Στο κατώφλι ενός ολοκληρωτικού πολέμου βρίσκεται η Μέση Ανατολή, με το ενδεχόμενο μιας χερσαίας εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο να έχει αποκτήσει ισχυρές πιθανότητες, μετά και την έντονη κινητικότητα του στρατού του Ισραήλ στον βορρά με την κινητοποίηση εφέδρων και τα μηνύματα στελεχών του που προαναγγέλλουν νέες επιθέσεις.
Υπάρχουν φωνές στο Ισραήλ που υποστηρίζουν εδώ και καιρό μια χερσαία εισβολή στον Λίβανο, όμως ο Νετανιάχου εμφανιζόταν διστακτικός. Τι έχει αλλάξει.
Το Ισραήλ προετοιμάζεται για πόλεμο με τη Χεζμπολάχ εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, μετά όμως και τις τελευταίες εξελίξεις, φαίνεται πως έχει θέσει πλέον για τα καλά σε εφαρμογή το πολεμικό του σχέδιο.
Οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στον νότιο Λίβανο, μετά τις πρωτοφανείς επιθέσεις την περασμένη εβδομάδα στις επικοινωνιακές υποδομές της Χεζμπολάχ και τη σειρά χτυπημάτων σε κορυφαίους διοικητές της οργάνωσης, σηματοδοτούν μια δραματική κλιμάκωση ύστερα από 11 μήνες ελεγχόμενων ανταλλαγών πυρών. Τώρα, πρώην αξιωματούχοι και αναλυτές λένε ότι το Ισραήλ εξετάζει σοβαρά μια χερσαία εισβολή, ενέργεια που, όπως σημειώνει η Washington Post, τμήματα του ισραηλινού στρατιωτικού κατεστημένου υποστηρίζουν εδώ και καιρό.
«Ο στρατός χτίζει και ξαναχτίζει το σχέδιο για χρόνια», δήλωσε η Μίρι Άισιν, πρώην ανώτερη αξιωματικός των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, που έχει ενημερωθεί για τις συζητήσεις ασφαλείας. «Κάθε φορά που φτάναμε στο σημείο να το εφαρμόσουμε, υπήρχαν περιορισμοί». Τώρα, «όλα συνδυάστηκαν» για την αρχική φάση, δήλωσε. «Το ερώτημα είναι τι ακολουθεί μετά».
Ο Πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ήταν μέχρι πρόσφατα διστακτικός ως προς το να εμπλακεί σε πλήρους κλίμακας σύγκρουση με τη Χεζμπολάχ, ανέφεραν αναλυτές, καθώς φοβόταν να ανοίξει πόλεμο σε δύο μέτωπα, όπως επίσης και να εμπλακεί σε έναν ακόμα δαπανηρό και αμφίβολο πόλεμο στον Λίβανο.
Αν και αυτοί οι κίνδυνοι παραμένουν, παρατηρητές υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν πολιτικά οφέλη για τον Νετανιάχου αν προχωρήσει με το σχέδιό του στον Λίβανο. ΜΕ τον τρόπο αυτό, αγοράζει περισσότερο χρόνο για να αποκαταστήσει την πληγείσα φήμη του, καθυστερεί ενδεχόμενη έρευνα μετά την 7η Οκτωβρίου και απομακρύνει τη δημόσια προσοχή από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα και τις τραγικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν και οι όμηροι που έχουν απομείνει εκεί.
Το Ισραήλ απαιτεί την απόσυρση των μαχητών της Χεζμπολάχ πέρα από τον ποταμό Λιτάνι στον Λίβανο, ώστε δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινοί να μπορέσουν να επιστρέψουν στον ερημωμένο βορρά.
«Καμία χώρα δεν μπορεί να αποδεχτεί την ανεξέλεγκτη εκτόξευση πυραύλων στις πόλεις της· ούτε εμείς μπορούμε να το δεχτούμε», δήλωσε την Κυριακή ο Νετανιάχου.
Μια ημέρα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ το περασμένο φθινόπωρο, η Χεζμπολάχ μετέτρεψε την περιοχή των βόρειων συνόρων σε ζώνη μάχης, εκτοξεύοντας ρουκέτες σε κατοικημένες περιοχές. Για σχεδόν έναν χρόνο, πάνω από 67.000 ισραηλινοί ζουν με συγγενείς ή έχουν καταφύγει σε ξενοδοχεία. Οι τοπικοί ηγέτες και οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης στο Ισραήλ ασκούν έντονη κριτική στον Νετανιάχου για το ότι δεν έχει κάνει περισσότερα για να βοηθήσει τους εκτοπισμένους.
«Δεν τον ενδιαφέρουμε», δήλωσε τον περασμένο μήνα στο ισραηλινό ραδιόφωνο ο Μοσέ Νταβιντόβιτς, πρόεδρος περιφερειακού συμβουλίου και επικεφαλής του Φόρουμ Ζώνης Σύγκρουσης, που εκπροσωπεί τους εκτοπισμένους κατοίκους.
Πολλοί Ισραηλινοί πιστεύουν ότι η χώρα θα έπρεπε ήδη να έχει λάβει πιο αποφασιστικά μέτρα κατά της Χεζμπολάχ, δήλωσε ο Γιοχάναν Πλέσνερ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Ισραήλ (IDI). «Αυτή η κλιμάκωση ήταν θέμα χρόνου από την ισραηλινή σκοπιά», ανέφερε ο Πλέσνερ. «Η πλειονότητα των Ισραηλινών καταλαβαίνει ότι η κατάσταση αυτή είναι αβίωτη».
Δημοσκόπηση του IDI τον Αύγουστο έδειξε ότι το 67% των Εβραίων Ισραηλινών πιστεύει πως η χώρα θα πρέπει να απαντήσει πιο επιθετικά στις επιθέσεις της Χεζμπολάχ, με το 47% να υποστηρίζει «μια επίθεση βαθιά στον Λίβανο, που θα περιλαμβάνει πλήγματα στις υποδομές του».
Στο “τραπέζι” εδώ και καιρό τα σχέδια εναντίον της Χεζμπολάχ
Οι περίπου 1.500 στόχοι που ο ισραηλινός στρατός δηλώνει ότι έχει πλήξει τις τελευταίες ημέρες είναι μέρος λεπτομερών πολεμικών σεναρίων που έχουν προετοιμαστεί με ακρίβεια εδώ και χρόνια, ανέφερε η Άισιν. «Η Χαμάς έκανε στις 7 Οκτωβρίου αυτό που όλοι περίμεναν να κάνει η Χεζμπολάχ», εξήγησε.
Οι επικεφαλής της ασφάλειας του Ισραήλ πίεσαν να θέσουν σε εφαρμογή τα σχέδια λίγες μέρες μετά την 7η Οκτωβρίου, δήλωσε η Άισιν, αφήγημα που επιβεβαιώθηκε και από έναν ανώτερο Δυτικό διπλωμάτη, ο οποίος μίλησε ανώνυμα για ευαίσθητα ζητήματα. Στη συνέχεια, σύμφωνα με την Άισιν και τον διπλωμάτη, ήταν ο Νετανιάχου που έκανε πίσω, λόγω ανησυχιών ότι ο στρατός θα μπορούσε να υπερεκταθεί.
Περισσότερους από 11 μήνες μετά, η κατάσταση έχει αλλάξει σημαντικά. Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν αποδυναμώσει τις στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς και ενισχύσει την κατοχή τους στη Γάζα, επιτρέποντας τη μετακίνηση πόρων και προσωπικού προς τον βορρά. Το ίδιο σημαντικό, ανέφερε ο Γιόσι Κούπερβασερ, πρώην επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραηλινού Στρατού, είναι το γεγονός ότι το Ισραήλ πιστεύει πως η Χεζμπολάχ και το Ιράν, ο κύριος υποστηρικτής της, δεν έχουν τη διάθεση για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο — και ότι μπορεί να αυξάνει την ένταση χωρίς σοβαρές συνέπειες.
«Εμείς ήμασταν οι πρώτοι που κλιμακώσαμε, και αυτό ήταν προς όφελός μας», δήλωσε ο Κούπερβασερ. «Περάσαμε σε νέα φάση και σπάσαμε τους κανόνες», πρόσθεσε, αναφερόμενος στους άγραφους κανόνες που ρύθμιζαν τις αμοιβαίες επιθέσεις στα σύνορα από τις 7 Οκτωβρίου.
Η εξίσωση άρχισε να αλλάζει στα τέλη Ιουλίου με τη δολοφονία του Φουάντ Σούκρ, στα προάστια της Βηρυτού, εγκαινιάζοντας αυτό που η Άισιν χαρακτήρισε ως «αντίστροφη μέτρηση» για τον πόλεμο. Οι επιθέσεις στις ραδιοεπικοινωνίες και τους βομβητές την περασμένη εβδομάδα, πιθανότατα επιτάχυναν το χρονοδιάγραμμα, όπως είπε.
Η παράταση της πολεμικής κατάστασης βολεύει τον Νετανιάχου, υποστηρίζει η πολιτική επιστήμονας Γκαΐλ Ταλσίρ από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο, καθώς τον βοηθά να καθυστερήσει ή να αποσπάσει την προσοχή από τις εγχώριες απειλές για την πρωθυπουργία του. Ο μακροβιότερος ηγέτης του Ισραήλ παραμένει μπλεγμένος σε πολλές δίκες για διαφθορά, αντιμετωπίζει πιέσεις από τους υπερορθόδοξους εταίρους του συνασπισμού του για να ακυρώσει έναν αμφιλεγόμενο νόμο περί στρατολογίας, και όταν ο πόλεμος τελειώσει, πιθανότατα θα κληθεί να λογοδοτήσει σε μια επιτροπή έρευνας για τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου.
«Αν η κατάσταση παραμείνει όπως είναι τώρα, με την καταστροφή των υποδομών της Χεζμπολάχ, ο Νετανιάχου θα έχει κερδίσει πολιτική δύναμη», ανέφερε η Ταλσίρ. «Αλλά αυτό είναι η Μέση Ανατολή, και όλα μπορούν να κλιμακωθούν ανά πάσα στιγμή», προειδοποίησε, «και αν ο Νασράλα αρχίσει να εκτοξεύει χιλιάδες ρουκέτες στο Τελ Αβίβ, δεν ξέρω αν το ισραηλινό κοινό θα έχει διάθεση να συγχωρέσει».
Οι στρατιωτικές φιλοδοξίες γύρω από τον Λίβανο έχουν στοιχειώσει τους ηγέτες του Ισραήλ. Ο τότε πρωθυπουργός Εχούντ Όλμερτ ξεκίνησε τον τελευταίο πόλεμο κατά της Χεζμπολάχ το 2006, υποσχόμενος να «αλλάξει την εξίσωση» στα βόρεια σύνορα, αλλά η οργάνωση κατάφερε να συγκρατήσει τις ισραηλινές δυνάμεις, με τον Όλμερτ να έρχεται αντιμέτωπος με την οργή της κοινής γνώμης για τις απώλειες του Ισραήλ. Περίπου 120 Ισραηλινοί στρατιώτες και πάνω από 40 Ισραηλινοί πολίτες σκοτώθηκαν, ενώ περισσότεροι από 1.100 Λιβανέζοι πολίτες και μαχητές έχασαν τη ζωή τους. Μετά τον πόλεμο, η Επιτροπή Βινογκράντ κατέληξε ότι το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο φέρουν την ευθύνη για «σοβαρές αποτυχίες».
Από τις 7 Οκτωβρίου, ο Κούπερβασερ ανέφερε ότι το ισραηλινό κοινό έχει αποδεχτεί πως οι στρατιωτικές απώλειες είναι αναπόφευκτες για την αποκατάσταση της ασφάλειας. Ωστόσο, πρόσθεσε, «δεν είναι μια εύκολη απόφαση να ξεκινήσει μια χερσαία επίθεση».
Ο Ντάνι Ντάνον, πρέσβης του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη, δήλωσε την Τρίτη ότι το Ισραήλ «δεν είναι πρόθυμο» να ξεκινήσει χερσαία εισβολή και θα προτιμούσε μια διπλωματική λύση, κάτι που υποστηρίζει η κυβέρνηση Μπάιντεν, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι και οι ηγέτες της Μέσης Ανατολής.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σημαντικές δυνάμεις που προσπαθούν να καταθέσουν προτάσεις, και είμαστε ανοιχτοί σε αυτό», δήλωσε ο Ντάνον στους δημοσιογράφους.
Παρά το γεγονός ότι ο IDF έχει αναδιατάξει ορισμένα στρατεύματα προς τον βορρά τις τελευταίες ημέρες, παραμένει ασαφές αν ετοιμάζονται να διασχίσουν τα σύνορα.
«Η Χεζμπολάχ σήμερα είναι μια διαφορετική οργάνωση από ό,τι ήταν πριν από μια εβδομάδα», δήλωσε ο Υπουργός Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, στους στρατιώτες την Τρίτη. «Έχουμε ήδη προετοιμάσει επιπλέον χτυπήματα».
Δύο ημέρες αδιάκοπων επιθέσεων στο νότιο και ανατολικό Λίβανο έχουν προκαλέσει πάνω από 550 θανάτους, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας του Λιβάνου, μεταξύ των οποίων 54 παιδιά, 94 γυναίκες και εννέα διασώστες. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η αυξημένη στρατιωτική πίεση θα αναγκάσει τη Χεζμπολάχ να υποχωρήσει ή θα επιτρέψει στους Ισραηλινούς να επιστρέψουν στα σπίτια τους στον βορρά.
«Ένα χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο φθοράς, και οι [Ισραηλινοί] ανησυχούν πολύ ότι το ίδιο θα συμβεί, αλλά με μεγαλύτερη ένταση στον Λίβανο», δήλωσε ο Μάικλ Μιλστάιν, πρώην αξιωματούχος των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και επικεφαλής του Φόρουμ Παλαιστινιακών Σπουδών στο Κέντρο Μοσέ Νταγιάν για Σπουδές Μέσης Ανατολής και Αφρικής.
Το δόγμα Νετανιάχου βασίζεται στην υπόθεση ότι αν χρησιμοποιήσεις «περισσότερη και περισσότερη δύναμη, ο εχθρός θα γίνει πιο ευέλικτος», είπε. «Αλλά αυτό δεν λειτούργησε στη Γάζα» και είναι απίθανο η Χεζμπολάχ να υποχωρήσει.
Ο Νασράλα έχει δηλώσει ότι η οργάνωσή του δεσμεύεται να πολεμήσει σε αλληλεγγύη με τους Παλαιστίνιους μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για να επιλυθούν και οι δύο συγκρούσεις ταυτόχρονα. Όμως, ο Νετανιάχου αντιστέκεται μήνες τώρα στις πιέσεις από την Ουάσινγκτον και τους δικούς του στρατηγούς να συμφωνήσει σε εκεχειρία και σε συμφωνία απελευθέρωσης ομήρων με τη Χαμάς. Τον Ιούνιο, ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε δηλώσει ότι «υπάρχουν όλοι οι λόγοι» για να πιστέψει κανείς ότι ο Νετανιάχου παρατείνει τον πόλεμο για δικούς του πολιτικούς λόγους, αν και αργότερα ανακάλεσε τις δηλώσεις του.
Μια εκεχειρία στη Γάζα θα έκανε «σχεδόν αμέσως» τη Χεζμπολάχ να σταματήσει τις επιθέσεις της στο βόρειο Ισραήλ, δήλωσε ο Μιλστάιν. «Αλλά ο Νετανιάχου δεν θέλει να τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα», πρόσθεσε.