Αποκλιμάκωση ή κλιμάκωση μετά την Επιχείρηση «Ημέρες Μετάνοιας» του Ισραήλ στο Ιράν; Το μυστήριο με τον εναέριο χώρο και τα ερωτήματα
Με τρία κύματα αεροπορικών επιδρομών το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έπληξε τα ξημερώματα στρατιωτικούς στόχους στο Ιράν σε αντίποινα για την ιρανική επίθεση στο έδαφος του την 1η Οκτωβρίου. Δεν αποκάλυψε λεπτομέρειες για τα πλήγματα, αλλά προειδοποίησε την Τεχεράνη να μην προχωρήσει σε κλιμάκωση.
«Πλήξαμε με ακρίβεια και στοχευμένα διαφορετικές περιοχές του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων εκείνων όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις κατασκευής και σημεία εκτόξευσης πυραύλων προς το κράτος του Ισραήλ τον τελευταίο χρόνο. Την ίδια ώρα, πλήξαμε συστοιχίες πυραύλων εδάφους-αέρος και συστήματα αντιαεροπορικής άμυνα» τόνισε ο εκπρόσωπος των IDF αντιναύαρχος Ντάνιελ Χαγκάρι.
Κι ενώ οι πρώτες εικόνες από καταστροφές σε εργοστάσιο κατασκευής drone έρχονται στη δημοσιότητα, το Ιράν κάνει λόγο για δύο νεκρούς στρατιώτες και περιορισμένες ζημιές σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις του στις επαρχίες της Τεχεράνης, του Κουζεστάν και του Ιλάμ. Παράλληλα, διαμηνύει ότι διατηρεί το δικαίωμα να αμυνθεί. «Το Ιράν θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να αμυνθεί κατά των ξένων επιθετικών ενεργειών (…) Επιπλέον, αναγνωρίζει τις ευθύνες του απέναντι στην περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια» σημείωσε το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Από νωρίς τα ιρανικά κρατικά μέσα πάντως υποβάθμιζαν την επίθεση, αποδίδοντας τις εκρήξεις που ακούγονταν γύρω από την Τεχεράνη στην ενεργοποίηση του συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας.
Την επιχείρηση με την κωδική ονομασία “«Ημέρες Μετάνοιας» παρακολούθησαν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός με τον υπουργό Άμυνας από στρατιωτική βάση στο Τελ Αβίβ. Τους ισχυρισμούς Ισραηλινών αξιωματούχων ότι πάνω από 100 αεροσκάφη διένυσαν απόσταση 2.000 χιλιομέτρων για να πλήξουν το Ιράν, διέψευσε η Τεχεράνη. Ενώ Ιορδανία και Σαουδική Αραβία ανακοίνωσαν ότι δεν επέτρεψαν τη χρήση του εναέριου χώρου τους.
«Οι New York Times αναφέρουν ότι πάνω από 100 μαχητικά αεροσκάφη ενεπλάκησαν σε αυτή την επιχείρηση. Πρώτα από όλα στόχευσαν συστήματα αεράμυνας σε Ιράκ και Συρία, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατά των ισραηλινών αεροσκαφών, σε στήριξη του Ιράν. Στη συνέχεια, ένα δεύτερο κύμα αεροσκαφών, διανύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα, ήταν σε θέση να χτυπήσουν στο εσωτερικό του Ιράν» δήλωσε η ανταποκρίτρια του Sky News Ντέμπορα Χέινς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι είχαν ενημερωθεί για το χτύπημα, αλλά δεν είχαν καμία εμπλοκή σε αυτό. Εχοντας ασκήσει ασφυκτικές πιέσεις στο Ισραήλ να μην πλήξει πετρελαϊκές και πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, η Ουάσινγκτον μίλησε για πλήγματα ακριβείας σε στρατιωτικούς στόχους, χαρακτηρίζοντάς τα αυτοάμυνα, και κάλεσε την Τεχεράνη να τερματίσει τις επιθέσεις προκειμένου να κλείσει ο κύκλος των συγκρούσεων.
Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος προειδοποίησε το Ιράν να μην απαντήσει στην επίθεση, υποστηρίζοντας σθεναρά ότι αυτό πρέπει να είναι το τέλος των απευθείας επιθέσεων μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν. Λέει επίσης ότι εάν το Ιράν αποφασίσει να χτυπήσει ξανά, θα είμαστε έτοιμοι και θα υπάρξουν συνέπειες για το Ιράν για ακόμα μία φορά.
Για ισραηλινές επιδρομές σε στρατιωτικούς στόχους της έκανε λόγο και η Συρία, υποστηρίζοντας ότι αναχαίτισε πυραύλους που εκτόξευσε το Ισραήλ από τα υψίπεδα του Γκολάν και τον Λίβανο.
Το επιχειρησιακό σχέδιο που αποδίδεται είτε ως «Ημέρες Μετάνοιας», είτε ως «Ημέρες Ανταπόδοσης», αφήνει ερωτήματα, σύμφωνα με τον απεσταλμένο της ΕΡΤ στη Χάιφα, Γιώργο Σιδέρη.
Το πρώτο και ίσως το πιο βασικό είναι η χρήση του εναέριου χώρου της χώρας που χρησιμοποίησε το Ισραήλ για να φτάσει πιο κοντά στους στόχους του. Ιορδανία και Σαουδική Αραβία έχουν ανακοινώσει ότι δεν πέρασαν αεροσκάφη του Ισραήλ από τον δικό τους εναέριο χώρο.
Το γεγονός ότι χτυπήθηκαν στόχοι σε Συρία και Ιράκ πριμοδοτεί το σενάριο να έγινε χρήση αυτών των εναέριων χώρων, δίχως βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν ξεχωριστοί μεγάλοι σχηματισμοί αεροσκαφών του Ισραήλ που προσέγγισαν ταυτόχρονα από βορρά και νότο το Ιράν. Και αυτό διότι κάποιοι από τους 20 συνολικά στόχους ήταν αρκετά νότια.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η χρήση όπλων ακριβείας και μακρού πλήγματος, άνω των 1.000 χλμ μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο από την στιγμή που η αντίπαλη αεράμυνα και οι αισθητήρες που διαθέτει δεν είναι επιπέδου Irine Dome, ούτε καν παλαιότερης ανατολικής τεχνολογίας S300.
Οι στόχοι:
Το δεύτερο αφορά τους στόχους. Ως τώρα το Ισραήλ δεν έχει αποδεσμεύσει εικόνες από την επίθεση αυτή, κάτι που μας έχει συνηθίσει σε Γάζα και Λίβανο. Για τα τρία κύματα επιθέσεων λέει ότι χτυπήθηκαν συστήματα αεράμυνας στο πρώτο κύμα και για τα άλλα δυο κάνει λόγο για πλήγματα κατά βάσεων με πυραύλους σαν εκείνους που χρησιμοποίησε η Τεχεράνη την 1η Οκτωβρίου. Μιλά επίσης για βάσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη- καμικάζι και για εργοστάσια κατασκευής όπλων. Για τους στόχους δεν έχει κοινοποιήσει τις τοποθεσίες.
Η Τεχεράνη από την πλευρά της μιλά κι εκείνη για «στρατιωτικά κέντρα» στην περιφέρεια της πρωτεύουσας, στο Χουζεστάν και το Ιλάμ. Δεν αναφέρει όμως τι είδους βάσεις επλήγησαν. Παραδέχεται ότι έχουν υπάρξει ζημιές- μικρής όπως λέει έκτασης και ότι έχασαν τη ζωή τους δυο στρατιώτες.
Τι σημαίνει όμως το χτύπημα των ισραηλινών κατά του Ιράν; Είμαστε τελικά απέναντι σε αποκλιμάκωση ή κλιμάκωση;
Είναι και τα δύο, σύμφωνα με την ΕΡΤ. Κλιμάκωση γιατί ποτέ ξανά το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει ευθύνη για επίθεση κατά του Ιράν. Δεύτερο γιατί είναι σε αντίθεση με τον πρώτο γύρο των αντιποίνων τον περασμένο Απρίλιο. Οι επιθέσεις έγιναν όχι σε μία αλλά σε τρεις περιοχές και το πιο σημαντικό είναι ότι το ένα ήταν και μέσα στην Τεχεράνη. Επίσης ήταν η μεγαλύτερη επίθεση που δέχεται το Ιράν από τον πόλεμο με το Ιράκ το 1980 και η πρώτη μεγάλη από το Ισραήλ, ενώ υπάρχουν τέσσερις νεκροί.
Για αποκλιμάκωση μπορεί να μιλήσει κανείς για ήταν πλήγματα ακριβείας σε στρατιωτικούς στόχους και όχι σε πυρηνικές ή πετρελαϊκές εγκαταστάσεις. Επίσης το Ισραήλ φέρεται να ενημέρωσε εγκαίρως το Ιράν για τα σχέδιά του και δεν έχει μιλήσει ακόμα για τον τρόπο και την αποτελεσματικότητα της επίθεσης και αυτό δίνει το περιθώριο στο Ιράν να την χειριστεί αναλόγως: να μιλήσει για αναχαίτιση και για μικρές ζημιές.
Άρα το Ιράν δεν θα απαντήσει; Αυτό θα εξαρτηθεί από την τελική αποτίμηση των ζημιών που υπέστησαν τα στρατιωτικά του κέντρα. Σίγουρα θεωρεί πράξη πολέμου τα ισραηλινά αντίποινα, αλλά δύσκολα θα παρασυρθεί σε κλιμάκωση, γιατί κλιμάκωση σημαίνει εμπλοκή των ΗΠΑ. Ίσως επιλέξει να απαντήσει μέσω των αντιπροσώπων του.
Για «άσκηση νόμιμης άμυνας» του Ισραήλ, έκανε λόγο ο Λευκός Οίκος. Ωστόσο, παρατήρησε, ότι πρέπει να κλείσει ο κύκλος συγκρούσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Οι χώρες του Κόλπου καταδίκασαν τα ισραηλινά πλήγματα, συμφωνούν, ωστόσο ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις δεν πρέπει να εξαπλωθούν. Υψηλό είναι το φρόνημα των πολιτών σε Ισραήλ και Ιράν, που στηρίζουν μεν τις κυβερνήσεις τους, ανησυχούν δε για την επέκταση του πολέμου.
Αναλυτικά οι αντιδράσεις:
Η ένταση της απάντησης του Ισραήλ ήταν στοχευμένη και αναλογική, ασκώντας το δικαίωμά του στη νόμιμη άμυνα δήλωσε σε δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Σον Σάβετ, ο οποίος επεσήμανε ότι η επιδρομή είχε πολλαπλούς στρατιωτικούς στόχους εκτός κατοικημένων περιοχών.
Η Ουάσιγκτον το τελευταία διάστημα πίεζε το Τελ να σχεδιάσει μια απάντηση που θα χρησίμευε μεν ως αποτροπή για νέες επιθέσεις κατά του Ισραήλ, όμως δεν θα αύξανε τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης. «Αυτό ακριβώς φαίνεται να συνέβη», σχολίασε ο Αμερικάνος αξιωματούχος, που όμως προειδοποίησε ότι «αν το Ιράν επιλέξει να απαντήσει, είμαστε πλήρως προετοιμασμένοι να αμυνθούμε για άλλη μια φορά», υπενθυμίζοντας και την πρόσφατη ανάπτυξη του αντιπυραυλικού συστήματος THAAD στο Ισραήλ.
«Είμαι ξεκάθαρος ότι το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να αμυνθεί ενάντια στην ιρανική επιθετικότητα. Είμαι εξίσου σαφής ότι πρέπει να αποφύγουμε περαιτέρω περιφερειακή κλιμάκωση και να παροτρύνουμε όλες τις πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. Το Ιράν δεν πρέπει να απαντήσει», είπε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ σε συνέντευξη Τύπου στη Σαμόα, όπου συμμετείχε σε συνάντηση ηγετών της Κοινοπολιτείας.
«Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας καταδικάζει και καταγγέλλει τη στρατιωτική στόχευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, η οποία αποτελεί παραβίαση της κυριαρχίας της και παραβίαση των διεθνών νόμων και κανόνων» αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, προτρέποντας την ίδια στιγμή όλες τις πλευρές να «επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση ώστε να αποφευχθεί η κλιμάκωση, η οποία απειλεί την ασφάλεια και τη σταθερότητα των χωρών και των λαών της περιοχής».
«Τα ισραηλινά στρατιωτικά πλήγματα κατά της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράν αποτελούν σοβαρή παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου», τονίζει το πακιστανικό υπουργείο Εξωτερικών, συμπληρώνοντας ότι «οι επιθέσεις υπονομεύουν την πορεία προς την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, ενώ συνιστούν επικίνδυνη κλιμάκωση σε μια ήδη ασταθή περιοχή» και κατηγορώντας το Ισραήλ ότι φέρει την πλήρη ευθύνη για τον τρέχοντα κύκλο κλιμάκωσης και επέκτασης της σύγκρουσης στην περιοχή. Το Ισλαμαμπάντ κάλεσε επίσης το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών «να παίξει τον ρόλο του για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και να λάβει άμεσα μέτρα για να βάλει τέλος στην απερισκεψία του Ισραήλ στην περιοχή και στην εγκληματική του συμπεριφορά».
Στο ίδιο κλίμα και οι αντιδράσεις από τις διπλωματικές αρχές και άλλων χωρών του Κόλπου.
«Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καταδικάζουν σθεναρά τη στρατιωτική στόχευση του Ιράν και εκφράζουν βαθιά ανησυχία για τη συνεχιζόμενη κλιμάκωση και τον αντίκτυπό της στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα» τονίζει το Αμπού Ντάμπι, που επισημαίνει «τη σημασία της άσκησης των υψηλότερων επιπέδων αυτοσυγκράτησης και σοφίας για την αποφυγή κινδύνων και την επέκταση των συγκρούσεων», ενώ και το υπουργείο Εξωτερικών του Ομάν μιλά για μια κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας του Ιράν, προσθέτοντας ότι οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές ήταν «μια κλιμάκωση που τροφοδοτεί τον κύκλο της βίας και υπονομεύει τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση και μείωση της έντασης».
Στη Βαγδάτη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Μπασίμ Αλαουάντι καταδίκασε τόσο τις «επιθετικές πολιτικές του Ισραήλ και την επέκταση της σύγκρουσης στην περιοχή, πραγματοποιώντας κατάφωρα επιθετικές ενέργειες ατιμώρητα», όσο και «τη σιωπή της διεθνούς κοινότητας για τις ισραηλινές ενέργειες», επαναλαμβάνοντας «την σταθερή θέση του Ιράκ για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και τον Λίβανο και για συνολικές περιφερειακές και διεθνείς προσπάθειες για τη στήριξη της σταθερότητας στην περιοχή».
Με εξαίρεση την υπό τον Γιάιρ Λαπίντ αντιπολίτευση, ενδεχομένως μετά τη λήξη του Σαββάτου και τους γνωστούς ακραίους, ο κόσμος στο Ισραήλ δείχνει ανακουφισμένος από την τροπή των πραγμάτων, σύμφωνα με τον ανταποκριτή της ΕΡΤ στο Τελ Αβίβ, Κωστή Κωνσταντίνου.
Ζητά ένα οριστικό τέλος στη Γάζα και την επιστροφή των ομήρων κυρίως, βλέπει ότι ο Λίβανος τελειώνει και ότι σύντομα, η Χεζμπολάχ όπως και η Χαμάς θα ανήκουν περισσότερο στο παρελθόν από ότι στο παρόν και στο μέλλον μαζί και αναγνωρίζει ότι ο Νετανιάχου δεν έπρεπε -και δεν μπορούσε- να σύρει τη χώρα σε έναν πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες.
Όλοι ανησυχούν για το πυρηνικό Ιράν αλλά όλοι αντιλαμβάνονται ότι η σημερινή κίνηση του Ισραήλ, την οποία ακολούθησαν προειδοποιήσεις από τη Δύση στην Τεχεράνη, έφερε την ευθύνη ξανά στο Ιράν. Οι ήπιοι ελπίζουν ότι με έξυπνες κινήσεις, όπως αυτές ενάντια στη Χεζμπολάχ αλλά και διπλωματικές ενέργειες χωρίς να πλήττεται η εικόνα του Ισραήλ, η χώρα θα προστατευθεί. Οι ακραίοι ελπίζουν στην εκλογή του Τραμπ και στο τι μπορούν να εξασφαλίσουν. Η υποχώρηση του Ισραήλ όμως, αφού έπληξε σημαντικά σημεία της αεράμυνας αλλά και της αμυντικής βιομηχανίας του Ιράν, αποδείχθηκε ένας πολύ έξυπνος ελιγμός. Ο κόσμος θέλει επιστροφή στην καθημερινότητά του και έχει κουραστεί. Ο κόσμος δεν ασχολείται με εντυπωσιασμούς.
πηγή: ΕΡΤ,