αισθανθούν ότι η ζωή τους έχει βελτιωθεί επειδή μας εμπιστεύθηκαν και μας πίστεψαν πριν από λίγους μήνες. Και τώρα έχουν στο πλευρό τους μια κυβέρνηση των Εργατικών που τους στηρίζει».