Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 1997. Μια μέρα -νύχτα για την ακρίβεια- που η Θεσσαλονίκη δεν θα ξεχάσει ποτέ. Οι U2, το δημοφιλέστερο ίσως ροκ συγκρότημα της εποχής, έκανε την πόλη αγνώριστη και την έβαλε να κινείται σε πρωτόγνωρους για τα ελληνικά δεδομένα ρυθμούς… ροκ φυσικά.
Πάνω από 100.000 άτομα από όλη τη χώρα και το εξωτερικό έκαναν κατάληψη από νωρίς το πρωί στον χώρο του λιμανιού, όπου δόθηκε η συναυλία, αλλά και στον Λευκό Πύργο, καθώς και στην Πλατεία Αριστοτέλους, στους δήμους Καλαμαριάς και Σταυρούπολης, όπου είχαν στηθεί γιγαντοοθόνες σε απευθείας μετάδοση με την κεντρική σκηνή και νωρίτερα ροκ συγκροτήματα έπαιζαν αγαπημένα τραγούδια – όχι των U2.
Από τα ξημερώματα εκατοντάδες νέοι που είχαν έρθει από την προηγούμενη μέρα στην πόλη και διανυκτέρευσαν σε παγκάκια και πάρκα, έπιασαν θέση μπροστά από την κεντρική είσοδο του λιμανιού, ενώ μια ανθρώπινη αλυσίδα κατέκλυσε από το μεσημέρι τη Λεωφόρο Νίκης και η κυκλοφορία διακόπηκε… όπως και σε όλο το κέντρο.
Ο Μπόνο και η παρέα του, ανέβηκαν στη σκηνή ακριβώς στις 21.17 κι αφού διέσχισαν τον χώρο πάνω σε ξυλοπόδαρα. Ο frontman του συγκροτήματος σταμάτησε για μερικά δευτερόλεπτα, κοίταξε δεξιά κι αριστερά, μπρος και πίσω και ούρλιαξε: «Ουάου, Θεσσαλονίκη, Ουάου», προκαλώντας την έκρηξη του κοινού κι ένα πρωτοφανές παραλήρημα.
Η αναγγελία της συναυλίας
Το 1997 ήταν η χρονιά που η Θεσσαλονίκη ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και μέσα στο πλήθος των εκδηλώσεων ξεχώρισαν δύο, που είχαν διεθνή εμβέλεια. Τον Ιούνιο εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού η έκθεση «Θησαυροί του Αγίου Όρους» με 620 εκθέματα βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνης που ταξίδεψαν για πρώτη φορά εκτός της Αθωνικής Πολιτείας, συγκεντρώνοντας πάνω από 700.000 επισκέπτες.
Και τον Σεπτέμβριο έγινε η μεγάλη συναυλία των U2 στο λιμάνι, το γεγονός της χρονιάς για την πόλη, για τη χώρα, για τη νεολαία. «Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη πολιτισμική και της αξίζουν τέτοια γεγονότα», είχε δηλώσει ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος.
Σε συνέντευξη Τύπου στο «Μακεδονία Παλλάς», ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Θεσσαλονίκη 1997», Πάνος Θεοδωρίδης, -παρουσία του εκπροσώπου της εταιρείας που συνεργάστηκε για τη μετάκληση των U2, Δημήτρη Χέλμη και της παραγωγού του Οργανισμού, Ευγενίας Γραμμένου- χαρακτήρισε τη συναυλία ως ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, το οποίο, όπως είπε, «θα κλείσει πανηγυρικά τις εκδηλώσεις του καλοκαιριού, που άνοιξαν με την κορυφαία έκθεση των Θησαυρών του Αγίου Όρους».
Ανέφερε ότι το κόστος της συναυλίας έφτανε στα 600 εκατ. δραχμές, χρήματα που καλύφθηκαν από τον Οργανισμό, το υπουργείο Πολιτισμού, τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς και χορηγούς.
Ο κ. Θεοδωρίδης είπε ότι το συγκρότημα, κατά την πάγια τακτική του, απαιτεί από τους διοργανωτές να ασφαλίσουν προσωπικά τον κάθε θεατή με το ποσό των… 10 εκατ. δολαρίων (!!!), ενώ «τα 50.000 εισιτήρια, των 4.000 δραχμών το καθένα, θα τυπωθούν στο εξωτερικό, σε τυπογραφείο της απολύτου έγκρισης του συγκροτήματος και θα είναι υδατογραφημένα, ώστε να είναι πραγματικά αδύνατη η αντιγραφή τους».
Η Θεσσαλονίκη ήταν μια άλλη πόλη τέτοια μέρα πριν ακριβώς από 27 χρόνια. Είχε προετοιμαστεί καιρό για να υποδεχτεί τους πάντα τολμηρούς και καινοτόμους U2, με το κέντρο της πεζοδρομημένο για την περίσταση, με ειδικά σταντς στους δρόμους για φαγητό και ποτό, με επιπλέον εκπτώσεις στα εμπορικά καταστήματα, δωρεάν μεταφορά του κοινού από την αστική, υπεραστική συγκοινωνία και τον ΟΣΕ, με υπαίθριες συναυλίες, χορευτικές και εικαστικές δράσεις εντός και εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος, στις οποίες συμμετείχαν πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς της πόλης.
Ένα θαύμα της τεχνολογίας στο λιμάνι
Στην πρώτη τους συναυλία στη χώρα μας, οι U2 μετέφεραν ακριβώς την ίδια υπερπαραγωγή που παρουσίασαν στην παγκόσμια περιοδεία τους (Popmart Tour), η οποία άρχισε στις 25 Απριλίου από το Λας Βέγκας και ολοκληρώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου στο Σιάτλ, μετά από μία θριαμβευτική διαδρομή με 71 σταθμούς σε 20 χώρες. Πριν τη Θεσσαλονίκη οι U2 εμφανίστηκαν στις 23 Σεπτεμβρίου στο Σεράγιεβο και επόμενος σταθμός τους ήταν το Τελ Αβίβ, όπου έδωσαν συναυλία στις 30 του μήνα.
Για την πραγματοποίηση της τρίωρης υπερπαραγωγής, εργάστηκαν 237 τεχνικοί του συγκροτήματος και 200 Έλληνες. Το τεχνικό κομμάτι κάλυπτε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στον ήχο, το φως, τις οθόνες και τα ειδικά εφέ, ενώ για τη μεταφορά του εξοπλισμού, βάρους 1.200 τόνων, ήρθαν από το εξωτερικό συνολικά 72 νταλίκες – όχι τόσο εύκολα και όχι τόσο γρήγορα, όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός.
Στη δεύτερη προβλήτα του λιμανιού στήθηκε η μεγαλύτερη οθόνη βίντεο που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, επιφάνειας 700 τετραγωνικών μέτρων και βάρους 65 τόνων, η οποία αποτελούνταν από 100 κομμάτια, ενώ η φτιαγμένη από πλεξιγκλάς σκηνή ξεπερνούσε σε ύψος τα 20 μέτρα. Πάνω της κυριαρχούσε «χρυσή αψίδα» ύψους 100 μέτρων σε έντονο πορτοκαλί χρώμα, ένα λεμόνι-καθρέφτης ύψους 35 μέτρων και μία γυαλιστερή ελιά ύψους 12 μέτρων, περασμένη σε τεράστια οδοντογλυφίδα. Το ηχητικό σύστημα σκηνής βάρους 300 τόνων, τα 76 ηχεία, τα 120 κανάλια ήχου και οι 6 κονσόλες -χρησιμοποιήθηκαν δύο, οι άλλες ήταν εφεδρικές-, τα 5.000 μέτρα φωτεινού σχοινιού, οι 100 προβολείς, οι 30 προβολείς σταδίου, τα 24 χειροκίνητα σποτ, οι έξι μηχανές φωτισμού, τα οχτώ ψηφιακά κανάλια βιντεοεφέ, οι χρωματιστές σφαίρες, οι χιλιάδες λαμπτήρες και τα καλώδια μήκους 36 χιλιομέτρων, έκαναν τη συναυλία των U2 μοναδική και ανεπανάληπτη.
Θρίλερ στους Ευζώνους – Μια ανάσα από τη ματαίωση
Κι ενώ όλα έβαιναν καλώς και η Θεσσαλονίκη ζούσε σε ρυθμούς έξαλλου ροκ, ήρθε ένα απρόσμενο γεγονός που απείλησε να τινάξει στον αέρα τη συναυλία.
Οι τελωνειακοί είχαν απεργία εκείνες τις μέρες, διεκδικώντας την ικανοποίηση οικονομικών αιτημάτων και έστησαν μπλόκο στα σύνορα, στους Ευζώνους, εμποδίζοντας τις νταλίκες με τον τεχνικό εξοπλισμό να περάσουν. Ζητούσαν μάλιστα να μεταβεί εκεί ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννος Παπαντωνίου, ενώ το θέμα προκάλεσε μεγάλη πολιτική κόντρα μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.
Στους Ευζώνους έσπευσαν ο Πάνος Θεοδωρίδης, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Οργανισμού «Θεσσαλονίκη 1997», Δημήτρης Σαλπιστής και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος. Συνομίλησαν με τους συνδικαλιστές των τελωνειακών και μετά από αρκετές ώρες διαπραγματεύσεων -όχι πάντα σε ήρεμους τόνους- οι απεργοί επέτρεψαν να περάσουν οι νταλίκες με τον εξοπλισμό της συναυλίας, όχι όμως και τα λεωφορεία με τους fans του συγκροτήματος που ερχόταν από την Ευρώπη. Ανάλογο μπλόκο στήθηκε και στα ελληνοτουρκικά σύνορα, καθώς και στις άλλες συνοριακές διαβάσεις. Τα ξημερώματα της Παρασκευής 26 Σεπτεμβρίου 1997 τα σύνορα της Ελλάδας ήταν κλειστά για όλους και πέρασαν μόνο τα τεράστια φορτηγά που μετέφεραν κοντέινερς με τον εξοπλισμό της συναυλίας. Οι διοργανωτές ανέμεναν περίπου 5.000 άτομα από χώρες της Βαλκανικής και εκτιμούν ότι τελικά ήρθαν 1.500, που προνόησαν και είτε είχαν μπει οδικώς νωρίτερα είτε αεροπορικώς μέσω άλλων χωρών.
Ο Μπόνο έβαλε φωτιά στη σκηνή
Οι U2 έφτασαν στη Θεσσαλονίκη αεροπορικώς με το ιδιωτικό τους Boeing 747, από την Ελούντα όπου έκαναν ολιγοήμερες διακοπές, συνοδευόμενοι από 26 άτομα, φροντιστές και τεχνικούς και από το αεροδρόμιο «Μακεδονία» πήγαν κατευθείαν στο λιμάνι, όπου είχαν ετοιμαστεί ειδικά δωμάτια για να ξεκουραστούν. Λέγεται πως μόλις έφτασαν, αρκετές ώρες πριν τη συναυλία και είδαν τον κόσμο που είχε ήδη καλύψει το μπροστινό μέρος της σκηνής, δεν έκρυψαν την ικανοποίησή τους.
Οι πόρτες άνοιξαν στις 16.00 και μέσα σε μισή ώρα καλύφθηκε το 1/4 του χώρου. Η οργάνωση ήταν υποδειγματική, είχε κινητοποιηθεί όλη η αστυνομική δύναμη της πόλης, 400 αστυνομικοί από γειτονικές περιοχές και όλο το λιμενικό σώμα, ενώ πολύ μεγάλος ήταν και ο αριθμός security. Οι κανόνες και οι απαγορεύσεις αυστηροί: κανείς δεν μπορούσε να βγει από τον χώρο και να ξαναμπεί. Απαγορευόταν κάμερες, φωτογραφικές μηχανές, μεταλλικά μπουκάλια, αιχμηρά αντικείμενα, ομπρέλες και μπουκάλια με αλκοόλ. Σε τρία μπαρ πουλιόταν νερό και αναψυκτικά σε πλαστικά ποτήρια, καθώς και σάντουιτς. Υπήρχαν επίσης τρεις μεγάλες τουαλέτες, τρία ασθενοφόρα και κινητή ιατρική μονάδα.
Στις 20.00 άναψαν τα φώτα της εντυπωσιακής σκηνής και ξεκίνησε η συναυλία με τους Echo Tattoo, τους οποίους διαδέχτηκε ο Νίκος Πορτοκάλογλου.
Σε αντίθεση με τις φήμες που κυκλοφορούσαν πως οι U2 θα βγουν κοντά στα μεσάνυχτα, στις 21.17 ο Μπόνο, ο Λάρι Μίλερ (ντράμς), ο Άνταμ Κλέιτον (μπάσο) και ο Εντζ (κιθάρα) έκαναν μια θριαμβευτική είσοδο ανάμεσα στο κοινό, που παραληρούσε.
Για τις επόμενες δύο ώρες ερμήνευσαν 22 κομμάτια, όλες τις μεγάλες τους επιτυχίες, δεν δέχτηκαν … παραγγελιές και πέταξαν λεμόνια σε μια από τις αγαπημένες τους συνήθειες, ως ειρωνικό σχόλιο στον καπιταλισμό, τον οποίο και καυτηρίασαν. Στον φόντο υπήρχε η μισή κίτρινη αψίδα, γνωστής αλυσίδας μπέργκερ, ένα κίτρινο λεμόνι και στο βίντεο πίσω τους παρήλασαν ο Άντι Γούρχολντ, η Μέριλιν Μονρόε, πολύχρωμες καρικατούρες. Ο Εντζ αποθεώθηκε στην καραόκε εκτέλεση του Sugar Sugar, ενώ δεν αποχωρίστηκε στιγμή τη λευκή καουμπόικη στολή και το ψεύτικο μουστάκι. Αντίθετα ο Μπόνο εμφανίστηκε με διαστημική στολή, με κουκούλα και τη στολή του Σβαρτζενέγκερ, ενώ ο Άνταμ πίστευε πως ήταν σε πυρηνικό εργοστάσιο με μάσκα και εδικά γυαλιά. Όσο για τον Λάρι, εκτονώθηκε στα ντραμς, προκαλώντας φρενίτιδα.
Ξεχωριστές στιγμές της συναυλίας ήταν εκείνη που το τεράστιο λεμόνι μεταμορφώθηκε σε διαστημόπλοιο, η δεκάλεπτη εκτέλεση του Bullet the Blue Sky, η πυραμίδα με τους προβολείς και την εισβολή των εξωγήινων, το παλλόμενο λεμόνι στο φινάλε.
«Γιάσου Ελλάντα, Γιάσου Αίγκε (σ.σ. Αιγαίο ήθελε να πει), Γιάσου Θεσσαλονίκη», φώναζε κατά διαστήματα ο Μπόνο, αλλά στο μέσο της συναυλία τα πήγε καλύτερα -μάλλον το είχε μελετήσει περισσότερο: «Επιτέλους παίζουμε στην Ελλάδα. Περιμέναμε τόσο πολύ γι΄ αυτό. Ευχαριστούμε».
Στο τέλος της βραδιάς και πριν οι U2 αναχωρήσουν και πάλι για την Ελούντα οι υπεύθυνοι της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, τους πρόσφεραν από ένα δαχτυλίδι-αντίκα.
Εκείνο που έκανε επίσης εντύπωση είναι πως μέσα σε σχεδόν 3 ώρες και πριν καλά καλά αδειάσει το λιμάνι και το κέντρο της Θεσσαλονίκης από τον κόσμο, όλος ο εξοπλισμός μαζεύτηκε. Σε έναν εκπληκτικό συντονισμό πάνω από 300 άτομα ξέστησαν το σκηνικό, συγκέντρωσαν τα υλικά, τα έβαλαν σε κοντέινερ και τις πρώτες πρωινές ώρες οι νταλίκες αναχωρούσαν για το Ισραήλ.
Υ.Γ.: Τι απέγινε το κορίτσι του Μπόνο; Σοφία, πού είσαι;
Μια από τις πιο δυνατές στιγμές της συναυλίας ήταν όταν ο Μπόνο εντόπισε μέσα στο πλήθος μια όμορφη κοπέλα. Το συγκρότημα ερμήνευε το τραγούδι Maiami και ο Μπόνο τράβηξε το κορίτσι και το ανέβασε στη σκηνή. «Κοιτάξτε πόσο όμορφη είναι», είπε και την πήρε αγκαλιά, χορεύοντας μαζί της. Έβγαλε το στρατιωτικό καπέλο που φορούσε και της το πέρασε στο κεφάλι, ενώ ταυτόχρονα της έδινε ένα πούρο. Αργότερα έγινε γνωστό πως η 21χρονη ήταν η Σοφία, φοιτήτρια της σχολής Δημοσιογραφίας του Α.Π.Θ. «Τα έχασα. Δεν το περίμενα. Δεν μου μίλησε. Μόνο μου έκανε νόημα να ανέβω και μετά μου τραγουδούσε», δήλωσε αμέσως μετά τη συναυλία η Σοφία, την οποία πολιόρκησαν Έλληνες και ξένοι δημοσιογράφοι. Κι ύστερα χάθηκε στο πλήθος και κανείς δεν έμαθε κάτι για εκείνη….