Μεγάλη εκλογική νίκη, έπειτα από 14 ταραχώδη χρόνια διακυβέρνησης των Συντηρητικών στη Μεγάλη Βρετανία, εξασφαλίζουν οι Εργατικοί υπό τον Κιρ Στάρμερ, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις πολιτικών αναλυτών καθώς και τις δημοσκοπήσεις, όλο το προηγούμενο διάστημα.
Αλλαγή σελίδας, ύστερα από 14 χρόνια, στη διακυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας, με τους Εργατικούς υπό τον Κιρ Στάρμερ να αναδεικνύονται οι μεγάλες νικητές των εκλογών, με βάση το exit poll. Συντριβή για τους Συντηρητικούς.
Σύμφωνα με το πρώτο exit poll των τηλεοπτικών δικτύων BBC, ITV και Sky News:
Labour is set to win a general election landslide with a majority of 170, according to an exit poll for the BBC, ITV and Sky.
Follow live coverage here: https://t.co/etdIVvxprz pic.twitter.com/ozpBarzHB9— BBC Surrey (@BBCSurrey) July 4, 2024
Εάν η πρόβλεψη είναι ακριβής, αυτό σημαίνει ότι ο Κιρ Στάρμερ θα γίνει πρωθυπουργός με 410 βουλευτές των Εργατικών – λίγο λιγότερους από όσους είχε εξασφαλίσει ο Τόνι Μπλερ το 1997.
Οι Συντηρητικοί προβλέπεται να υποχωρήσουν σε 131 βουλευτές, τον χαμηλότερο αριθμό τους στη μεταπολεμική ιστορία. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες προβλέπεται να έρθουν τρίτοι με 61 βουλευτές, ενώ ακολουθεί το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας που θα δει τον αριθμό των βουλευτών του να πέφτει στους 10, και η Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου με 13 βουλευτές.
Το Πράσινο Κόμμα της Αγγλίας και της Ουαλίας προβλέπεται να εκλέξει δύο βουλευτές και το Plaid Cymru τέσσερις. Οι υπόλοιποι προβλέπεται να λάβουν 19 έδρες.
Στις τελευταίες πέντε γενικές εκλογές, το exit poll ήταν ακριβές σε ένα εύρος μεταξύ 1,5 και 7,5 εδρών.
Επισημαίνεται ότι τα οριστικά αποτελέσματα αναμένονται νωρίς το πρωί της Παρασκευής.
Οι Εργατικοί (Labour) ήταν για τελευταία φορά κυβέρνηση στο Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο έως το 2010, με πρωθυπουργό τότε τον Γκόρντον Μπράουν, ο οποίος είχε διαδεχθεί στην ηγεσία τον Τόνι Μπλερ.
Εν έτει 2024 πια, επιστρέφουν στην εξουσία με έναν νέο ηγέτη, τον Κιρ Στάρμερ, ο οποίος πήρε τα ηνία της παράταξης από τον Τζέρεμι Κόρμπιν το 2020. Ο 61χρονος πρώην δικηγόρος με εξειδίκευση στα ανθρώπινα δικαιώματα αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού σε μία περίοδο μεγάλων προκλήσεων για τη χώρα, αλλά χωρίς να έχει την απαιτούμενη υποστήριξη ούτε τους οικονομικούς πόρους για την αντιμετώπισή τους.
Τα κορυφαία ζητήματα για τους Βρετανούς ψηφοφόρους ήταν, σύμφωνα με τις μετρήσεις της YouGov, κατά σειρά: η οικονομία, η υγεία, η μετανάστευση και οι αιτούντες άσυλο, η στέγαση και το περιβάλλον.
Τι υπόσχεται να αλλάξει στη βρετανική πολιτική ο Κιρ Στάρμερ και οι Εργατικοί
Εργατικοί και Συντηρητικοί είχαν δεσμευτεί προεκλογικά να μειώσουν τους αριθμούς νόμιμης μετανάστευσης, που σημείωσαν αύξηση μετά το Brexit το 2020, ο καθένας με άλλη προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση, το μεταναστευτικό ήταν βασικό ζήτημα της θεματικής αυτών των βρετανικών εκλογών, τουλάχιστον για τους Τόρις. Πρακτικά, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι μεταξύ των Συντηρητικών ψηφοφόρων, η μετανάστευση αποτελεί τη νούμερο ένα ανησυχία, ωστόσο μεταξύ των ψηφοφόρων του Κιρ Στάρμερ το ζήτημα δεν είναι καν στις πρώτες πέντε προτεραιότητες που τους απασχολούν.
Αναλυτές εκτιμούν πως ο Στάρμερ αφουγκράζεται τις ανησυχίες για τη μετανάστευση λόγω της λαϊκίστικης εκμετάλλευσης του θέματος από αρκετούς πολιτικούς, ωστόσο από την άλλη, η Βρετανία αντιμετωπίζει ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε βασικούς τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη.
Βασικό ζήτημα για τους Εργατικούς, επίσης, είναι να αναδιαμορφώσουν το καθεστώς οικιστικού σχεδιασμού, να έρθουν σε καλύτερη συνεννόηση με την Ευρώπη στο δικό τους μέτρο, να αποκεντρώσουν δημοσιονομικές εξουσίες, να εξορθολογίσουν το προβληματικό φορολογικό σύστημα και εν γένει να ανατρέψουν την αντίληψη περί της εγχώριας οικονομίας. Δεν είναι λίγα θέματα, ομολογουμένως, για να διαχειριστούν.
Σημειώνεται πως οι αυξήσεις των φόρων μετά την πανδημία βρίσκονται στο υψηλότερο μερίδιο του ΑΕΠ από τη δεκαετία του 1960. Την ίδια ώρα, τα στοιχεία Ιουνίου για τον πληθωρισμό έδειχναν τη Βρετανία στο 9,1%, όταν στην Ευρωζώνη ήταν 8,6%, ακόμη ένα “αγκάθι” για την οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση.
Ο Στάρμερ βέβαια προεκλογικά είχε δεσμευτεί πως “όσο θα ζει” το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα επανενταχθεί ούτε στην Ε.Ε., ούτε στην ενιαία αγορά, ούτε στην τελωνειακή ένωση, επισημαίνοντας ότι οι Εργατικοί δεν θα επιδιώξουν “πολύ στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη” για όσο διάστημα (θα) είναι πρωθυπουργός.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο Guardian, ο ηγέτης των Εργατικών δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι δεν πιστεύει ότι η Μεγάλη Βρετανία θα επιστρέψει σε κανένα από τα τρία μπλοκ όσο είναι εν ζωή, αποκλείοντας κάθε άλλο παρά την επανένταξη ακόμη και αν κερδίσει μια δεύτερη θητεία στην εξουσία. Ωστόσο, εκτιμάται πως οι δηλώσεις του Στάρμερ σε σχέση με την ΕΕ, είναι μια άσκηση “εσωτερικής διπλωματίας”, για να αποφευχθούν τα λάθη του 2019, όταν πολλοί οπαδοί του Brexit γύρισαν την πλάτη στο κόμμα του. Υψηλόβαθμα στελέχη των Εργατικών δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο η Βρετανία να στραφεί στην επανένταξη στην τελωνειακή ένωση ή στην ενιαία αγορά, με τον ηγέτη τους – προεκλογικά – να επιμένει πως δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο. “Πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε μια καλύτερη συμφωνία από την κακοφτιαγμένη συμφωνία που πετύχαμε υπό τον Μπόρις Τζόνσον στο εμπορικό μέτωπο, στην έρευνα και στην ανάπτυξη και στην ασφάλεια”, έχει δηλώσει ωστόσο ο ίδιος, δείχνοντας τις προθέσεις του.
Στον όλο πυρήνα της αφήγησης των νέων “Νέων Εργατικών” του Στάρμερ βρίσκεται η θέση ότι το Brexit “πέρασε” και ότι το ζήτημα τώρα είναι “να το κάνουμε να δουλέψει”. Ένα από τα ζητήματα που θα μπορούσε ωστόσο να αλλάξει, είναι η επαναφορά του Erasmus στη Βρετανία.
Από πλευράς ΕΕ, αξιωματούχοι έχουν τονίσει πολλάκις πως η Ένωση αυτή τη στιγμή δεν έχει πρόθεση, διάθεση και χρόνο για να ασχοληθεί ενεργά με το ζήτημα του Brexit. Υψηλόβαθμες πηγές στην Κομισιόν ανέφεραν επίσης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να έρθει με μια μεγάλη προσφορά σε αντάλλαγμα για τυχόν παραχωρήσεις για την ενίσχυση των σχέσεων με την ΕΕ.
Διπλωμάτες έχουν επίσης ανά καιρούς αναφέρει πως η ΕΕ θα ήταν “πρόθυμη” για μια πιο “επίσημη συμφωνία” για την ασφάλεια και την άμυνα και για μια συζήτηση σχετικά με την “ευθυγράμμιση των πολιτικών” για τα συστήματα τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η οποία περιλαμβάνει τη φορολόγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται κατά την παραγωγή εισαγωγών και εξαγωγών.
Ο Στάρμερ έχει δεσμευτεί άλλωστε πως θα δημιουργήσει ένα εθνικό ταμείο πλούτου με 7,3 δισεκατομμύρια στερλίνες (9,3 δισεκατομμύρια δολάρια) δημόσιου χρήματος που θα βοηθήσει στην πληρωμή για τη μετάβαση σε καθαρές μηδενικές εκπομπές. Έχει υποσχεθεί ακόμη να αναπτύξει την οικονομία της χώρας με τη μεταρρύθμιση των νόμων για τον προγραμματισμό και τις επενδύσεις με μια νέα βιομηχανική στρατηγική.
Τέλος, βασική προτεραιότητα του 61χρονου Στάρμερ είναι το σύστημα υγείας της χώρας και ο εξορθολογισμός του καθώς κατά τα 10 πρώτα χρόνια διακυβέρνησης των Τόρις σημειώθηκε αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας, επιβράδυνση της ανάπτυξης των παιδιών, επιστροφή της ραχίτιδας και στασιμότητα στο προσδόκιμο ζωής, ιδιαίτερα των γυναικών.
Συνολικά, το μανιφέστο των Εργατικών περιλαμβάνει την επιβολή φόρων στα ιδιωτικά σχολεία για να βοηθήσει την κρατική εκπαίδευση και απροσδόκητες εισφορές σε εταιρείες ενέργειας για τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια. Υπάρχουν επίσης δεσμεύσεις για τα δικαιώματα των εργαζομένων, περικοπή λιστών αναμονής για υγειονομική περίθαλψη και επίσης, όπως αναφέραμε και παραπάνω, έλεγχος της μετανάστευσης.